*Έχει να κάνει κανονικές διακοπές από το 1999. Είχε πάει τότε για έναν μήνα στην Αστυπάλαια. Από τότε δεν έχει κάνει ξανά διακοπές. Τα καλοκαίρια της τα περνάει παρέα με την μουσική και τους ακροατές της ανά την Ελλάδα. Και αυτό την γεμίζει και την ξεκουράζει γιατί τα τραγούδια την κρατούν ζωντανή. Το πώς και το γιατί μου τα εξήγησε ένα καλοκαιρινό μεσημέρι, την ώρα που είχε εργάτες στο σπίτι της για να της φτιάξουν κάτι στην αυλή. Μιλήσαμε περίπου 30 λεπτά για περίπου 30 χρόνια καριέρας. Συμπέρασμα;
Η Ελένη Τσαλιγοπούλου αγαπάει την μουσική περισσότερο από ποτέ..
Παρά το γεγονός ότι έχουμε κάνει πολλές συνεντεύξεις μαζί, δεν ξέρω αν έχω καταλάβει ποια ακριβώς είναι η Ελένη Τσαλιγοπούλου…
(γελάει) Νομίζω ότι μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, με όσα έχω πει για μένα, βγάζεις μια άκρη. Δεν κρύβομαι! Απλά δεν μιλάω για περιττά. Δεν μιλάω για την προσωπική μου ζωή. Δεν νομίζω να αφορά τον κόσμο μου αυτό. Δεν θέλει αυτό από μένα. Και γι αυτό δεν ασχολούνται και τα media με μένα. Θέλω να μιλάω για την μουσική, για την δουλειά μου. Καλλιτεχνικά δηλαδή νομίζω ότι ξέρετε ποια είμαι!
Μετά από τόσα χρόνια καριέρας, έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι την δουλειά σου;
Σίγουρα άλλαξε και ο τρόπος που βλέπω την μουσική και τα πράγματα γενικότερα. Τώρα πια αισθάνομαι ότι έχω μεγαλύτερη ευθύνη για ό,τι παρουσιάζω στο κοινό. Στην δική μου πορεία μέσα στο τραγούδι αυτό που υπάρχει πια είναι μεγαλύτερος φανατισμός. Υπάρχει φανατισμός γιατί ακούω πάρα πολλές μουσικές προσπαθώντας να κατανοήσω για ποιο λόγο στην Ελλάδα είχαμε κλειστές πόρτες και παράθυρα και δεν ακούγαμε τι έπαιζε έξω. Και η απάντηση σε αυτό είναι ότι η Ελλάδα έχει δική της μουσική, πολύ δυνατή, και δημιούργησε μέσα από τους ήχους της πολλά διαφορετικά είδη! Το ρεμπέτικο, το λαϊκό, το σμυρνέικο, το παραδοσιακό και τόσα άλλα είδη μουσικής, εξελίχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, με αποτέλεσμα να μην ακούμε κάτι άλλο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έμειναν στάσιμα. Μάλλον είμαστε δηλαδή σε μια μεταβατική κατάσταση και αυτό γιατί η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά κυρίως είναι πολιτισμική. Θεωρώ ότι αυτό συνέβη γιατί για πολλά χρόνια ήμασταν ‘’πνιγμένοι’’ στην μουσική πραγματικότητα της Ελλάδας. Τις προηγούμενες δεκαετίες οι καλλιτέχνες πήγαιναν από μαγαζί σε μαγαζί σε όλη την επικράτεια. Κάπως έτσι αναλωθήκαμε. Επικεντρωθήκαμε σε αυτό και δεν εντάξαμε τους νέους ήχους και την νέα εποχή στην μουσική μας. Μείναμε λίγο μετέωροι. Τα τελευταία χρόνια, που μπορούμε και ακούμε πολύ πιο εύκολα και έχουμε πολλές πληροφορίες για το τι συμβαίνει έξω από την Ελλάδα, περνάμε στην μεταβατική φάση που στο τέλος θα μας φέρει κάτι πολύ καλό. Οι νέοι έχουν ταλέντο και ακούνε πολύ μουσική. Έχουμε ανοίξει τους ορίζοντές μας. Πρέπει να εξελίξουμε την μουσική μας πιο ώριμα και να μην το πηγαίνουμε μόνο προς την διασκέδαση..
Αυτό είναι που σε κάνει σήμερα να αγαπάς περισσότερο από ποτέ την δουλειά σου;
Η αλήθεια είναι ότι από την στιγμή που άρχισα να γράφω μουσική άλλαξε κάτι μέσα μου. Ήταν σαν να ξαναπήρα μπρος. Βρήκα έναν ακόμη λόγο για να μπορώ να υπάρχω μέσα στην μουσική. Όχι για να γίνω συνθέτης αλλά για να εκφραστώ. Κάθε καλλιτέχνης δημιουργεί κάποιο έργο, αλλά το θέμα είναι τι θα κάνει αφού έχει γίνει ήδη γνωστός. Πως θα εξελιχθεί δηλαδή. Αυτή η ανάγκη για εξέλιξη ήταν που με έκανε να αγαπήσω περισσότερο την μουσική!
Δεν μπορεί ωστόσο να μην υπάρχει κάτι που να μην σε έχει κουράσει τόσα χρόνια…
Πολλά πράγματα! Πολλά πράγματα σκοτώνουν την αγάπη για την μουσική. Όπως αυτή η ανάλωση που λέγαμε πριν. Η νύχτα. Πουθενά στην Ευρώπη δεν λέγεται έτσι η διασκέδαση. Εμείς λέμε ‘’η νύχτα’’! Αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα μόνο μέσω της νύχτας μπορεί να υπάρξει ένας καλλιτέχνης. Τώρα μέσα στην κρίση, επειδή τα πράγματα άλλαξαν κάπως και αυτό περιορίστηκε, νομίζω ότι μπήκαμε σε πιο σωστό δρόμο. Αυτό που γίνεται τώρα είναι το σωστό και όχι αυτό που γινόταν πριν μια δεκαετία ή την δεκαετία του ‘90 που δουλεύαμε κάθε βράδυ. Τότε δεν υπήρχε πραγματικά μέρα που να μην είχαμε κάποιο live. Πλέον υπάρχει μια διαφορετική νύχτα. Υπάρχει ανάγκη απ’ τον κόσμο να διασκεδάσει πιο ουσιαστικά και τα πράγματα έγιναν πιο ανθρώπινα.
Πες μου την γνώμη σου γι αυτή την πολυσυζητημένη πλέον δεκαετία του ’90.
Πέρασα πολύ ωραίο τότε, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε χρόνος ούτε για να σκεφτώ, ούτε για να καταλάβω τι γίνεται γύρω μου, ούτε για να ακούσω. Ίσως γι αυτό την περίοδο εκείνη ήμουν λίγο πιο αδιάφορη σε σχέση με την μουσική. Έκανα απλά αυτό που ήξερα. Η δεκαετία αυτή είχε πάρα πολύ τραγούδι, πάρα πολλά live. Ήμουν βέβαια τυχερή γιατί είχα την ευκαιρία να επικοινωνώ με τον κόσμο, πράγμα που με ωρίμασε γρήγορα πάνω στην σκηνή. Ήμουν τυχερή και επειδή ήμασταν μια παρέα με τον Ζούδιαρη, τον Πορτοκάλογλου, τον Λειβαδά και κάναμε μαζί τραγούδια. Δουλεύαμε παρέα συνέχεια. Τα κάναμε όλα μαζί. Ωστόσο, λόγω αυτού δεν είχα ούτε ένα λεπτό για να ‘’ψαχτώ’’ μόνη μου. Μετά το 2000 άρχισα να μπαίνω ουσιαστικά μέσα στην μουσική και να ωριμάζω και καλλιτεχνικά και σαν άνθρωπος. Από τότε άρχισα να σκέφτομαι τί πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα.
Και τι κάναμε από εκεί και πέρα; Υπάρχουν νέοι καλλιτέχνες στην Ελλάδα που σου αρέσουν;
Αποκτήσαμε μάλλον περισσότερη όρεξη. Είχαμε μεράκι και τότε, αλλά υπάρχει και τώρα. Πολλοί νέοι καλλιτέχνες μου αρέσουν και τους ακούω. Και το ωραίο είναι ότι έχουν πολύ όρεξη για δουλειά. Αυτό είναι το καλύτερο και το πιο ελπιδοφόρο. Λατρεύω τους ImamBaildi με τους οποίους συνεργαστήκαμε παρέα με την Δήμητρα Γαλάνη πριν μερικά χρόνια, μου αρέσει η Μόνικα, η Μαριέττα Φαφούτη, ο Γιάννης Χαρούλης, η Νατάσσα Μποφίλιου. Γίνονται πολύ όμορφες δουλειές, αρκεί να έχουμε ανοιχτά τα αυτιά μας.
Φέτος συνεργάζεσαι ξανά με την Μελίνα Κανά, με την οποία μάλιστα κάνατε και μια ζωντανή ηχογράφηση που κυκλοφορεί σε cd εδώ και λίγες μέρες..
Βεβαίως! Και είμαι πολύ χαρούμενη γιατί ο δίσκος μας πάει ήδη πολύ καλά. Και όπως έχουν γίνει τα πράγματα, που επί της ουσίας δεν υπάρχει πλέον δισκογραφία, αυτό αποτελεί γεγονός! Πρόκειται για ένα διπλό cd με 30 τραγούδια σπουδαίων συνθετών, νέων και παλιότερων. Τραγούδια που δεν έχω δισκογραφήσει ξανά και τα προσεγγίσαμε με νέο τρόπο. Με την Μελίνα θέλαμε πολύ να δουλέψουμε ξανά μαζί. Το λέγαμε χρόνια και τώρα που ενδυναμώσαμε την μπάντα μας και κάναμε νέο ήχο, έγιναν όλα πολύ όμορφα. Έχουμε τόσο κοινές ζωές λόγω του ξεκινήματός μας, λόγω της Θεσσαλονίκης, λόγω των τραγουδιών μας. Δεν το πιστεύαμε ούτε οι ίδιες. Πολλές φορές βλέπουμε τυχαία ότι έχουμε ίδιες τσάντες και ίδια ρούχα, χωρίς να κάνουμε τόσο παρέα αυτά τα χρόνια. Αυτή τη χρονιά δημιουργήθηκε μια πολύ βαθιά φιλία γιατί είμαστε πιο ώριμες και οι δύο, και έχουμε ακόμη περισσότερα κοινά και στην αισθητική μας και στα πάντα. Μπορούμε να μιλάμε για ώρες. Επί σκηνής είναι για μένα μια από τις καλύτερες τραγουδίστριες έχοντας ένα σπουδαίο ρεπερτόριο. Όλα δηλαδή σε αυτή την συνεργασία είναι πραγματικά πολύ εύκολα και γίνονται με αγάπη και συγκίνηση.
Γιατί λένε όμως ότι δεν ευδοκιμούν οι γυναικείες συνεργασίες;
Κάποιο δίκαιο θα έχουν (γελάει). Ο γυναικείος εγωισμός είναι μεγάλος. Αλλά οι δικές μου συνεργασίες με γυναίκες ήταν όλες άψογες. Ταιριάζω με τις γυναίκες. Με την Γαλάνη, την Μπάμπαλη, την Τσανακλίδου, την Νέγκα και με πολλές ακόμη τραγουδίστριες που δούλεψα, δεν είχαμε ποτέ πρόβλημα. Δεν υπήρξε ούτε ζήλεια ούτε ανταγωνισμός. Αλλού όμως το έχω δει να συμβαίνει. Να τρώνε τα μουστάκια τους οι γυναίκες! Είναι θέμα χαρακτήρα.
Γενικά ωστόσο πιστεύεις στις συνεργασίες; Γιατί έχω την αίσθηση ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει να δουλεύουμε συλλογικά.
Πολλά δεν έχουμε μάθει να κάνουμε στην Ελλάδα. Αλλά αυτό σταδιακά, όπως είναι πλέον η καθημερινότητα, αλλάζει. Και πολύ καλά κάνει και αλλάζει. Προσωπικά έχω κάνει πολλές συνεργασίες. Δεν θα σου πω ψέματα, αυτό κάποια στιγμή με κούρασε. Γιατί όταν κάνεις μια συνεργασία αυτομάτως αποδέχεσαι όλη την πορεία του καλλιτέχνη με τον οποίο δουλεύεις και παράλληλα περιορίζεις το δικό σου συναίσθημα. Το κομμάτι σου είναι μισό. Δεν μπορεί να εκφράσεις και να πεις όλα όσα θέλεις γιατί δίνεις χώρο σε κάποιον άλλο που εκτιμάς και σέβεσαι. Τα πρώτα χρόνια που άρχισα να βγαίνω μόνη μου, το ευχαριστήθηκα περισσότερο γιατί κατάφερα να παρουσιάσω όλη μου την ιστορία, από την αρχή ως το τέλος, ολοκληρωμένα. Αυτό μου έδωσε πάρα πολύ κουράγιο για να συνεχίσω και να κάνω καινούργια πράγματα. Από την άλλη βέβαια οι συνεργασίες μου πρόσφεραν τόσα πολλά! Κερδίζεις πολλά όταν συνεργάζεσαι με ανθρώπους που θαυμάζεις και έχουν να πουν κάτι.
Το καλοκαίρι αυτό σε βρίσκει και πάλι σε περιοδεία. Ούτε αυτό σε έχει κουράσει;
Παλιότερα ήταν πιο δύσκολο, αλλά πλέον ο γιός μου μεγάλωσε πολύ, οπότε έχει την δική του ζωή. Αυτό που προσπαθώ είναι να είναι τα καλοκαίρια μου πιο ποιοτικά. Να μην κάνω δηλαδή ένα άνευ λόγου γύρισμα ανά την Ελλάδα, αλλά να παίζουμε σε καλούς χώρους και σε καλές συνθήκες. Να είμαστε πιο σίγουροι για τις συναυλίες που κάνουμε. Να μην γίνεται μια πρόχειρη δουλειά. Μου έχει γίνει πλέον τρόπος ζωής η περιοδεία. Κανονικές διακοπές είχα κάνει νομίζω το 1999 στην Αστυπάλαια. Από τότε δεν έχω ξαναπάει ποτέ (γελάει). Ξεκλέβουμε μόνο δυο-τρεις μέρες, αλλά και πάλι προλαβαίνεις αν θες να ξεκουραστείς. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν έχω κουραστεί πάρα πολύ στην ζωή μου κάνοντας αυτό το πράγμα. Έχει πολύ κούραση, πολλές βαλίτσες, πολλές ώρες σε αυτοκίνητα, πλοία, αεροπλάνα, πρωινό ξύπνημα, τρέξιμο. Τρέμουν τα πόδια σου από την κούραση αλλά πρέπει να ανέβεις και να δώσεις τον εαυτό σου. Αυτή είναι η καθημερινότητα αυτής της δουλειάς. Όλα αντέχονται για την μουσική.
Τι σε κρατάει λοιπόν τόσο ζωντανή και γεμάτη όρεξη μετά από τόσα χρόνια καριέρας;
Γυρνώντας ανά την Ελλάδα παίζοντας μουσική το άγιο καλοκαίρι που έχουμε, δεν γίνεται να μην νιώθεις τυχερός και ζωντανός! Με φορτίζουν τα τραγούδια, τα μέρη, η αγάπη του κόσμου, τα αισθήματα των τραγουδιών που κάθε φορά είναι καινούργια, τα λόγια, οι στίχοι. Η ίδια η μουσική είναι η μαγεία. Η μουσική με κρατάει ζωντανή.
Info
Η περιοδεία της Ελένης Τσαλιγοπούλου με την Μελίνα Κανά θα συνεχιστεί σε ολόκληρη την Ελλάδα μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Το διπλό cd με την ζωντανή ηχογράφηση των εμφανίσεων τους κυκλοφορεί από την Feelgood!
Κείμενο: Τάσος Μπιμπισίδης
