Το Αλεξανδρινό ή Ποϊνσέτια – λατινικό όνομα Euphorbia pulcherrima, είναι το δημοφιλέστερο και το ομορφότερο φυτό των Χριστουγέννων, με προέλευση το Μεξικό. Η ομορφιά του οφείλεται στα έντονα κόκκινα φύλλα του που δεν είναι άνθη, αλλά ανήκουν σε μια ειδική κατηγορία φύλλων που λέγονται βράκτεια φύλλα. Τα άνθη του είναι κίτρινα και βρίσκονται στο κέντρο της ροζέτας των φύλλων.
Υπάρχουν ποικιλίες χρώματος λευκού, υποκίτρινου, ροζ και δίχρωμα.
Παρόλο που οι περισσότεροι θεωρούμε ότι το Αλεξανδρινό είναι φυτό για μία μόνο χρονιά, με την κατάλληλη φροντίδα μπορεί να ζήσει και να ανθίζει για αρκετά χρόνια.
Περιγραφή
Το Αλεξανδρινό είναι θάμνος πολυετής, μέτριας γενικά ανάπτυξης, με ύψος 0,15-1 m, που δεν αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται ως φυτό εσωτερικού χώρου. Στην Ελλάδα μπορεί να ευδοκιμήσει τόσο σαν φυτό εξωτερικού χώρου, όσο και εσωτερικού χώρου ανάλογα με το κλίμα της εποχής. Στα νότια μπορεί να φυτευτεί ακόμα και στο χώμα αρκεί να είναι αφράτο, πλούσιο σε οργανική ουσία, με καλή στράγγιση και να έχει κάποια προστασία από τους δυνατούς ανέμους ή κάποια ξαφνική παγωνιά. Στη βόρεια και στην ηπειρωτική Ελλάδα μπορεί να ευδοκιμήσει σε γλάστρες, αν το χειμώνα το μεταφέρουμε στο εσωτερικό του σπιτιού. Το καλοκαίρι όμως μπορούμε να το έχουμε έξω.
Φροντίδα
Μέσα στο σπίτι τοποθετούμε τη γλάστρα με το Αλεξανδρινό σε φωτεινό περιβάλλον με θερμοκρασία 15-16 °C. Προσέχουμε να είναι μακριά από πηγές θερμότητας όπως καλοριφέρ και τζάκι, για να διατηρηθούν για πολλές μέρες τα κόκκινα φύλλα του.
Μετά το τέλος της ανθοφορίας, γύρω στον Απρίλιο, όταν τα λουλούδια και τα βράκτεια φύλλα μαραίνονται και πέφτουν, κλαδεύουμε το φυτό φτάνοντάς το περίπου στο μισό του ύψος. Χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί κατά την εργασία αυτή και να φοράμε γάντια, γιατί οι βλαστοί περιέχουν ένα γαλακτώδη χυμό που προκαλεί φαγούρα. Kλαδεύουμε αφήνοντας 2-3 οφθαλμούς σε κάθε κλαδί.
Αν μέχρι τώρα είχαμε τη γλάστρα μέσα στο σπίτι, τη βγάζουμε στο μπαλκόνι έτσι ώστε να διατηρηθεί σε χαμηλότερη θερμοκρασία από αυτήν του σπιτιού μας. Προσοχή: Το τοποθετούμε πρώτα για δύο εβδομάδες σε χώρο προστατευμένο χωρίς θέρμανση πριν το βγάλουμε έξω. Μία μέση θερμοκρασία 12-15 βαθμών Κελσίου είναι ιδανική. Ελαττώνουμε το πότισμα στο ελάχιστο, περίπου 1 φορά στις 15 ημέρες με λίγο νερό, όμως ακόμα κι αν δεν ποτίσουμε καθόλου η υγρασία της ατμόσφαιρας το χειμώνα είναι αρκετή για να συντηρήσει το φυτό.
Μετά από λίγο καιρό, θα δούμε μάτια στους κορμούς και θα αρχίσουν να εμφανίζονται νέα φυλλαράκια και κλαδάκια. Αν σκοπεύουμε να αλλάξουμε γλάστρα το κάνουμε σε αυτή τη φάση προσέχοντας να μην ενοχλήσουμε τις ρίζες περισσότερο από όσο χρειάζεται. Αρχίζουμε να ποτίζουμε το ίδιο συχνά με τα υπόλοιπα φυτά μας και χρησιμοποιούμε ένα υγρό λίπασμα κάθε 15-20 ημέρες περίπου. Όταν ο καιρός αρχίσει να ζεσταίνει, το Αλεξανδρινό θα μας αποζημιώσει για την έξτρα φροντίδα με το πλούσιο φύλλωμά του το οποίο θα διατηρηθεί μέχρι την εποχή της «ανθοφορίας» του.
Κρατάμε τη γλάστρα στο μπαλκόνι μας, σε φωτεινό σημείο αλλά τις πολύ ζεστές ημέρες το κρατάμε μακριά από τις ακτίνες του ήλιου και το ποτίζουμε όταν βλέπουμε τα φύλλα του να αρχίσουν να γέρνουν προς τα κάτω. Το καλοκαίρι, η ποϊνσέττια χρειάζεται αρκετό νερό και τις πολύ ζεστές ημέρες ίσως χρειαστεί να ποτίζουμε καθημερινά. Το χώμα της θα πρέπει να έχει πολύ καλή αποστράγγιση και φροντίζουμε πάντα να αδειάζουμε το νερό που λιμνάζει στο πιατάκι της γλάστρας για να μην σαπίζουν οι ρίζες του φυτού.
Πώς θα ανθίσει το Αλεξανδρινό μας τα επόμενα Χριστούγεννα
Για να πετύχουμε την άνθηση του τα Χριστούγεννα δεν είναι και πολύ απλό. Το Αλεξανδρινό θα πρέπει να συμπληρώσει κάποιες ώρες στο σκοτάδι για να μπορέσει να φτιάξει άνθη και μαζί τους τα κόκκινα βράκτεια φύλλα. Στην Ελλάδα η διάρκεια της ημέρας το Φθινόπωρο και στις αρχές του Χειμώνα δεν είναι τόσο μικρή και έτσι το Αλεξανδρινό ανθίζει αργότερα, δηλαδή την Άνοιξη. Για να επιτύχουμε κατακόκκινο Αλεξανδρινό τα Χριστούγεννα, χρειάζεται να μειώνουμε σταδιακά τις ώρες έκθεσης του φυτού στον ήλιο από τον Οκτώβριο μέχρι και το Νοέμβριο. Αυτό το πετυχαίνουμε σκεπάζοντας με ένα μαύρο πανί το φυτό, 14 περίπου ώρες καθημερινά, για 2 ολόκληρους μήνες. Να έχουμε υπόψη μας ότι οι παραγωγοί ακολουθούν εξειδικευμένες τεχνικές, για να φέρουν τα φυτά σε ανθοφορία ακριβώς την περίοδο των Χριστουγέννων. Εάν δε θέλουμε να το σκιάσουμε, αφήνουμε τη φύση να πάρει το δρόμο της και δεν απογοητευόμαστε αν το δικό σας Αλεξανδρινό ανθίσει αργότερα.
Εχθροί και Ασθένειες
Κυρίως πρόκειται για μύκητες εδάφους. Η χαρακτηριστική προσβολή φαίνεται στην ρίζα, οι οποίες σε αντίθεση με τις υγιείς ρίζες που είναι λευκές, έχουν πιο σκούρο χρωματισμό. Για να προλάβουμε τις ασθένειες, ελέγχουμε τα ποτίσματα μας, ενώ φροντίζουμε να υπάρχει τέλεια αποστράγγιση, διαφορετικά προτείνεται να γίνει μεταφύτευση. Επίσης φροντίζουμε να υπάρχει καλός αερισμός στο φύλλωμα των φυτών και μειωμένη ατμοσφαιρική υγρασία.
Σε περίπτωση προσβολής, ψεκάζουμε ή ποτίζουμε, ανάλογα με την περίπτωση με το κατάλληλο μυκητοκτόνο. Από τα έντομα ο κύριος εχθρός που προσβάλει το Αλεξανδρινό είναι ο αλευρώδης. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με την χρήση κατάλληλων φυτοφαρμάκων ή βιολογικών σκευασμάτων, πάντα σύμφωνα με την καθοδήγηση Γεωπόνου.
Πως διαλέγουμε Αλεξανδρινό
Προσέχουμε να μην υπάρχουν λεκέδες στα φύλλα. Αν δούμε κάτι τέτοιο, σημαίνει ότι υπάρχουν πληγές απ’ όπου βγήκε χυμός.
Στο κέντρο της ροζέτας των κόκκινων φύλλων πρέπει να υπάρχουν μικρά κίτρινα άνθη.
Δεν αγοράζουμε φυτά που τα φύλλα τους έχουν θαμπό χρώμα ή γέρνουν προς τα κάτω.
Ιστορία του Αλεξανδρινού
Το διεθνές του όνομα είναι Poinsettia προς τιμήν του Joel Roberts Poinsett,που ήταν πρώτος πρέσβης των ΗΠΑ στο Μεξικό. Το 1828 σε ένα ταξίδι του στο Taxco del Alarcon εντυπωσιάστηκε από ένα φυτό με κόκκινα φύλλα που φύτρωνε στην άκρη του δρόμου. Έστειλε μοσχεύματα στην Αμερική, και έτσι σιγά σιγά το Αλεξανδρινό θεωρήθηκε ως το «κλασσικό» φυτό των Χριστουγέννων.
Οι Αζτέκοι εκτιμούσαν το φυτό το οποίο ευδοκιμούσε στις τροπικές ορεινές περιοχές κατά τη διάρκεια των μικρών σε διάρκεια χειμερινών ημερών, λιγότερο για τη διακόσμηση του και περισσότερο για τα πρακτικά του οφέλη. Αποκαλούσαν το Αλεξανδρινό στη διάλεκτό τους, ‘Cuetlaxochitl’ και από τα φύλλα του, έφτιαχναν μια κόκκινη βαφή την οποία χρησιμοποιούσαν για υφάσματα και κοσμήματα. Ο γαλακτώδης χυμός του Αλεξανδρινού μετατρεπόταν σε σκεύασμα κατά του πυρετού. Στο σχεδόν τροπικό κλίμα της πατρίδας του, το Αλεξανδρινό μεγαλώνει ως θάμνος και μπορεί να φτάσει τα 4 μέτρα ύψος.
Τις 12 Δεκεμβρίου, οι Η.Π.Α. αναγνώρισαν την ημέρα που ο Poinset πέθανε, πριν τα μέσα της δεκαετίας του 18ου αιώνα, και την ανακήρυξαν επέτειο με την ονομασία «Poinsettia Day» – Μέρα της Ποϊνσέτιας και γιορτάζεται αντίστοιχα όπως η «Μέρα του Αγ. Βαλεντίνου». Τηρώντας την παράδοση, πρόσφεραν ο ένας στον άλλο Αλεξανδρινά – ένα ωραίο έθιμο το οποίο κέρδισε έδαφος και στην Ευρώπη που ανακάλυψε το εκπληκτικό αυτό χειμερινό άνθος στις αρχές του 19ου αιώνα όταν ο φυσιογνώστης Alexander von Humboldt είδε το φωτοβόλο κόκκινο φυτό σε ένα ταξίδι του στην Αμερική.
Στο Βερολίνο καταχωρήθηκε με το όνομα « Euphorbia pulcherrima » από τον βοτανολόγο Carl Ludwig Willdenow το 1833.
Οι Γάλλοι τα Αλεξανδρινά τα ονομάζουν «Etoiles de Noel»
Διακόσμηση με Αλεξανδρινό
Επιλέγουμε το αλεξανδρινό για να διακοσμήσουμε το εσωτερικό του σπιτιού μας, το μπαλκόνι ή τον κήπο μας. Το λουλούδι των Χριστουγέννων μπαίνει σε γιορτινά τραπέζια και χρησιμοποιείται για συνθέσεις σε κεριά, βάζα και χρωματιστές μπάλες. Συνδυάζουμε με γιρλάντες, κορδέλες, στεφάνια και επιπλέον είναι μια πολύ καλή ιδέα για χριστουγεννιάτικο δώρο!
Επιμέλεια – Επεξεργασία: Β. Βίνος
instagram: Veatriki Vinos
