Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, γνωστό στη χώρα μας και ως Μουντιάλ, αποτελεί την κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση του πλανήτη. Διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια από το 1930, με διοργανώτρια την FIFA και συμμετέχουν οι εθνικές ομάδες των χωρών – μελών της. Αφού δώσουν μία σειρά προκριματικών αγώνων, οι 32 καλύτερες αγωνίζονται στην τελική φάση για την κατάκτηση του βαρύτιμου τροπαίου.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1930 ήταν η πρώτη διοργάνωση στην ιστορία. Διεξήχθη στην Ουρουγουάη από τις 13 έως τις 30 Ιουλίου 1930 με συμμετοχή δεκατριών αμερικανικών και ευρωπαϊκών εθνικών ομάδων. Νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα της διοργανώτριας, επικρατώντας στον τελικό της Αργεντινής με 4-2.
Ζυλ Ριμέ, πρόεδρος της ΦΙΦΑ μεταξύ 1921-1954 και εμπνευστής του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Προς τιμήν του, το όνομά του δόθηκε το 1950 στο τρόπαιο του παγκόσμιου πρωταθλητή.
Η απόφαση για τη διοργάνωση ενός ποδοσφαιρικού παγκοσμίου κυπέλλου ήταν αποτέλεσμα της σύγκρουσης ανάμεσα στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή – ΔΟΕ και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου – ΦΙΦΑ.
Πιο συγκεκριμένα, κατά τις αρχές του 20ού αι. η μόνη ποδοσφαιρική διοργάνωση παγκοσμίου βεληνεκούς ήταν το σχετικό τουρνουά των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτό διεξαγόταν με ευθύνη αρχικά της διοργανώτριας πόλης και εν συνεχεία της ΦΙΦΑ. Λίγο πριν τους Ολυμπιακούς του Άμστερνταμ, η ΔΟΕ και η ΦΙΦΑ διαφώνησαν ως προς τον ορισμό του ερασιτεχνισμού, ουσιαστικά επί του ποιοι αθλητές είχαν δικαίωμα συμμετοχής – η ΦΙΦΑ υποστήριζε ότι εάν εφαρμοζόταν η λογική της ΔΟΕ, τα μεγαλύτερα αστέρια του ποδοσφαίρου δεν θα μπορούσαν να στελεχώσουν τις εθνικές ομάδες τους. Λύση δεν βρέθηκε και η ΔΟΕ αποφάσισε να αφαιρέσει το ποδόσφαιρο από τα ολυμπιακά αθλήματα, αρχής γενομένης από τους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες. Στις 26 Μαΐου 1928 η ΦΙΦΑ διεξήγαγε το συνέδριό της στο Άμστερνταμ επ’ ευκαιρία της έναρξης του ολυμπιακού ποδοσφαιρικού τουρνουά – το οποίο η ΔΟΕ απειλούσε ότι θα ήταν το τελευταίο. Με πλειοψηφία 25-5, το συνέδριο ενέκρινε την πρόταση του προέδρου Ζυλ Ριμέ να αναλάβει η ομοσπονδία τη διεξαγωγή μιας διεθνούς διοργάνωσης το 1930, ανεξάρτητης από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου δεν θα υπήρχε διάκριση μεταξύ ερασιτεχνών και επαγγελματιών ποδοσφαιριστών. Η απόφαση αυτή υπήρξε η «ληξιαρχική πράξη γεννήσεως» του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου.
Η ΦΙΦΑ αποφάσισε η πρεμιέρα του νέου θεσμού να γίνει στην Ουρουγουάη, που ήταν η κάτοχος του ολυμπιακού χρυσού μεταλλίου και παράλληλα γιόρταζε τα 100 χρόνια από την ανεξαρτησίας της. Ήταν η πρώτη και μοναδική διοργάνωση Παγκοσμίου Κυπέλλου, που έγινε χωρίς προκριματικό γύρο.
Η FIFA κάλεσε όλες τις εθνικές ομάδες – μέλη της να συμμετάσχουν, αλλά το ταξίδι στην άλλη άκρη της γης ήταν σχεδόν απαγορευτικό, κυρίως για τις ευρωπαϊκές ομάδες. Οι οικονομικές συνθήκες της εποχής ήταν δύσκολες, εξαιτίας και του Χρηματιστηριακού Κραχ το 1929.
Το Μάιο του 1930, δύο μήνες πριν από την πρεμιέρα της διοργάνωσης, καμία ομάδα δεν είχε δηλώσει συμμετοχή. Θορυβημένος ο Πρόεδρος της FIFA, Ζυλ Ριμέ, παρενέβη κι έπεισε την κυβέρνηση της Ουρουγουάης να καλύψει τα έξοδα των ομάδων. Παρά τη θετική ανταπόκριση της διοργανώτριας χώρας, μόνο τέσσερεις ευρωπαϊκές ομάδες έκαναν το διαρκείας τριών εβδομάδων θαλάσσιο ταξίδι για το Μοντεβιδέο
Τελικά, 13 ομάδες θα λάβουν μέρος στο 1o Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου και θα γράψουν ιστορία: Βέλγιο, Γαλλία, Ρουμανία και Γιουγκοσλαβία από την Ευρώπη, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Χιλή, Μεξικό, Περού, Βραζιλία, Βολιβία, ΗΠΑ και Παραγουάη από την Αμερική. Οι ομάδες χωρίστηκαν σε 4 ομίλους και ο πρώτος κάθε ομίλου θα περνούσε στα ημιτελικά της διοργάνωσης. Οι πρώτοι αγώνες του παγκοσμίου κυπέλλου ήταν οι αναμετρήσεις της Γαλλίας με το Μεξικό και των ΗΠΑ με το Βέλγιο που διεξήχθησαν ταυτόχρονα και έληξαν 4-1 και 3-0 υπέρ της Γαλλίας και των ΗΠΑ αντίστοιχα. Ο Γάλλος Λυσιέ Λοράν πέτυχε το πρώτο γκολ στην ιστορία των Παγκοσμίων κυπέλλων.
Το « Στάδιο της Εκατοεντηρίδας», το οποίο φιλοξένησε τους περισσότερους αγώνες – μεταξύ των οποίων τους ημιτελικούς και τον τελικό, ολοκληρώθηκε μόλις 5 ημέρες πριν την έναρξη του Μουντιάλ. Ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν της συμπλήρωσης ενός αιώνα από τότε που η χώρα έδιωξε τους Ισπανούς αποικιοκράτες. Η χωρητικότητά του αρχικά ήταν 100.000 θέσεις αλλά μειώθηκε σε 93.000 για λόγους ασφαλείας.
Στον τελικό του 1ου πρώτου παγκοσμίου κυπέλλου έφτασαν η Ουρουγουάη και η Αργεντινή. Η επικείμενη αναμέτρηση ξεσήκωσε κύμα φανατισμού και στις δύο πλευρές του Ρίο ντε λα Πλάτα – ο ποταμός που χωρίζει την Αργεντινή από την Ουρουγουάη. Τα δέκα πορθμεία που έκαναν τη διαδρομή Μπουένος Άιρες -Μοντεβιδέο αποδείχθηκαν λίγα για τους Αργεντινούς οπαδούς, οι οποίοι δοκίμαζαν να περάσουν απέναντι με κάθε πιθανό μέσο. Υπολογίζεται ότι περίπου 10-15.000 το κατάφεραν, αλλά το λιμάνι του Μοντεβιδέο γέμισε με τόσα πλοία, που πολλοί δεν είχαν καν αποβιβασθεί όταν ξεκίνησε ο αγώνας. Εν τω μεταξύ στο στάδιο οι θύρες είχαν ανοίξει απ’ τις 8 το πρωί, έξι ώρες πριν την προγραμματισμένη έναρξη, και γινόταν έλεγχος για όπλα στους θεατές. Έως το μεσημέρι οι κερκίδες είχαν γεμίσει – η επίσημη καταγραφή αναφέρει 93.000 εισιτήρια.
Παρόμοια ένταση υπήρχε στο διοικητικό παρασκήνιο. Οι δύο ομάδες διαφωνούσαν ακόμα και για την μπάλα του αγώνα, με τη ΦΙΦΑ να αποφασίζει πως στο πρώτο ημίχρονο θα έπαιζαν με αργεντίνικη, ενώ στο δεύτερο με ουρουγουανική. Ως διαιτητής ορίσθηκε ο Βέλγος Τζον Λάνγκενους, ο οποίος όμως αρνείτο πεισματικά έως και λίγες ώρες πριν την έναρξη, φοβούμενος για τη ζωή του. Μεταπείσθηκε μόνο όταν η ΦΙΦΑ του παρείχε τις απαραίτητες εγγυήσεις, ανάμεσα στις οποίες και ένα πλοίο έτοιμο για άμεση αναχώρηση, στην περίπτωση που θα χρειαζόταν να αποδράσει.
Τελικά ο αγώνας ξεκίνησε στις 15:30 της 30ής Ιουλίου 1930. Η Ουρουγουάη σκόραρε γρήγορα, αλλά η Αργεντινή απάντησε με δύο γκολ και πήγε στα αποδυτήρια προηγούμενη. Στο δεύτερο ημίχρονο η ροή του αγώνα άλλαξε: με τρία αναπάντητα γκολ και τελικό σκορ 4-2, οι Ουρουγουανοί έγιναν οι πρώτοι παγκόσμιοι πρωταθλητές στο ποδόσφαιρο. Η επόμενη ημέρα κηρύχθηκε εθνική εορτή στην Ουρουγουάη, ενώ στην Αργεντινή ένα οργισμένο πλήθος επιτέθηκε με πέτρες στο ουρουγουανικό προξενείο.
Παρά την απουσία των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων, η διοργάνωση πέτυχε εισπρακτικά. Οι εισπράξεις ανήλθαν στα 280.000 δολάρια, ποσό από το οποίο οι ουρουγουανοί έβγαλαν και κέρδος.
Πηγή: www.sansimera.gr, el.wikipedia.org
