Η Βαλεριάνα είναι ένα αυτοφυές φυτό που εκτός από τις θεραπευτικής χρήσεις της, είναι γνωστή και για τη χρήση της στην αρωματοποιία, αλλά και στην καλλιέργεια της για καλλωπιστικούς λόγους, λόγω των όμορφων λουλουδιών της και της αντοχής της σε ακραίες καιρικές συνθήκες.
Ανθίζει από το καλοκαίρι μέχρι το φθινόπωρο κυρίως σε μέρη µε υγρά και ψυχρά κλίματα. Μπορούμε να τη βρούμε σε αγρούς αλλά και να την καλλιεργήσουμε στον κήπο ή σε μια γλάστρα στο μπαλκόνι μας. Μαζεύουμε τις ρίζες της το φθινόπωρο και φροντίζουμε να τις αποξηράνουμε μακριά από το φως ή τις βρίσκουμε σε μαγαζιά με βότανα και φαρμακεία.
Άλλες ονομασίες: Βαλεριάνα η φαρμακευτική, Νάρδος, Κέντρανθος, Διοσκουρίδειος, Αγριοζαμπούκος, Μυριστική, Ασπρόφυλλος, Αλλιαριϊφυλλος, Αλεναία, Βιρτισκεία, Ανάλατος, Μοσχολιός, Σιβθόρπειος, Ερπίνη, Μακροσίφων.
Επιστημονική ονομασία: Valeriana officinalis -Βαλεριανή η φαρμακευτική
Θεραπευτικές ιδιότητες:
– Η Βαλεριάνα χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση διαταραχών του ύπνου και κυρίως της αϋπνίας. Η χρήση της Βαλεριάνας μειώνει το χρόνο που χρειάζεται για να μας πάρει ο ύπνος, μειώνει τη πιθανότητα να ξυπνήσουμε το βράδυ, επιμηκύνει το συνολικό χρόνο ύπνου και γενικότερα βελτιώνει τη συνολική ποιότητα του ύπνου, ανεξάρτητα αν κάποιος έχει πρόβλημα ή όχι. Για το λόγο αυτό η Βαλεριάνα είναι και γνωστή ως “God’s Valium”. Πολύ συχνά συνδυάζεται με λυκίσκο, λεμόνι, βάλσαμο, ή άλλα βότανα που επίσης προκαλούν υπνηλία. Πολλοί μάλιστα αντικαθιστούν τα υπνωτικά χάπια με τη Βαλεριάνα.
Για να καταπολεμήσουμε την αϋπνία, αφήνουμε για 45 λεπτά µία χούφτα φύλλα Βαλεριάνας σε δύο κούπες βραστό νερό. Σουρώνουμε και πίνουμε 3-4 φορές την ημέρα, καθώς και 30-45 λεπτά πριν από τον ύπνο.
– Έχει ωφέλιμες ιδιότητες για την καταπράυνση των νεύρων. Θεωρείται ισχυρό αγχολυτικό και χαλαρωτικό. Κατά της υστερίας και των ψυχολογικών εξάψεων.
– Κατά του πονοκέφαλου: Πίνουμε ένα αφέψημα Βαλεριάνας βράζοντας 10 γραµµάρια φύλλα ή ρίζα Βαλεριάνας σε ένα λίτρο νερό και πίνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.
– Κατά της παχυσαρκίας: Φτιάχνουμε ένα αφέψημα με 30γρ. Βαλεριάνας σε ένα λίτρο νερό.
– Για καλύτερη πέψη: Ανακουφίζει τις κράμπες και τη δυσφορία του πεπτικού συστήματος, όπως σε καούρες και αποβάλει τα παράσιτα των εντέρων.
– Κατά του λόξιγκα και του νευρικού άσθματος, δηλαδή, αναπνευστική δυσφορία που προκαλείται από ξαφνικό βρογχικό σπασμό και οφείλεται σε τραυματικό ψυχολογικό στρες.
* Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι μεγάλες δόσεις βαλεριάνας προκαλούν κακοδιαθεσία. Η χρήση της πρέπει να γίνεται μόνο για µία εβδομάδα, µε διάλειμμα στη συνέχεια δύο-τριών εβδομάδων. Στο διάστημα της «αποχής» επιτρέπεται η χαλάρωση στο μπάνιο µε αφρόλουτρο µε 5-10 σταγόνες αιθέριο έλαιο Βαλεριάνας στο νερό.
Εξωτερική χρήση:
Όταν εφαρμόζεται τοπικά η Βαλεριάνα καταπραΰνει ερεθισμούς του δέρματος, κνησμό, νευροδερματίτιδα, τσιμπήματα εντόμων.
Στη Γαλλία η βαλεριάνα αποκαλείται και «γατοβότανο» από τη συνήθεια που έχουν οι γάτες να τρώνε φύλλα Βαλεριάνας, όταν αντιμετωπίζουν στομαχικές διαταραχές.
Πως χρησιμοποιείται:
Αφέψημα: Για κάθε φλιτζάνι ρίχνουμε 1 κουτ. βότανο. Σκεπάζουμε και αφήνουμε να βράσει για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο ή με μέλι.
Έγχυμα: Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 1 κουτ. βότανο/ρίζας και το σκεπάζουμε για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο ή με μέλι.
Τσάι: Για κάθε φλιτζάνι, χρησιμοποιούμε 1 φακελάκι. Προσθέτουμε ζεστό νερό (όχι καυτό) και το αφήνουμε σκεπασμένο για 3-5 λεπτά. Πίνουμε σκέτο, ή με μέλι, ή με λεμόνι, ή το φτιάχνουμε στην καφετιέρα μας: Βάζουμε φίλτρο στην καφετιέρα και τοποθετούμε 1 κουταλάκι βότανο για κάθε κούπα ροφήματος και φυσικά ανάλογο νερό.
Αιθέριο έλαιο: 5-10 σταγόνες σε ένα λίτρο νερό.
* Ως ομοιοπαθητικό φάρμακο χρησιμοποιείται σε διεγερμένα, αεικίνητα, νευρικά άτομα.
Χρήση:
Μπορούμε να τη βρούμε ως φρέσκο λαχανικό και να την καταναλώσουμε νωπή μέσα σε σαλάτα ή μαγειρεμένη όπως τα χόρτα, ως αφέψημα/έγχυμα, είτε ως χάπι ή σε σταγόνες ή σιρόπι. Αποθηκεύουμε τη Βαλεριάνα σε ξηρό και σκοτεινό μέρος.
Στο ψάρεμα προσελκύει τα ψάρια στα δίχτυα μας. Το ίδιο ισχύει με ένα πανάκι βρεγμένο με το λάδι της.
Βαλεριάνα το φυτό:
Η Βαλεριάνα είναι θάμνος με μέγιστο ύψος που δεν ξεπερνά το 1,5 μέτρο. Τα άνθη της είναι μικρά ροζ έως λευκά ανάλογα από την ποικιλία, σε σχηματισμό «ομπρέλας» στην κορυφή του φυτού, ενώ ο βλαστός σωληνοειδής και χνουδωτός. Η ρίζα, το μέρος του φυτού με τις κυριότερες και σημαντικότερες θεραπευτικές ιδιότητες έχει έντονο άρωμα. Η άνθιση της βαλεριάνα διαρκεί από το Μάιο έως τον Αύγουστο. Οι ανθισμένες κορυφές συλλέγονται το καλοκαίρι, ενώ η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο από Σεπτέμβριο μέχρι Οκτώβριο. Η γεύση της είναι έντονη, ξηρή και ελαφρώς πικρή.
επιμέλεια – επεξεργασία: Α. Βίνος
