Η Χρυσή τροφή – ο σπόρος της Γης ή “μητέρα όλων των σπόρων”, όπως την αποκαλούν οι λαοί της Λατινικής Αμερικής!
Η κινόα ή κουϊνόα ή κίνβα είναι θάμνος που μπορεί να φτάσει και τα 2 μέτρα και κάθε βλαστός μπορεί να παράγει μέχρι και ένα φλιτζάνι σπόρους! Μόλις μαζευτεί υπόκειται σε μια φυσική επεξεργασία, δηλαδή πλύσιμο με καθαρό νερό και στέγνωμα στον ήλιο για να φύγει το πικρό του περίβλημα. Οι σπόροι του τρώγονται και υπάρχουν σε πολλά χρώματα: άσπρο, κόκκινο, μαύρο αλλά και μπλε. Η επιστημονική του ονομασία είναι Chenopodium quinoa – Χηνοπόδιον. Η κινόα και ανήκει στα ψευτοδημητριακά.
Ιστορία:
Προέρχεται από τη Νότια Αμερική. Καλλιεργήθηκε από τους Ίνκας περίπου από το 3000 π.χ. Πίστευαν ότι ο σπόρος αυτός έδινε δύναμη και αντοχή στους πολεμιστές τους, γι’ αυτό και την ονόμαζαν «το χρυσάφι των Ίνκας», ενώ την χρησιμοποιούσαν και στις ιεροτελεστίες τους. Όταν οι Ισπανοί κατακτητές έφτασαν στη Νότια Αμερική τον 16ο αιώνα, έκαψαν και κατέστρεψαν τις καλλιέργειες κινόα, ως μέρος της προσπάθειας να εξολοθρεύσουν τον πολιτισμό των Ίνκας. Αλλά η κινόα επέζησε ως άγριος θάμνος στα βουνά ή από μυστικές καλλιέργειες σε μικρές ποσότητες. Τη δεκαετία του 1980, δύο Βορειοαμερικανοί, «ανακάλυψαν» αυτή την αρχαία υπερτροφή και άρχισαν να την καλλιεργούν στο Κολοράντο. Από τότε, η δημοτικότητα της απλώθηκε σε όλο τον κόσμο.
Ως φυτό είναι πιο συγγενική με το σπανάκι, το παντζάρι και τον αμάραντο – αλλά οι σπόροι της καταναλώνονται ως δημητριακό. Πρόκειται για τον μικροσκοπικό αποξηραμένο καρπό του φυτού της Κινόα που μοιάζει με δημητριακό, αλλά δεν κατηγοριοποιείται σε αυτά.Περιέχει περισσότερη πρωτεΐνη από οποιοδήποτε άλλο δημητριακό.
Χρησιμοποιείται ευρέως στις συνταγές μαγειρικής και είναι τροφή εύπεπτη. Μαγειρεύεται όπως το ρύζι και μπορεί να το αντικαταστήσει σε οποιαδήποτε μορφή του.
Μεγαλύτερος εξαγωγέας κινόα είναι η Βολιβία, η φτωχότερη χώρα της Νοτίου Αμερικής, στην οποία αντιστοιχεί σήμερα το 46% της παγκόσμιας παραγωγής.
Ιδιότητες:
– Πρωτείνες: H περιεκτικότητα της κινόα σε πρωτεΐνες είναι πολύ υψηλή (14%), όμως το σημαντικότερο είναι ότι, σε αντίθεση με την πλειονότητα των φυτικών τροφών, αποτελεί πηγή πλήρους πρωτεΐνης και προμηθεύει τον ανθρώπινο οργανισμό με τα απαραίτητα αμινοξέα, που δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι η ποιότητα των πρωτεϊνών που περιέχει πλησιάζει εκείνη των γαλακτοκομικών, του κρέατος, των πουλερικών και των ψαριών, που ανήκουν στην κατηγορία των πλήρων πρωτεϊνών. Η λήψη πρωτεϊνών είναι αναγκαία για τον οργανισμό και έχει ενεργό ρόλο σε πολλές λειτουργίες του, όπως στην ανάπτυξη και την αποκατάσταση των κυττάρων, την ενίσχυση της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος, τη διαδικασία της πέψης, τη σύνθεση ορμονών κ.λπ. Έτσι η κινόα αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή σε περιόδους νηστείας όπου αποκλείονται όλα τα ζωικά προϊόντα, αλλά και για όσους είναι φυτοφάγοι.
– Γλουτένη: Είναι ιδανική για όσους έχουν δυσανεξία στην γλουτένη και ανήκει στην κατηγορία των μακροβιοτικών τροφών.
– Βοηθάει στην αιμάτωση του εγκεφάλου, στη συγκέντρωση και την πνευματική απόδοση.
– Ασβέστιο: Αποτελεί πολύ καλή πηγή ασβεστίου και ως εκ τούτου είναι χρήσιμη για τους χορτοφάγους και για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη.
– Αντιοξειδωτικές ουσίες: Η κινόα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές φυτοθρεπτικές ουσίες. Μάλιστα, η συγκέντρωση δύο φλαβονοειδών ουσιών, της κουερσετίνης και της καμπεφερόλης (απλά για τις αναφέρουμε…) στην κινόα είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη σε φρούτα όπως τα μούρα, που είναι κατεξοχήν πλούσια σε φλαβονοειδή.
– Πολύ καλή πηγή φυλλικού οξέος: Η επαρκής πρόσληψη του φυλλικού οξέος προστατεύει τα έμβρυα από ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα έτσι είναι σημαντικό οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία να καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες τους σε φυλλικό μέσω της διατροφής. Το ένα φλιτζάνι κινόα προσφέρει 78μg φυλλικου οξέος. Η συνιστώμενη ημερησία πρόσληψη για το φυλλικό οξύ είναι 400μg /ημέρα για ενήλικες .
– Η Κινόα περιέχει Ωμέγα 3 λιπαρά, τα οποία ωφελούν την καρδιά και τις ημικρανίες.
– Φυτικές – Διαιτητικές ίνες: Θεωρείται πλήρες δημητριακό για αυτό και είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών. Είναι καλή πηγή φωσφόρου, μαγνησίου, το οποίο βοηθά στη χαλάρωση και τη διατήρηση της ελαστικότητας των αγγείων και σιδήρου, ενώ περιέχει και διάφορες βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Περιέχει μαγκάνιο, έναν αξιόλογο ρυθμιστή ενζύμων και αντιοξειδωτικό. Χαλκό που είναι επίσης αντιξειδωτικό και που βοηθάει στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης και κολλαγόνου. Ψευδάργυρο που δυναμώνει τον ανοσοποιητικό μας σύστημα και βοηθάει στην παραγωγή της ινσουλίνης.
– Βοηθάει τον μεταβολισμό, την ανάπτυξη και την επούλωση των ιστών, την παραγωγή ορμονών και την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η Κινόα συνιστάται ιδιαίτερα στις παρακάτω περιπτώσεις:
• Για χορτοφάγους οι οποίοι αντικαθιστούν την κατανάλωση κόκκινου κρέατος με κινόα, χωρίς καμία επίπτωση στον οργανισμό τους.
• Άτομα αλλεργικά στο αγελαδινό γάλα και ασθενείς με κοιλιοκάκη (άνθρωποι που δεν μπορούν να καταναλώσουν τρόφιμα με γλουτένη, δηλαδή τρόφιμα με κριθάρι, βρώμη, σιτάρι και σίκαλη)
• Ηλικιωμένους, καθώς ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, ανεβάζει τον αιματοκρίτη, βοηθά στην καλή τροφοδότηση του εγκεφάλου με αίμα και επιπλέον έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
• Για άτομα με ψωρίαση (χρόνια αυτοάνοση ασθένεια του δέρματος), επειδή έχει ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα
• Αθλητές, ειδικά πριν και μετά την προπόνηση.
• Για εκείνους που θέλουν να χάσουν βάρος, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, ενώ το κινόα έχει σχεδόν την ίδια τιμή ενέργειας με το καστανό ρύζι (100 g κινόα έχει 374 θερμίδες και 100 g καστανό ρύζι έχει 350 θερμίδες), το κινόα είναι μια τροφή χαμηλή σε λιπαρά.
Κινόα σε διάφορες μορφές:
Η κινόα μπορεί να βρεθεί σε διάφορες μορφές όπως: νιφάδες δημητριακών, αλεύρι καθώς και μπάρες δημητριακών.
Τα δημητριακά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σαλάτες, κέικ, γλυκά ή να αντικαταστήσουν το ρύζι.
Οι νιφάδες μπορεί να καταναλωθούν για πρωινό μαζί με φρούτα, γάλα ή γιαούρτι.
Το αλεύρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνταγές για ψωμιά ζυμαρικά, κέικ και πίτες.
Χρήση:
Χάρη στη λεπτή γεύση της μπορεί να συνδυαστεί με αμέτρητα συστατικά σε κύρια πιάτα, σούπες και σαλάτες και υποκαθιστά οποιοδήποτε δημητριακό ή ρύζι στις ανάλογες συνταγές.
Η βασική συνταγή για να βράσουμε κινόα είναι απλή: Ξεπλένουμε την κινόα σε πολύ νερό, τρίβοντας τους σπόρους με το χέρι ώστε να φύγει η πικρή γεύση της φλούδας. Ρίχνουμε ένα μέρος κινόα σε δύο μέρη νερό που βράζει και, όταν ξαναπάρει βράση, χαμηλώνουμε τη φωτιά, σκεπάζουμε και αφήνουμε μέχρι να απορροφηθεί όλο το νερό (περίπου 15′). Είναι έτοιμη όταν οι κόκκοι γίνουν διαφανείς.
Συνταγές:
Κινόα για πρωινό: Αφού σιγοβράσει η κινόα για 5′, να προσθέτουμε φέτες μήλου, σταφίδες και συνεχίζουμε το βράσιμο ώσπου να απορροφηθεί το νερό. Στη συνέχεια σερβίρουμε με γάλα και μέλι ή καστανή ζάχαρη.
Κινόα για σαλάτα: Μπορούμε να φτιάξουμε ταμπουλέ, τη δροσερή ανατολίτικη σαλάτα με το πλιγούρι και το μαϊντανό, χρησιμοποιώντας αντί για πλιγούρι κινόα. Μια άλλη ιδέα είναι να προσθέσουμε στη βρασμένη κινόα ψιλοκομμένα σοταρισμένα λαχανικά, όπως καρότα, πιπεριά πράσινη και κόκκινη, κρεμμύδι, σκόρδο και καβουρντισμένα αμύγδαλα. Μπορεί να συνδυαστεί με όσπρια.
Τιμή:
Η κινόα και ιδιαίτερα η βιολογική θεωρείται και είναι ένα από τα ακριβά προϊόντα δημητριακών: τα 100γρ κοστίζουν περίπου 2 ευρώ.
επεξεργασία-επιμέλεια: Α. Βίνος
