Τα αρωματικά φυτά και βότανα μας χαρίζουν το άρωμα και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα που έχουν είναι ότι μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας και δε χρειάζονται μεγάλη φροντίδα. Μπορούν να καλλιεργηθούν ακόμη και σε μπαλκόνια που δεν τα βλέπει πολύ ο ήλιος.
Για να τα καλλιεργήσουμε στο μπαλκόνι θα χρειαστούμε μερικές γλάστρες και ζαρντινιέρες – βάθους 25 με 30 εκατοστά, χώμα για να γεμίσουμε τις γλάστρες – προτιμάμε χώμα που είναι εμπλουτισμένο με οργανικά υλικά, πιατάκια κάτω από τις γλάστρες για να συλλέγουν το νερό που περισσεύει και λίγο χαλίκι.
Στο κάτω μέρος της γλάστρας βάζουμε μία στρώση από χαλίκια ώστε να διευκολύνεται η απορροή του νερού. Γεμίζουμε τη γλάστρα με χώμα, βάζουμε το πιατάκι κάτω από τη γλάστρα και είμαστε έτοιμοι για να καλλιεργήσουμε αρωματικά φυτά και βότανα στο μπαλκόνι μας.
Ας δούμε λοιπόν – με αλφαβητική σειρά – ποια φυτά μπορούμε να καλλιεργήσουμε στο μπαλκόνι μας.
Άνηθος – Anethum graveolens
Ετήσιο φυτό, ύψους 30 – 80 cm, με άνθη κίτρινα. Ο άνηθος αναπτύσσεται γρήγορα από τον σπόρο.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Φυτεύουμε τους σπόρους την Άνοιξη – Απρίλιος έως Μάιος- σε βάθος μισό με ένα εκατοστό. Ο Άνηθος θέλει βαθιά γλάστρα γιατί η ρίζα του είναι μακριά. Για μια γλάστρα θα χρειαστούμε μια πρέζα – περίπου μισό γραμμάριο- σποράκια. Θέλει συχνό πότισμα.
Μαζεύουμε τον άνηθο κόβοντας με ψαλίδι σε ύψος 2 εκατοστά από το χώμα.
Το καλοκαίρι θα βγάλει άνθη που μετά θα γίνουν σπόροι: τους μαζεύουμε και τους σπέρνουμε την επόμενη άνοιξη!
Αρμπαρόριζα – Pelargonium graveolens
Παραδοσιακό φυτό των ελληνικών κήπων και γλαστρών. Ανήκει στα Γερανιώδη, κοινώς συγγενεύει με το γεράνι και όχι με τη μολόχα – ασχέτως αν τη λένε και μοσχομολόχα. Ιδιαίτερα ανθεκτικό καθώς χρειάζεται λίγο πότισμα.
Πότε και πως θα την φυτέψουμε
Η αμπαρόριζα είναι φυτό με ταχύτατη ανάπτυξη, το οποίο προτιμάει τις ηλιόλουστες ή και ημισκιαζόμενες θέσεις. Το έδαφος θα πρέπει να είναι ελαφρύ ώστε να αποστραγγίζει πολύ καλά. Οι ρίζες του δεν ανέχονται την υπερβολική υγρασία.
Δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία και μπορεί να αναπτυχθεί ικανοποιητικά ακόμα και σε πολύ άγονα εδάφη. Η αμπαρόριζα είναι ευαίσθητη στο ψύχος. Είναι επιδεκτική στα κλαδέματα, ακόμα και σε πολύ αυστηρά κλαδέματα τα οποία είναι απαραίτητα εάν θέλουμε να διατηρήσουμε μία μαζεμένη και συμπαγή όψη του φυτού. Καταλληλότερη εποχή είναι νωρίς την άνοιξη.
Βασιλικός – Ocymum bassilicum
Υπάρχουν περισσότερες από 160 ποικιλίες. Ξεχωρίζουν οι ποικιλίες με τους μικρόφυλλους και πλατύφυλους Βασιλικούς.Προέρχεται από την Ινδία όπου θεωρείται και ιερό φυτό. Μονοετές φυτό, ύψους 20 – 80 cm, με άνθη άσπρα ή ασπροκόκκινα. Ανθίζει Ιούνιο με Οκτώβριο.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Μπορούμε να σπείρουμε από 5 – 10 σποράκια απ’ ευθείας στη γλάστρα μας νωρίς την άνοιξη. Σε διαφορετική περίπτωση, μπορούμε να προμηθευτούμε έτοιμο φυτό και να το μεταφυτεύσουμε από τον Απρίλιο έως τον Μάιο. Είναι προτιμότερο να βάλουμε 2 – 3 διαφορετικές ποικιλίες ώστε να έχουμε φρέσκο προϊόν σχεδόν όλο το χρόνο.
Απαιτεί φως αλλά όχι απ’ ευθείας ήλιο, ο οποίος μαραίνει τα φύλλα του. Αγαπά το δροσερό έδαφος, γι’ αυτό πρέπει να ποτίζεται, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, σε καθημερινή βάση. Για να παρατείνουμε τη διάρκεια της ζωής του, καλό θα είναι να ψαλιδίζουμε τα άνθη του. Επίσης, όταν συλλέγουμε φύλλα για κατανάλωση, είναι καλύτερα να κόβουμε τις κορυφές έτσι ώστε να αναπτύσσονται και οι πλάγιοι βλαστοί.
Πρόκειται για ένα βότανο που αναπτύσσεται γρήγορα και είναι ιδανικό για γλάστρες, ακόμα και μέσα στο σπίτι από το φθινόπωρο ως το χειμώνα.
Εάν έχουμε πολύ και δεν ξέρουμε τι να τον κάνουμε μπορούμε να τον αποξηράνουμε.
Δάφνη – laurus nobilis
Πολυετές φυτό, ύψους από 3 – 5 m, με άνθη άσπρα ή κιτρινοπράσινα. Ανθίζει από τον Απρίλιο έως τον Μάιο. Τα δαφνόφυλλα είναι έτοιμα για συγκομιδή τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο.
Πότε και πως θα την φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Είναι καλύτερο, όμως, να αγοράσουμε φυτό από φυτώριο και να το μεταφυτέψουμε σε μεγάλη γλάστρα. Οι καλύτεροι μήνες για τη μεταφύτευση είναι Ιανουάριος και Φεβρουάριος.
Δεν έχει πρόβλημα με τις χαμηλές θερμοκρασίες. Χρειάζεται αραιά ποτίσματα.
Δενδρολίβανο – rosmarinus officinalis
Το δεντρολίβανο αναφέρεται συχνά στην αρχαιότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, ενώ υπάρχουν αναφορές πως υπήρξε το δώρο της Αφροδίτης στους ανθρώπους. Επίσης λέγεται πως είναι ένα από τα δυο βότανα που πήραν μαζί τους οι πρωτόπλαστοι όταν εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Πολυετές φυτό, ύψους 0,5 – 1,2m, με άνθη άσπρα ή ασπρογαλάζια. Ανθίζει σχεδόν όλο τον χρόνο. Η συλλογή των φύλλων γίνεται από την άνοιξη έως το φθινόπωρο.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και με παραφυάδες από Ιανουάριο μέχρι Μάρτιο. Είναι καλύτερο όμως να αγοράσουμε ανεπτυγμένο φυτό από φυτώριο ώστε να έχουμε δυνατότητα συγκομιδής από την πρώτη χρονιά. Αν θέλουμε να ξεκινήσουμε το Δενδρολίβανο από σπόρο, μπορούμε να το κάνουμε από το Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο. Ρίχνουμε σε μία γλάστρα μερικούς σπόρους και απλά τους σκεπάζουμε με λίγο χώμα.
Έχει ανάγκη από ήλιο. Χρειάζεται αραιά ποτίσματα. Σε περιοχές με αρκετό κρύο καλό είναι να καλύπτουμε το φυτό με κάποιο πλαστικό τις μέρες που η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή. Επίσης, την πρώτη χρονιά, κάνοντας τον Σεπτέμβρη ένα καλό κλάδεμα, βοηθάμε το φυτό να περάσει το χειμώνα χωρίς προβλήματα αλλά και παράλληλα ενισχύουμε την αναβλάστηση του την άνοιξη.
Δίκταμος – Origanum dictamus
Από τα χαρακτηριστικά φυτά της Κρήτης και από τα αγαπημένα βότανα των Κρητικών. Στη Μινωϊκή εποχή είχε τιμητική θέση αφού θεωρούνταν το πολυτιμότερο βότανο. Υπάρχουν τρεις παραλλαγές, ο πλατύφυλλος, ο στενόφυλλος, ο μεσόφυλλος δίκταμος που είναι και ο καλύτερος.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Ευδοκιμεί σε εδάφη αμμοαργιλώδη που αποστραγγίζουν εύκολα. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρο, μοσχεύματα και παραφυάδες το φθινόπωρο ή την Άνοιξη. Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο.
Το πότισμα πρέπει να γίνεται με προσοχή και σε αραιά χρονικά διαστήματα γιατί με την κατάχρηση νερού υποβαθμίζεται η ποιότητα του προϊόντος.
Το φυτό συλλέγεται όταν βρίσκεται στο στάδιο της άνθησης. Γίνονται 3 έως 5 κοψίματα κάθε χρόνο.
Η διάρκεια ζωής του είναι 4 έως 5 χρόνια.
Δυόσμος ή Πράσινη Μέντα ή Βάλσαμο – Mentha viridis
Ο Δυόσμος είναι ένα ποώδες αρωματικό φυτό. Είναι ένα είδος Μέντας. Είναι ένα από τα πιο εύκολα στην καλλιέργεια αρωματικά φυτά.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Μπορούμε να σπείρουμε τους σπόρους δυόσμου νωρίς την Άνοιξη, μετά τα τελευταία κρύα. Χρησιμοποιούμε πολλούς σπόρους γιατί πολλοί από αυτούς είναι στείροι. Απλώνουμε τους σπόρους του Δυόσμου επάνω στο χώμα και ποτίζουμε άμεσα. Δεν σκεπάζουμε τους σπόρους με χώμα. Βάζουμε τη γλάστρα σε σημείο που θα την βλέπει ο ήλιος. Οι σπόροι θα βλαστήσουν σε περίπου 12 ημέρες.
Για να βοηθήσουμε τους σπόρους να βλαστήσουν, μπορούμε να καλύψουμε τη γλάστρα με ένα διαφανές πλαστικό, όπως η μεμβράνη περιτυλίγματος. Έτσι θα δημιουργήσουμε ένα πρόχειρο θερμοκήπιο.
Ένας άλλος διαδεδομένος τρόπος πολλαπλασιασμού είναι με τη χρήση ριζωμάτων. Μπορούμε να μεταφυτέψουμε ριζώματα Δυόσμου από ένα αναπτυγμένο φυτό σε μία νέα γλάστρα.
Ο Δύοσμος χρειάζεται ήλιο για να αναπτυχθεί, αλλά αντέχει και σε μέρος που το βλέπει λίγες ώρες την ημέρα ο ήλιος.
Ο Δυόσμος πρέπει να ποτίζεται τακτικά γιατί είναι απαιτητικός σε νερό αλλά αν ξεραθεί επιφανειακά, τον κόβουμε όλο, και ξαναβγάζει φρέσκα.
Εστραγκόν – Artemisiadracunculus
Βότανο σε μορφή θάμνου που προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη και χρησιμοποιείται ευρέως στη Γαλλική κουζίνα, είτε σε φρέσκια ή αποξηραμένη μορφή. Στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί η γαλλική του ονομασία ενώ η ελληνική αρτεμισία η δρακονταειδής δεν χρησιμοποιείται.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι πολλαπλασιασμού είναι με μοσχεύματα και με ριζώματα. Τα μοσχεύματα πρέπει να κόβονται την περίοδο από Ιούνιο- Αύγουστο από τα άκρα των βλαστών να έχουν μήκος 15 εκατοστά. Η φύτευση των μοσχευμάτων γίνεται σε μίγμα τύρφης και άμμου, ενώ η ριζοβολία τους επιτυγχάνεται σε διάστημα ενός μηνός. Οι γόνιμες ποικιλίες μπορούν να πολλαπλασιασθούν και με σπόρο.
Το εστραγκόν ευδοκιμεί στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας χωρίς προβλήματα επειδή αντέχει και στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, αλλά και στις χαμηλές πολλών περιοχών που επικρατούν τον χειμώνα. Αντέχει μέχρι -15ο Cτον χειμώνα. Αναπτύσσεται πολύ καλά σε εύφορα και πλούσια σε οργανικές ουσίες εδάφη.
Θυμάρι ή Θύμιο – Thymus vulgaris
Ένα από τα διασημότερα Ελληνικά βότανα που συναντάμε σχεδόν παντού. Ανθίζει Ιούνιο-Ιούλιο και έχει μπλε άνθη. Το θυμάρι είναι θάμνος που φτάνει σε ύψος τα 30 εκατοστά. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Το Θυμάρι μπορεί να πολλαπλασιαστεί με σπόρους αλλά η μέθοδος που είναι καλύτερη και ταχύτερη είναι με τη χρήση ριζωμάτων. Για να σπείρουμε Θυμάρι, απλώνουμε πολλούς σπόρους στην επιφάνεια μίας γλάστρας και ρίχνουμε από πάνω τους λίγο χώμα. Ποτίζουμε άμεσα και καλύπτουμε τη γλάστρα με ένα διαφανές πλαστικό. Έτσι θα δημιουργήσουμε ένα πρόχειρο θερμοκήπιο. Τοποθετούμε τη γλάστρα σε ένα ζεστό μέρος. Οι σπόροι θα βλαστήσουν σε 1 με 12 εβδομάδες. Όταν τα φυτά φτάσουν σε ύψος τα 10 εκατοστά, μπορούμε να αφαιρέσουμε τα πιο αδύναμα.
Για να μεταφυτέψουμε ριζώματα Θυμαριού, επιλέγουμε πρώτα να τα πάρουμε από ένα ώριμο φυτό. Με τη βοήθεια ενός μικρού φτυαριού, αφαιρούμε ένα μικρό τμήμα του φυτού μαζί με τη ρίζα του και χώμα γύρω από τη ρίζα του. Μεταφυτεύουμε το ρίζωμα στη γλάστρα που θέλουμε.
Το Θυμάρι δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό.
Κάρδαμο – lepidium sativum
Μονοετές φυτό, ύψους 20 – 60 cm, με άνθη λευκά ή ελαφρώς ρόδινα. Είναι τροπικό φυτό.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Για μια γλάστρα θα χρειαστούμε μια πρέζα σποράκια. Η σπορά γίνεται από την άνοιξη έως το φθινόπωρο. 40 – 50 ημέρες μετά την σπορά θα αρχίσουμε να απολαμβάνουμε το δικό μας κάρδαμο στη σαλάτα. Επίσης, μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε το Κάρδαμο με τη χρήση ριζωμάτων.
Κόβοντας τα ανεπτυγμένα φύλλα, αναβλαστάνει δίνοντας νέα. Το καλοκαίρι πρέπει να σκιάζεται και το χειμώνα να τοποθετούμε τη γλάστρα σε μέρος που να προστατεύεται από το κρύο. Φροντίζουμε ώστε το χώμα να έχει πάντα υγρασία. Επίσης, θα πρέπει να ψεκάζουμε τα φύλλα του με νερό.
Συλλέγοντας τους σπόρους του στο τέλος του καλοκαιριού μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε στην μαγειρική, αλλά και να επαναλάβουμε την καλλιέργειά μας την προσεχή άνοιξη.
Κολίανδρος ή κόλιαντρος – Coriandrum sativum
Είναι γνωστός από αρχαιοτάτων χρόνων με το όνομα κορίαννον. Εκείνο που οδήγησε στην χρήση του κόλιανδρου στην ιατρική, ήταν ακριβώς η δυσάρεστη οσμή του. Οι αρχαίοι πίστευαν, ότι κάθε τι με δυνατή και δυσάρεστη οσμή, θα πρέπει σίγουρα να έχει και ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Η καλλιέργεια του κολίανδρου από τον σπόρο είναι απλή και το ίδιο φυτό μας παρέχει δύο καρυκεύματα: τα φύλλα και τους σπόρους. Ο κολίανδρος αντιπαθεί τη μεταφύτευση οπότε προτιμάται η καλλιέργεια απευθείας από σπόρο στο χώμα.
Η εποχή βλάστησης είναι νωρίς την άνοιξη όταν οι θερμοκρασίες είναι 10-21 C. Η προτεινόμενη εποχή σποράς είναι από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο. Η Ωρίμανση γίνεται σε 50 ημέρες.
Τόσο τα φρέσκα φύλλα και τα λουλούδια χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, αλλά αν θέλουμε να θερίσουμε τους καρπούς του για όλο το καλοκαίρι καλό είναι να αφήνουμε τα μπουμπούκια των ανθών να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν.
Λεβάντα – Lavandula angustifolia, Lavandula stoechas
Η Λεβάντα είναι ενδημική στη Νότια Ευρώπη γι’ αυτό και προτιμά ζεστά και ηλιόλουστα μέρη ενώ θέλει το χώμα να έχει πολύ καλή αποστράγγιση. Προτιμά αλκαλικά χώματα, πλούσια σε ασβέστιο.
Πότε και πως θα την φυτέψουμε
Αν και μπορούμε να φυτέψουμε Λεβάντα χρησιμοποιώντας σπόρους, δεν είναι και ο καλύτερος τρόπος. Οι σπόροι αργούν να βλαστήσουν και είναι πολύ ευαίσθητοι. Αν αγοράσουμε σπόρους σε φακελάκι, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι είναι φρέσκοι. Διαφορετικά δε θα βλαστήσουν. Μπορούμε να σπείρουμε τους σπόρους την Άνοιξη ή νωρίς το Φθινόπωρο.
Ο πιο απλός και ασφαλέστερος τρόπος για να έχουμε Λεβάντα στο μπαλκόνι μας είναι να φυτέψουμε στη γλάστρα μόσχευμα από ένα ώριμο φυτό.
Εναλλακτικά, μπορούμε να αγοράσουμε ένα έτοιμο φυτό από ένα φυτώριο και να το μεταφυτεύσουμε.
Τοποθετούμε τη γλάστρα σε ηλιόλουστη θέση. Δεν την ποτίζουμε συχνά, και δεν της ρίχνουμε ποτέ λίπασμα. Θα απολαύσουμε τα άνθη της στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και την κλαδεύουμε οπωσδήποτε όταν έρθει φθινόπωρο. Αντέχει και την πολλή ζέστη και το κρύο.
Για να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξή της, μπορούμε να κόβουμε τις κορυφές που πετάνε. Έτσι το φυτό θα αναπτύσσεται σε πλάτος.
Λουίζα – Lippia citriodora
Πολυετής θάμνος που μεγαλώνει και γίνεται μικρό δεντράκι. Το βότανο της ξεχωρίζει για τη λεμονάτη μυρωδιά του, τα μικρά ανθάκια του – λευκά, μοβ, πράσινα και ασφαλώς τις θεραπευτικές ιδιότητές του.
Πότε και πως θα τη φυτέψουμε
Τη Λουίζα, θα τη φυτέψουμε το Μάρτιο, θα την ποτίζουμε κάθε 15 μέρες και θα διαπιστώσουμε πλήρη ανάπτυξη μετά το δεύτερο χρόνο. Χρειάζεται πολύ ήλιο. Η ανθοφορία της αρχίζει από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο. Θυμόμαστε, το φθινόπωρο να της κόβουμε τα ξερά άνθη. Τα «μαγικά» άνθη της μπορούμε να τα κόβουμε από τον Ιούνιο και μετά που ανθοφορούν πλήρως.
Μαϊντανός – petroselinum sativum
Διετές φυτό, ύψους 40 – 80 cm, με άνθη πρασινοκίτρινα. Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο. Για μια γλάστρα θα χρειαστούμε μια πρέζα – περίπου μισό γραμμάριο- σποράκια. Από την ώρα που θα φυτέψουμε τους σπόρους, θα χρειαστούμε 3 με 4 εβδομάδες μέχρι να αρχίσουν να βλασταίνουν. Θα χρειαστεί να περάσουν ακόμη 2 με 3 μήνες μέχρι να μπορέσουμε να δοκιμάσουμε το μαϊντανό μας.
Για καλύτερα αποτελέσματα, η γλάστρα με το Μαϊντανό θα πρέπει να τοποθετηθεί σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος, αν και μπορεί να αναπτυχθεί και σε μέρη που τα βλέπει ο ήλιος για λίγες ώρες την ημέρα.
Αν όταν φυτέψουμε τους σπόρους Μαϊντανού κάνει ακόμη κρύο, θα πρέπει να μεταφέρουμε τις γλάστρες μέσα στο σπίτι και να τις βάλουμε δίπλα στο παράθυρο.
Η συλλογή να γίνεται κόβοντας με ψαλίδι τους βλαστούς που χρειαζόμαστε σε ύψος 2 cm από το έδαφος. Έχει ανάγκη από συχνά ποτίσματα.
Μάραθος – foeniculum vulgare
Ετήσιο φυτό, ύψους 30 – 1,2 m, με άνθη κίτρινα. Καλλιεργείται για το φύλλωμά του, για την παραγωγή σπόρου -ωριμάζει από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο- και για το υπόγειο τμήμα του, το γνωστό μας φινόκιο.
Πότε και πως θα τον φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο. Περίπου 4 – 5 σποράκια είναι αρκετά για μια γλάστρα. Επειδή έχει ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα – φινόκιο, θα πρέπει να τον φυτέψουμε σε βαθιά γλάστρα.
Χρειάζεται ζέστη για την ανάπτυξή του, αλλά είναι ανθεκτικό και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Οι χειμερινές, όμως, θερμοκρασίες μπορεί να επιβραδύνουν την ανάπτυξή του, οι δε παγετοί μπορεί να προκαλέσουν την καταστροφή του. Χρειάζεται συχνά ποτίσματα αλλά δεν αντέχει τα εδάφη που συγκρατούν υγρασία.
Μαντζουράνα – Origanum majorana
Η Μαντζουράνα είναι ένα ποώδες φυτό με πολλές παραφυάδες. Είναι συγγενικό της ρίγανης. Ανθίζει και συλλέγεται τους καλοκαιρινούς μήνες.
Πότε και πως θα τη φυτέψουμε
Μπορούμε να φυτέψουμε σπόρους Μαντζουράνας σε γλάστρες ή να πάρουμε έτοιμα μικρά φυτά από το φυτώριο και να τα μεταφυτέψουμε
Αν επιλέξουμε τη μέθοδο των σπόρων, θα πρέπει να τους φυτέψουμε νωρίς την Άνοιξη. Δε χρειάζεται να σκεπάσουμε τους σπόρους με χώμα. Απλά τους ρίχνουμε στην επιφάνεια. Τοποθετούμε τις γλάστρες σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος. Σε 2 περίπου εβδομάδες θα δούμε τους σπόρους να βλασταίνουν.
Γενικά, η Μαντζουράνα απαιτεί λίγη φροντίδα. Κατά τους πρώτους μήνες θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε το χώμα να είναι συνεχώς υγρό. Μετά από αυτή την περίοδο, μπορούμε να αραιώσετε τη συχνότητα ποτίσματος. Έχει ανάγκη τον ήλιο και δεν αντέχει την ξηρασία, για αυτό λοιπόν ας της χαρίσουμε μια ηλιόλουστη γωνιά και πολύ νεράκι.
Μέντα
Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη, η Μέντα η πιπερώδης – Mentha piperita, ο δυόσμος – Mentha viridis και το φλισκούνι – Mentha pulegium.
Πολυετή φυτά, ύψους 30-80 cm, με άνθη άσπρα, ρόδινα ή κυανά. Ανθίζουν από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο. Πολλαπλασιάζονται με ριζώματα, ως εκ τούτου θα πρέπει να προμηθευτούμε τα φυτά από το εμπόριο. Οι σπόροι τους είναι ως επί το πλείστον στείροι.
Πότε και πως θα την φυτέψουμε
Παρ’ ότι είναι πολυετή φυτά, για να είναι εύρωστα και παραγωγικά είναι επιθυμητό την άνοιξη να τα πολλαπλασιάζουμε φυτεύοντας νέα ριζώματα. Διαφορετικά, στο τέλος του φθινοπώρου θα πρέπει να κάνουμε βαθύ κλάδεμα για να μπορέσουν να ανανεωθούν. Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να διατηρούμε τα ίδια φυτά περισσότερο από 2 – 3 χρόνια.
Δεν αντέχουν το κρύο, γι’ αυτό πολλές φορές το χειμώνα ξεραίνονται. Έχουν ανάγκη από ήλιο, αλλά και από συχνά ποτίσματα, ειδάλλως μαραίνονται αρκετά εύκολα.
Ρίγανη – Origanum Vulgare
Η Ρίγανη είναι ένα πολυετές, ποώδες, θαμνώδες φυτό.
Πότε και πως θα την φυτέψουμε
Η γλάστρα με τη Ρίγανη θα πρέπει να τοποθετηθεί σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος. Μπορούμε να σπείρουμε τους σπόρους Ρίγανης νωρίς την Άνοιξη. Βάζουμε τους σπόρους σε βάθος 1 με 1,5 εκατοστά. Το μέγιστο ύψος που φτάνει είναι τα 50 εκ. Ανθίζει από Μάιο μέχρι και Σεπτέμβριο με λευκά, ροζ ή μωβ ανθάκια. Ποτίζουμε μέχρι το χώμα να υγρανθεί. Κρατάμε το χώμα υγρό τους πρώτους μήνες. Στη συνέχεια, η Ρίγανη θα μπορέσει να αναπτυχθεί ακόμη και σε ξερικές συνθήκες όπως συμβαίνει στο φυσικό της περιβάλλον.
Για να διατηρήσουμε έντονη τη γεύση και το άρωμα της Ρίγανης, θα πρέπει να αποφεύγουμε τα πολλά ποτίσματα και τη χρήση λιπασμάτων.
Κόβουμε τακτικά κλωναράκια Ρίγανης. Έτσι θα βοηθήσουμε το φυτό να αναπτυχθεί, αλλά και θα περιορίσουμε την ανεξέλεγκτη ανάπτυξή του.
Σέλινο – apium graveolens
Διετές φυτό, ύψους 30 – 80 cm, με άνθη λευκά. Ανθίζει από τον Ιούνιο έως το Αύγουστο.
Υπάρχουν 2 βασικές ποικιλίες σέλινου:
Η μία με μεγάλη σαρκώδη ρίζα τη γνωστή σελινόριζα, που καλλιεργείται για αυτή και τρώγεται ωμή, σαλάτα, σε σούπες και μαγειρεμένη με διάφορους συνδυασμούς και
Η δεύτερη η πιο κλασσική, με σαρκώδεις μεγάλους μίσχους που καλλιεργείται για τα φύλλα της και τρώγεται με τον ίδιο τρόπο γίνεται τουρσί ή χρησιμοποιείται και ως καρύκευμα.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο από τον Απρίλιο έως τον Μάιο. Για μια γλάστρα θα χρειαστούμε 30 – 40 σποράκια. Οι σπόροι του Σέλινου είναι μικροσκοπικοί. Για να μπορέσουμε να τους χειριστούμε, θα βοηθούσε να τους ανακατέψουμε με λίγο στεγνό χώμα. Αυτή την τεχνική τη χρησιμοποιούμε πάντα όταν έχουμε να χειριστούμε μικρούς σπόρους.
Η ποικιλία που δίνει τη σελινόριζα χρειάζεται να φυτευτεί σε βαθιές γλάστρες.
Χρειάζεται συχνά ποτίσματα. Δεν αντέχει την ξηρασία, είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες αλλά καταστρέφεται σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των -30 C. Τον μαζεύουμε κόβοντας με μαχαίρι τους εξωτερικούς βλαστούς ώστε να αναπτυχθούν οι εσωτερικοί.
Όταν βγάλει σπόρους, τους μαζεύουμε και τους ρίχνουμε στη γλάστρα, ώστε του χρόνου να έχουμε καινούριο σέλινο.
Σχοινόπρασο – allium schoe noprasum
Το σχοινόπρασο δεν μεγαλώνει με την ίδια ταχύτητα άλλων αρωματικών φυτών, επειδή όμως είναι πολυετές μπορεί να καλλιεργηθεί από σπόρο και στη συνέχεια να χωριστεί για μεταφύτευση περισσότερων φυτών.
Το σχοινόπρασο είναι το μικρότερο είδος κρεμμυδιού. Καλλιεργείται για τα φύλλα του και όχι για τον βολβό του, όπως το κοινό κρεμμύδι. Συναντάται στην Ευρώπη, στη Βόρειο Αμερική και στην Ασία. Στην Κίνα το χρησιμοποιούσαν ως εδώδιμο εδώ και 5.000 χρόνια.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Σπέρνουμε τους σπόρους κατευθείαν στον κήπο ή στη γλάστρα κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Φυτεύουμε περίπου δέκα σπόρους σε κάθε γλάστρα σε βάθος 1 εκ. Σκεπάζουμε με το χώμα και ποτίζουμε αμέσως. Για τις δυο τρεις εβδομάδες που απαιτούνται για τη βλάστηση του σπόρου φροντίζουμε το έδαφος να μένει υγρό. Οι βολβοί μπορούν να χωριστούν το φθινόπωρο η την άνοιξη, κάθε δυο χρόνια από τη φύτευση τους.
Ποτίζουμε άφθονα τις ξηρές περιόδους.
Τα σχοινόπρασα είναι κατάλληλα για συγκομιδή όταν έχουν φτάσει σε ύψος τα 15 εκατ. περίπου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινόπωρου. Δεν πρέπει να ψαλιδίζονται μόνο οι άκρες, επειδή θα γίνει ινώδες και τραχύ. Πρέπει να κόβονται πολύ κοντά στο έδαφος 5 εκ. από την επιφάνεια. Κάνουμε τακτικές συγκομιδές προκειμένου η καλλιέργεια να διατηρείται σε διαδικασία ανάπτυξης.
Φασκόμηλο ή Σάλβια – salvia officinalis
Βότανο που συναντάται στη Μεσόγειο. Στην Ελλάδα είναι πολύ διαδεδομένο στην Κρήτη. Πολυετές φυτό, ύψους 30 – 60 cm, με μοβ άνθη. Μετά τα 2 – 3 χρόνια θα πρέπει καλύτερα να αντικατασταθεί με νέο. Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Ιούλιο.
Πότε και πως θα το φυτέψουμε
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους – περίπου 5 για μια γλάστρα, αλλά και με παραφυάδες. Η σπορά γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη.
Για μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια είναι καλύτερα να καλλιεργείται σε ημισκιά. Δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό. Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε φρέσκο φασκόμηλο, μπορούμε να το μαζέψουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Εάν, όμως, θέλουμε να αποξηράνουμε κάποια ποσότητα, η καλύτερη εποχή συγκομιδής είναι η αρχή της άνθησης.
Δε χρειάζεται τακτικό πότισμα. Αγαπά τα εδάφη που είναι σχετικά ξερικά.
Είναι ένα φυτό που απαιτεί υπομονή. Θα μπορέσουμε να κάνουμε συγκομιδή το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου, μετά από 1,5 χρόνο δηλαδή.
Μικρά μυστικά:
– Αποφεύγουμε να ανακατεύουμε όλα τα φυτά μαζί. Θα πρέπει να έχουμε ενημερωθεί από πριν σχετικά με το πόσο πότισμα απαιτεί το κάθε φυτό και να χωρίσουμε σε ομάδες όσα είναι όμοια, ώστε να μπουν στην ίδια ζαρντινιέρα.
– Βάζουμε σε κάθε γλάστρα λίγα σποράκια από το κάθε είδος και φροντίζουμε να έχουν συνέχεια υγρασία ποτίζοντάς τα χωρίς υπερβολές. Όταν τα φυτά μεγαλώσουν λίγο θα χρειαστεί να τα αραιώσουμε ξεριζώνοντάς τα πιο ασθενικά για να μπορέσουν να αναπτυχθούν όπως πρέπει.
– Επειδή ο χώρος είναι περιορισμένος, θα πρέπει να κορφολογούμε τα βότανά μας αρκετά συχνά ώστε να μη στριμώχνονται – αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό, αφού έτσι θα αναγκαζόμαστε να τα καταναλώνουμε συχνότερα. Πολλά από αυτά τρώγονται ακόμα και ωμά, όπως για παράδειγμα σε σαλάτες. Επιπλέον μπορούμε να συλλέγουμε φύλλα από τα βότανά μας με σκοπό την αποξήρανσή τους και στη συνέχεια να τα καταναλώσουμε ως αφέψημα.
Επιμέλεια – Επεξεργασία: Βεατρίκη Βίνος
