Ορίγανον η μαντζουράνα, λατινική Origanum majorana και amaracus, αρχαία ελληνική αμάρακος, είναι συγγενικό φυτό με τη ρίγανη.
Άλλες ονομασίες: Σάψυχο, Ορίγανο το αμάραντο, Ορίγανο το αμάρακο.
Στην Ελλάδα ευδοκιμεί σαν αυτοφυές στα βουνά αλλά καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό και αρωματικό φυτό σε γλάστρες και κήπους. Ανθίζει από Ιούλιο μέχρι Οκτώβριο.
Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό. Οι ιδιότητές της είναι όμοιες με αυτές της μέντας και του θυμαριού, αλλά είναι ανώτερες όταν χρησιμοποιείται σε θεραπευτικά μπάνια.
Οι τροβαδούροι και οι τραγουδιστές όλων των εποχών για να διατηρήσουν τη φωνή τους έπιναν αφέψημα μαντζουράνας με μέλι.
Το φυτό έχει σταχτοπράσινο χρώμα και βγάζει το καλοκαίρι έως και τις αρχές του φθινοπώρου, μικρά ασπρορόδινα άνθη στις κορυφές των βλαστών. Είναι ανθεκτικό στο κρύο και πολλαπλασιάζεται με σπόρους που φυτεύονται την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και το ψάρι, αλλά και ως αφέψημα. Από τα φύλλα του φυτού λαμβάνεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό ενώ έχει χρήσεις και στην αρωματοποιία.
Χρήσιμα μέρη: Οι ανθισμένες κορυφές και το αιθέριο έλαιό της.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική.
Εσωτερική:
– Η μαντζουράνα αποτελεί εξαιρετική πηγή: σιδήρου, φωσφόρου, καλίου, ασβεστίου, ψευδαργύρου, μαγγανίου, βιταμίνης C, νιασίνης, βιταμίνης Β6, βιταμίνης Α, φολικού οξέως, βιταμίνης Κ και β – καροτίνης . Σε ποσοστό 40% αποτελείται από φυτικές ίνες. Οι περιεκτικότητες ιδίως στα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή που αναπτύχθηκε το φυτό.
– Είναι κυρίως γνωστή για την καταπολέμηση του άγχους, της κατάθλιψης, της αϋπνίας και του πονοκέφαλου.
– Θεωρείται καλό φάρμακο για το κρυολόγημα γιατί προκαλεί έντονη εφίδρωση.
– Είναι διουρητική και βοηθά τον οργανισμό να αποβάλλει τις τοξίνες.
– Ενισχύει τη μνήμη και την πνευματική διαύγεια.
– Είναι πολύ αποτελεσματική κατά των αναπνευστικών παθήσεων: άσθμα, βρογχίτιδα, το νευρικό βήχα, το κρυολόγημα, τις αμυγδαλές.
– Για τις ανωμαλίες του πεπτικού συστήματος είναι χωνευτική, σπασμολυτική, αντιεμετική, ανακουφίζει από το μετεωρισμό και τη δυσπεψία.
– Διεγείρει τα κουρασμένα όργανα του σώματος, ιδιαίτερα το συκώτι και τη σπλήνα.
– Κατά της δυσμηνόρροιας.
– Κατά της δυσκοιλιότητας
– Καταπολεμά το λόξυγγα και την ξινίλα του στομάχου
– Κατά των εγκεφαλικών παθήσεων, του ιλίγγου, της επιληψίας,
– Βοηθά στη γρήγορη επούλωση τραυμάτων και πληγών.
– Ανακουφίζει από τους πόνους στο αυτί.
– Συνδυασμός μαντζουράνας, χαμομηλιού και δυόσμου έχουν καλά αποτελέσματα σε φλεγμονές των ούλων και της γλώσσας.
– Τα φύλλα ωμά κάνουν πολύ καλό στο συκώτι καί ευνοούν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος.
– Αν βράσουμε κλαριά μαντζουράνας μαζί με πλυμένες φλούδες λεμονιού έχουμε ένα αντιεμετικό φάρμακο.
Τρόπος παρασκευής ροφήματος και χρήση:
Αφέψημα: Βράζουμε για λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.
Έγχυμα: Ρίχνουμε ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.
Αιθέριο έλαιο: 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα.
Μαντζουράνα στο κατώι, γάιδαρος στα κεραμίδια: Παροιμία που λέγεται όταν θεωρούμε τις απόψεις ή τα λόγια κάποιου παράλογα και ανόητα
Εξωτερική χρήση:
– Η μαντζουράνα είναι χρήσιμη σε μορφή ζεστών καταπλασμάτων στη θεραπεία πληγών και σε πρηξίματα που οφείλονται σε εξαρθρώσεις, σε στραμπουλίγματα και σε μυαλγίες.
– Εισπνοές πάνω από μια κατσαρόλα που βράζουμε νερό με μαντζουράνα κατά του σπασμωδικού βήχα.
– Τα φύλλα, τοποθετημένα πάνω σε μώλωπες ή σε σημεία όπου έχουν τσιμπήσει τα έντομα, είναι πολύ μαλακτικά.
– Αφέψημα μαντζουράνας στο νερό του μπάνιου καταπραΰνει και τονώνει (βράζουμε 100γρ. σε 1 λίτρο νερό).
– Αν τοποθετήσουμε σε ένα δόντι που πονάει λίγο βαμβάκι με αιθέριο έλαιο μαντζουράνας θα ανακουφιστούμε αμέσως από τον πόνο.
– Ο χυμός τους, μαζί με οινόπνευμα, χρησιμοποιείται για εντριβές σε άτομα που υποφέρουν από νευραλγίες.
* Το έλαιο χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας
Ιστορία:
♣ Στην Ελλάδα η ματζουράνα είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια όπου την χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο κατά στομαχικών και εντερικών ενοχλήσεων. Ο Γαληνός προτρέπει την χρήση της ως χωνευτικού…μεθ’ υσσώπω (μαντζουράνα) και οριγάνου μετρίως εψηθέντων: Γαληνός, Περί των εν ταις τροφαίς δυνάμεων. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό.
♣ Αναφέρεται στον Ψαλμό Ν΄(50) ως ύσσωπος. «Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσομαι’ πλυνείς με και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι.»
♣ Επίσης οι αρχαίοι Έλληνες τη χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό βότανο για τους μυϊκούς σπασμούς και ως αντίδοτο για το δηλητήριο. Τη χρησιμοποιούσαν ακόμα στην τελετή της ταφής, γιατί θεωρούσαν ότι έφερνε γαλήνη στις ψυχές των νεκρών. Το φυτό αναφέρουν ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Σωκράτης, ο οποίος τη χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό. Ακόμα, τις διάφορες χρήσεις της αναφέρει ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος στο Βιβλίο του «Φυσική Ιστορία» (77 μΧ).
♣ Οι ανθισμένες κορυφές του φυτού χρησιμοποιούνταν από τους χωρικούς της Αγγλίας στην παραγωγή σπιτίσιας μπύρας.Την αρωματίζει και τη συντηρεί.
♣ Το κατά τον Σαίξπηρ «σύμβολο της χάριτος» χρησιμοποιούνταν στην Αγγλία του 16ου αιώνα στη σαπωνοποιία και αρωματοποιία. Ακόμα, αρωμάτιζαν τους εσωτερικούς χώρους με μαντζουράνα και γυάλιζαν με τα φύλλα της τα έπιπλα δίνοντας τους μια γλυκιά ευωδία. Το 1629 ο Άγγλος Βοτανολόγος Parkinson αναφέρει ότι αρωμάτιζαν με μαντζουράνα τα παράθυρα των σπιτιών, τις τσάντες, τις πούδρες και το νερό, αλλά και ότι τη χρησιμοποιούσαν για φαρμακευτικούς λόγους.
επιμέλεια – επεξεργασία: Αμαλία Βίνος
fb: Amalia Vinos
