Η τριανταφυλλιά είναι ένα από τα αγαπημένα μας φυτά. Τα γνωστά υπέροχα λουλούδια της, τα αρώματα της και η μεγάλη ποικιλία χρωμάτων είναι οι βασικοί λόγοι που της εξασφαλίζουν μία θέση στον κήπο ή τη βεράντα μας. Ανήκει στην οικογένεια Rosaceae στο γένος Rosa, όπου υπάγονται 200 περίπου είδη. Μέχρι και σήμερα, συνεχίζεται η δημιουργία νέων ειδών.
H τριανταφυλλιά καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια και στην Ευρώπη καλλιεργήθηκε αρχικά από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Έχουμε αναφορές για την καλλιέργεια της τριανταφυλλιάς στον Ησίοδο και τον Ηρόδοτο. Κατά τον 18o αιώνα έγινε εισαγωγή κινέζικων ποικιλιών στην Ευρώπη και έδωσε νέα ώθηση στις διασταυρώσεις και επιλογές για την δημιουργία νέων ποικιλιών.
Ποικιλίες τριανταφυλλιάς
– Θαμνώδεις τριανταφυλλιές
Πρόκειται για τις κλασικές τριανταφυλλιές που βλέπουμε με μεγάλη συχνότητα σε κήπους και μπαλκόνια.
– Αναρριχώμενες τριανταφυλλιές
Τριανταφυλλιές με πυκνά κλαδιά και πλούσια ανθοφορία. Θεωρείται ιδανική για να στολίζει τους φράκτες των σπιτιών.
– Τριανταφυλλιές νάνος
Είναι πιο χαμηλές σε ύψος και κάνουν μικρότερα άνθη. Είναι ιδανικές για μικρούς κήπους, βεράντες και μπαλκόνια, βραχόκηπους, μικρά παρτέρια και διαδρόμους.
– Τριανταφυλλιές Μινιατούρες
Χαμηλές τριανταφυλλιές με μικρού μεγέθους τριαντάφυλλα αλλά πολύ-πολύ άφθονη ανθοφορία. Ιδανικές για βεράντες και μπαλκόνια, βραχόκηπους, χαμηλές μπορντούρες και παρτέρια.
– Τριανταφυλλιές Εδαφοκάλυψης
Αυτές οι τριανταφυλλιές με πλάγια και πολύ πυκνή βλάστηση, είναι θαυμάσιες για να καλύψουν μια πλαγιά, πάρκα και διαδρόμους.
– “Εκατόφυλλες” και “Μαγιάτικες” τριανταφυλλιές
Οι τριανταφυλλιές της κατηγορίας αυτής καλλιεργήθηκαν και αγαπήθηκαν τους προηγούμενους αιώνες. Είναι αυτές που θα μας δώσουν τα πέταλα για το γλυκό τριαντάφυλλο ή για το ροδόνερο. Ανθίζουν κυρίως την άνοιξη και δεν επαναλαμβάνουν την ανθοφορία παρά ελάχιστα το φθινόπωρο, ακόμα και αυτές που χαρακτηρίζονται με “συνεχή ή επαναλαμβανόμενη” ανθοφορία. Αυτές που ξεχωρίζουν είναι οι ποικιλίες της κατηγορίας “κινέζικες ή china” γιατί ανθίζουν πιο άφθονα.
– Πολυανθείς τριανταφυλλιές – polyanthas ή τριανταφυλλιές “φλοριμπούντα” floribundas
Τριανταφυλλιές με τριαντάφυλλα σε μπουκέτα. Κάθε βλαστός από τις ποικιλίες αυτής της κατηγορίας φέρει ένα μπουκέτο από τριαντάφυλλα που ανοίγουν σχεδόν όλα μαζί. Έτσι όταν είναι πυκνά φυτεμένες δίνουν την όψη ενός στρώματος από τριαντάφυλλα που είναι συνέχεια ανθισμένο ως τις μεγάλες παγωνιές του χειμώνα. Ιδανικές για παρτέρια και διαδρόμους.
– Δενδρώδεις Τριανταφυλλιές
Έχουν ύψος κορμού 90 – 100 εκ. περίπου. Αυτού του είδους οι τριανταφυλλιές αποτελούνται από τον κορμό που προέρχεται από άγρια τριανταφυλλιά και την τούφα της ποικιλίας που είναι από το εμβόλιο της περασμένης χρονιάς. Μπορούμε να τις φυτέψουμε στον κήπο ή τη βεράντα.
– Δενδρώδεις Κλαίουσες Τριανταφυλλιές
Είναι κι αυτές ένα είδος δενδρωδών τριανταφυλλιών με ύψος κορμού 90 -100 εκ. Η μόνη διαφορά τους με τις άλλες δενδρώδεις τριανταφυλλιές είναι ότι αυτές έχουν κλαδιά που όταν ανθίζουν γέρνουν προς τα κάτω και αυτό δίνει την όψη της κλαίουσας. Η χρήση τους είναι η ίδια με τις άλλες δενδρώδεις τριανταφυλλιές, στον κήπο ή τη βεράντα μας.
Πότε τις φυτεύουμε
Όταν χρησιμοποιούμε τριανταφυλλιές που βρίσκονται σε γλάστρες με μπάλα χώματος μπορούμε να τις μεταφυτεύουμε οποιαδήποτε χρονική περίοδο, καλύτερα, όμως, να γίνεται το Φθινόπωρο ή νωρίς την Άνοιξη. Για γυμνόριζες τριανταφυλλιές η μεταφύτευση γίνεται από το Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μπορούμε όμως να φυτέψουμε και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου επειδή είναι ανθεκτικές στις αλλαγές του καιρού.
Η πρώιμη φύτευση προκαλεί πρώιμη και παρατεταμένη ανθοφορία τον πρώτο χρόνο και μετά το φυτό εξαντλείται ενώ εάν επιλέξουμε να τις φυτέψουμε σε περίοδο όπου επικρατεί πολύ ζεστός καιρός, θα πρέπει να φροντίσουμε να ποτίζονται συχνά και με άφθονο νερό – για όσο διάστημα διαρκούν οι πολύ ζεστές ημέρες. Επίσης, θα πρέπει να προσέχουμε ώστε να τις φυτεύουμε σε σημεία με έδαφος υγρό και δροσερό.
Πού τις φυτεύουμε
Οι τριανταφυλλιές, ανεξάρτητα από το είδος και την ποικιλία τους, πρέπει να φυτεύονται σε σημεία με πολύ ήλιο, ώστε να δίνουν πλούσια ανθοφορία. Καλό είναι να αποφεύγουμε θέσεις κοντά σε δέντρα ή ψηλούς θάμνους.
Στον κήπο τις φυτεύουμε συνήθως σε απόσταση περίπου 50 εκ. η μία από την άλλη, εκτός αν πρόκειται για ποικιλίες νάνες ή εδαφοκάλυψης, οπότε η απόσταση πρέπει να είναι μικρότερη. Για ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, επιλέγουμε να φυτέψουμε αρκετές μαζί, ώστε να δημιουργηθεί μια πλούσια συστάδα.
Στο μπαλκόνι καλό είναι να διαλέξουμε προσεκτικά τα σημεία που θα βάλουμε τις τριανταφυλλιές, ώστε να «δένουν» με το υπόλοιπο σύνολο. Επειδή είναι φυλλοβόλα φυτά, καλό είναι να τοποθετούνται σε συνθέσεις που περιλαμβάνουν και αειθαλή, ώστε να μη δημιουργούνται κενά κατά τους χειμερινούς μήνες. Επιπλέον, λόγω των αγκαθιών τους, αποφεύγουμε να τις τοποθετήσουμε σε στενά σημεία που είναι δύσκολη η διέλευση. Ιδανικές για γλάστρες είναι οι νάνες ποικιλίες και αυτές που χρησιμοποιούνται για εδαφοκάλυψη.
Πως τις φυτεύουμε
Το έδαφος που θα φυτευτούν οι τριανταφυλλιές πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανικά στοιχεία και να συγκρατεί υγρασία, αλλά να μην παραμένει πολύ υγρό και λασπωμένο. Σε περίπτωση που ο κήπος μας ή η γλάστρα μας δεν διαθέτει ένα τέτοιου είδους χώμα, μπορούμε να το δημιουργήσουμε με ανάμειξη του χώματος μας και καλής ποιότητας φυτόχωμα, σε αναλογία 2 προς 1.
Για γυμνόριζη τριανταφυλλιά
Αφού ανοίξουμε τη συσκευασία, τοποθετούμε το φυτό σε νερό για να μουλιάσουν καλά οι ρίζες του. Ανοίγουμε ένα λάκκο στο έδαφος ή στο χώμα της γλάστρας ανάλογο με το μέγεθος του φυτού και τοποθετούμε στον πάτο λίγο λίπασμα. Στη συνέχεια, σκεπάζουμε το λίπασμα με χώμα, ώστε να μην έρθει σε επαφή με τις ρίζες.
Διαμορφώνουμε το χώμα έτσι ώστε, όταν τοποθετήσουμε το φυτό, οι ρίζες του να βρίσκονται σε καλή επαφή με αυτό. Αφού απλώσουμε καλά τις ρίζες, τις σκεπάζουμε με χώμα και κλείνουμε το λάκκο. Ποτίζουμε καλά και διαμορφώνουμε έτσι το λάκκο, ώστε να συγκρατούνται τα νερά.
Τριανταφυλλιά με μπάλα χώματος
Ο λάκκος φύτευσης θα πρέπει να είναι αρκετά μεγαλύτερος από την μπάλα χώματος της τριανταφυλλιάς. Τοποθετούμε στον πάτο λίγο λίπασμα και από πάνω την μπάλα μας. Συμπληρώνουμε το λάκκο με το εδαφικό μείγμα που προαναφέραμε. Στη συνέχεια ποτίζουμε με άφθονο νερό.
Για καλύτερα αποτελέσματα, δύο εβδομάδες πριν από τη φύτευση, σκάβουμε το έδαφος σε βάθος 30 – 40 εκ. και ενσωματώνουμε χωνεμένη κοπριά ή καλής ποιότητας φυτόχωμα. Ωστόσο θα πρέπει να προσέξουμε, σε έδαφος όπου προϋπήρχε τριανταφυλλιά, το χώμα θα πρέπει να αντικατασταθεί σε βάθος 40 – 50 εκ.
Πότισμα
Η τριανταφυλλιά χρειάζεται υγρό και δροσερό έδαφος για να αναπτυχθεί και να δώσει πλούσια ανθοφορία. Καλό είναι, λοιπόν, να την ποτίζουμε συχνά με τόσο νερό όσο χρειάζεται για να διατηρείται το έδαφος υγρό σε αρκετό βάθος. Τους καλοκαιρινούς μήνες, τις ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες, την ποτίζουμε με μεγαλύτερη ποσότητα νερού. Καλό είναι, επίσης, να σκαλίζουμε τα φυτά μας τακτικά, ώστε να αερίζονται και να ποτίζονται καλύτερα.
Λίπανση
Για να πετύχουμε διαρκή και πλούσια ανθοφορία, καλό είναι το διάστημα από την άνοιξη έως το τέλος του καλοκαιριού να την ενισχύουμε τακτικά με το ειδικό λίπασμα για τριανταφυλλιές το οποίο μπορούμε να βρούμε σε όλα τα εξειδικευμένα καταστήματα. Όταν προσθέτουμε το λίπασμα, ας μην ξεχνάμε, να σκαλίζουμε λίγο το χώμα γύρω από το φυτό – αυτό βοηθάει ιδιαίτερα στην σωστή απορρόφησή του.
Αφού ολοκληρωθούν τα κλαδέματα της τριανταφυλλιάς, στα τέλη Ιανουαρίου ή το Φεβρουάριο, μπορούμε να ρίξουμε λίγο λίπασμα ή οργανική ουσία στο χώμα τους.
Μία φορά το χρόνο πρέπει να προσθέτουμε στο λάκκο καλά χωνεμένη κοπριά, τύρφη ή κάποιο φυλλόχωμα, για να εμπλουτίζετε το έδαφός τους με οργανική ουσία.
Κλάδεμα
Οι τριανταφυλλιές καλό είναι να κλαδεύονται κάθε χρόνο για να ανανεώνονται οι παλιοί βλαστοί, να αφαιρούνται τα ξερά κλαδιά και να διατηρείται το σχήμα τους. Αν δεν κλαδεύουμε την τριανταφυλλιά μας, μειώνονται συνεχώς τα άνθη που παράγονται και είναι κατώτερης ποιότητας. Το κλάδεμα καθορίζεται από την ποικιλία, τον τρόπο ανάπτυξης και τη χρήση.
Το κλάδεμα της τριανταφυλλιάς γίνεται αφού περάσουν τα μεγάλα κρύα και πριν ξεκινήσει η νέα βλάστηση. Ανάλογα με την περιοχή, αυτό μπορεί να γίνει από τον Νοέμβριο ως και τον Φεβρουάριο.
Το κλαδευτήρι θα πρέπει να είναι καλά ακονισμένο και η τομή του να είναι τουλάχιστον 1 εκ. πάνω από τον ανώτερο οφθαλμό, που διατηρείται με διεύθυνση παράλληλη σε αυτόν.
Οι θαμνώδεις και οι αναρριχώμενες τριανταφυλλιές χρειάζονται βαθύ κλάδεμα για να διατηρήσουν το σχήμα τους, να ανανεωθούν και να δώσουν πλούσια ανθοφορία. Αφαιρούμε τους γερασμένους, ξερούς και αδύνατους βλαστούς, αλλά και όσους χαλούν το σχήμα του φυτού. Επιπλέον, καλό είναι να κοντύνουμε τους νέους βλαστούς, ώστε να δώσουν μεγαλύτερη ανθοφορία και πλούσια βλάστηση.
Οι νάνες ποικιλίες και αυτές που προορίζονται για εδαφοκάλυψη πρέπει να κλαδεύονται για να αφαιρεθούν οι βλαστοί που έδωσαν λουλούδια, ώστε να δυναμώσουν και να διατηρήσουν το σχήμα τους.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, αφαιρούμε τα λουλούδια που ξεραίνονται ή που έχουν ωριμάσει αρκετά, ώστε να ξεκινά ταχύτερα η νέα ανθοφορία και να είναι πιο πλούσια.
Εχθροί και ασθένειες
Οι τριανταφυλλιές προσβάλλονται τόσο από διάφορα έντομα όσο και από μυκητολογικές ασθένειες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε να παρακολουθούμε τα φυτά μας συχνά και να επεμβαίνουμε έγκαιρα όπου χρειάζεται, πριν επεκταθεί η προσβολή. Προληπτικά διατηρούμε το χώρο τους καθαρό από ξερά φύλλα, κλαδιά και ζιζάνια.
Οι μελίγκρες, ο τετράνυχος, οι κάμπιες και τα σκουλήκια είναι τα πιο συνηθισμένα έντομα που προσβάλλουν τις τριανταφυλλιές τρώγοντας ή τρυπώντας τα φύλλα και τους νεαρούς βλαστούς. Τα καταπολεμούμε με βιολογικά ή χημικά εντομοκτόνα.
Το ωίδιο είναι η βασική μυκητολογική ασθένεια που τις προσβάλλει. Είναι το λευκό, παχύ στρώμα σκόνης που εμφανίζεται στα νέα φύλλα και τα μπουμπούκια κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Για να το περιορίσουμε, μπορούμε να καταβρέχουμε καλά τα φυτά μας και να τα καθαρίζουμε από τα ξερά φύλλα και τα ζιζάνια. Μπορεί να καταπολεμηθεί και με βρέξιμο με θειάφι ή άλλα κατάλληλα μυκητοκτόνα.
Σημαντικός εχθρός είναι οι αφίδες – μελίγκρες, οι οποίες προσβάλλουν τους τρυφερούς βλαστούς του φυτού. Απομυζούν τους χυμούς και προκαλούν συστροφές στα φύλλα και στα άνθη. Άλλοι εχθροί είναι τα κακοειδή, γνωστά και ως ψώρες, αλλά και τα ακάρεα που προσβάλλουν τα φύλλα. Η καταπολέμησή τους γίνεται με συνετή χρήση των κατάλληλων εντομοκτόνων και ακαρεοκτόνων και πάντα κατόπιν συμβουλής ειδικευμένου γεωπόνου ή με τη χρήση φυσικών εντομοκτόνων.
Προστασία από το κρύο
Για την ανθεκτικότητα της τριανταφυλλιάς στον παγωμένο χειμώνα, βοηθάει η καλή περιποίηση της καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου.
Για την καλύτερη προστασία τους από τον παγετό και το χιόνι, μπορούμε στις αρχές του χειμώνα, να μαζέψουμε αρκετό χώμα γύρω από τη ρίζα της και να τοποθετήσουμε από πάνω ένα στρώμα – 5-10 εκ.- από κομπόστ, άχυρα και σαπισμένα φύλλα.
Σταματάμε τις λιπάνσεις 6 εβδομάδες πριν από τα πρώτα κρύα του χειμώνα.
Δεν αφαιρούμε τα τελευταία άνθη του φθινοπώρου από τις τριανταφυλλιές για να μην ενθαρρύνουμε χειμωνιάτικη δραστηριότητα, ώστε να ξεκινήσει ομαλά ο χειμερινός λήθαργος.
Επιμέλεια – Επεξεργασία: Βεατρίκη Βίνος
