Η Αγκάθα Μαίρη Κλαρίσσα Μίλερ, Λαίδη Μάλλοουαν, Agatha Mary Clarissa Miller, Lady Mallowan, 15 Σεπτεμβρίου 1890 – 12 Ιανουαρίου 1976, γνωστή κυρίως με το όνομα Αγκάθα Κρίστι, ήταν Αγγλίδα συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων. Η δουλειά της στα μυθιστορήματα αυτά, στα οποία πρωταγωνιστούν ο Ηρακλής Πουαρό και η Μις Τζέιν Μαρπλ, της έδωσε τον τίτλο της “Βασίλισσας του Εγκλήματος” και την έκανε έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς στην εξέλιξη του λογοτεχνικού αυτού ρεύματος.
Έγραψε επίσης ρομαντικά μυθιστορήματα με το ψευδώνυμο Μαίρη Γουέστμακοτ – Westmacott, αλλά είναι γνωστή κυρίως για τα 80 αστυνομικά μυθιστορήματα της.
Παιδική ηλικία:
Ένα από τα πιο ευχάριστα πράγματα που μπορεί να σου τύχουν είναι να έχεις χαρούμενα και ευτυχισμένα παιδικά χρόνια.
Για ένα παιδί ο κόσμος είναι απλώς αυτό που του συμβαίνει: κι αυτό περιλαμβάνει τους ανθρώπους μέσα στον κόσμο του – ποιον αγαπούν, ποιον μισούν, τι τους κάνει ευτυχισμένους και τι δυστυχισμένους.
Γεννήθηκε στο Ντέβον της νοτιοανατολικής Αγγλίας, η μικρότερη από τα τρία παιδιά της οικογένειας. Οι γονείς της αγαπούσαν πολύ ο ένας τον άλλο. Ένα γράμμα του πατέρα της στη σύζυγό του τέσσερις μέρες πριν πεθάνει γράφει: “Κανένας άντρας δεν έχει γυναίκα σαν εσένα. Κάθε χρόνο που περνώ παντρεμένος μαζί σου, σε αγαπώ και περισσότερο. Σε ευχαριστώ για τη στοργή σου και την αγάπη σου. Ο Θεός να σε ευλογεί αγαπημένη μου”. Χάνει τον πατέρα της στα 11 της χρόνια.
Η Αγκάθα δεν φοιτεί σχεδόν ποτέ στο σχολείο, αλλά κάνει μαθήματα στο σπίτι με τη μητέρα της, η οποία είναι και η πρώτη που την ωθεί στο γράψιμο, διακρίνοντας από νωρίς το ταλέντο της μικρής στο να σκαρώνει ιστορίες. Επίσης μαθαίνει πιάνο στο οποίο θεωρείται εξαιρετικά ταλαντούχα. Στα μικρά χρονικά διαστήματα που πηγαίνει στο σχολείο για να παρακολουθήσει συγκεκριμένα μαθήματα, όπως μαθηματικά και έκθεση οι δάσκαλοι της έκθεσης πάντα την επιπλήττουν επειδή τις βρίσκουν υπερβολικά φαντασιόπληκτες!!! Στην ηλικία των 16 πηγαίνει στο Παρίσι και παρακολουθεί μαθήματα πιάνου και τραγουδιού και ονειρεύεται ότι ίσως κάποια στιγμή γίνει μαι μεγάλη πιανίστρια ή τραγουδίστρια της όπερας. Όμως το μεγάλο άγχος που έχει όταν εμφανίζεται μπροστά σε κοινό κάνει το όνειρό της να σβήσει. Στα 19 της γράφει μερικά ποιήματα τα οποία και μελοποιεί. Πολύ αργότερα παρακολουθεί μαθήματα γλυπτικής και φωτογραφίας.
Στην οικογένειά μας, αυτή που θεωρήθηκε από την αρχή ως η “έξυπνη” ήταν η αδερφή μου. Ήταν πνευματώδης, πολύ διασκεδαστική, ετοιμόλογη και τα κατάφερνε με ότι καταπιανόταν.
Ο αδερφός μου, ένα χρόνο νεότερος μου, είχε τρομακτική προσωπική γοητεία, μια κλίση στη λογοτεχνία, κατά τα άλλα πάντως, ήταν αργόστροφος πνευματικά. Νομίζω ότι οι γονείς μου συνειδητοποίησαν και οι δυο ότι θα ήταν ο “δύσκολος”.
Εμένα πάλι με θεωρούσαν όλοι ως “αργόστροφη” της οικογένειας, αν και το εξέφραζαν ευγενικά! Οι αντιδράσεις μου γενικά ήταν πολύ αργές ήμουν και παραμένω πολύ κακή στην ορθογραφία και επίσης δυσκολευόμουν πολύ να εκφραστώ. Μου ήταν δύσκολο να συμπτύξω σε λέξεις αυτό που ήθελα να πω. “Η Άγκαθα είναι τρομερά αργή” έλεγαν όλοι. Έτσι ήταν πράγματι, το ήξερα και το δεχόμουν. Δε με στεναχωρούσε, ούτε με άγχωνε. Είχα δεχτεί ότι θα είμαι πάντα η αργόστροφη. Μόνο αφού πέρασα τα είκοσι μου χρόνια κατάλαβα ότι ήμουν εξίσου γρήγορη ή γρηγορότερη από το μέσο άνθρωπο. Δυσκολίες στην έκφραση θα έχω πάντα, ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που έγινα συγγραφέας.
Το 1914, παντρεύεται τον σμήναρχο της Βασιλικής Αεροπορίας Άρτσιμπαλντ Κρίστι. Το ζευγάρι να χωρίζει αργότερα αλλά η ίδια κρατά το επίθετο του πρώην συζύγου της, με το οποίο και θα γίνει γνωστή στις πλατιές μάζες.
Σχετικά με το γάμο:
Εγώ είμαι παλιομοδίτικης άποψης. Πιστεύω ότι στο γάμο είναι αναγκαίος ο σεβασμός, τον οποίο φυσικά δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε με το θαυμασμό.
Μια γυναίκα θέλει να νιώθει ότι ο σύντροφός της έχει ακεραιότητα, ότι μπορεί να βασιστεί πάνω του και να σεβαστεί την κρίση του. Και όταν πρέπει να παρθεί μια δύσκολη απόφαση, μπορεί να την αφήσει με ασφάλεια πάνω του.
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αγκάθα σπεύδει να βοηθήσει εθελοντικά την πατρίδα της ως νοσοκόμα, ανακουφίζοντας τους πληγέντες και τους τραυματίες. Επίσης δουλεύει στο φαρμακείο του νοσοκομείου φτιάχνοντας φάρμακα και μαθαίνοντας τα δηλητήρια. Εκεί της έρχεται για πρώτη φορά η ιδέα να γράψει μια αστυνομική ιστορία. Μετά τον πόλεμο, έρχεται η γέννηση της κόρης της, Ρόζαλιντ (1919).
Σχετικά με τα παιδιά:
Ποτέ μου δεν κατάλαβα τους ανθρώπους που θέλουν να κρατήσουν τα παιδιά τους μωρά και λυπούνται κάθε χρόνο που μεγαλώνουν. Εγώ μερικές φορές ένιωθα ότι δεν μπορώ να περιμένω: ήθελα να δω πως θα ήταν η κόρη μου σε ένα χρόνο, τον μεθεπόμενο και ούτω καθεξής. Δεν υπάρχει τίποτα πιο συγκλονιστικό σε τούτο τον κόσμο, από το να έχεις ένα παιδί που είναι δικό σου κι εντούτοις είναι παραδόξως ένας ξένος. Είσαι η πύλη μέσα από την οποία έρχεται στον κόσμο, και σου επιτρέπεται να είσαι υπεύθυνος για αυτό για μια περίοδο.: μετά θα σε αφήσει και θα ανθίσει ελεύθερα, ζώντας τη ζωή του ανεξάρτητο. Είναι σαν ένα ξένο φυτό που το έφερες σπίτι, το φύτεψες και ανυπομονείς να δεις πως θα εξελιχθεί.
Το πρώτο της βιβλίο, το αστυνομικό “Η Μυστηριώδης Υπόθεση του Στάιλς” – The Mysterious Affair at Styles, κυκλοφορεί το 1920 και φέρνει σε επαφή το αναγνωστικό κοινό της Βρετανίας με τον μυθικό ντετέκτιβ της, Ηρακλή Πουαρό. Ο Ηρακλής Πουαρό, ένας μόνο από τους βασικούς χαρακτήρες της, με τον πιστό του βοηθό Άρθουρ Χάστινγκς πάντα στο πλευρό του, θα επανεμφανιστεί σε 40 ακόμα αστυνομικές ιστορίες της Αγκάθα Κρίστι, μέχρι το 1975, οπότε και θα λύσει την τελευταία του υπόθεση.
Το 1922 κυκλοφορεί το δεύτερο μυθιστόρημά της, ο “Μυστικός Αντίπαλος” – The Secret Adversary, στο οποίο εισάγει άλλους δύο περίφημους αστυνομικούς επιθεωρητές της, τους Τόμι και Τούπενς.
Άλλα 5 βιβλία θα δουν το φως της δημοσιότητας μέχρι το 1926, εξασφαλίζοντας στη συγγραφέα μια καλή πρώτη φήμη.
Σχετικά με τη συγγραφή:
Ποτέ δε φοβήθηκα μήπως τυχόν δεν μπορέσω να σκεφτώ άλλο βιβλίο. Υπάρχουν πάντοτε, βέβαια, εκείνες οι λίγες εβδομάδες, που πρέπει να περάσεις όταν προσπαθείς να ξεκινήσεις ένα βιβλίο. Κάθεσαι σε ένα δωμάτιο, δαγκώνοντας μολύβια, κοιτάζοντας τη γραφομηχανή, περπατώντας πέρα δώθε, νιώθοντας ότι θέλεις να ουρλιάξεις. Τέτοια δυστυχία και απελπισία, τέτοια ανικανότητα να κάνεις οτιδήποτε έστω και ελάχιστα δημιουργικό. Ξαφνικά για κάποιο άγνωστο λόγο, ένα εσωτερικό κουμπάκι σα να σε βάζει μπρος. Αρχίζεις να λειτουργείς, ξέρεις ότι έχει αρχίσει να σου έρχεται η έμπνευση, η ομίχλη καθαρίζει. Αναρωτιέμαι από που έρχονται αυτά τα πράγματα – εννοώ αυτά που νιώθεις να σου επιβάλλονται. Μερικές φορές νομίζω οτι είναι η στιγμή που αισθάνεσαι πλησιέστερα προς το Θεό, επειδή σου επιτρέπεται να νιώσεις τη χαρά της αγνής δημιουργίας. Έχεις καταφέρει να φτιάξεις κάτι που δεν είναι ο εαυτός σου. Είναι σα να ανακαλύπτεις μια ομοιότητα με τον Παντοδύναμο, την έβδομη μέρα της δημιουργίας, όταν βλέπεις ότι αυτό που έφτιαξες είναι καλό!
Το 1926, η Κρίστι κυκλοφορεί τον “Φόνο του Ρότζερ Ακρόιντ” – The Murder of Roger Ackroyd, πάλι με τον Ηρακλή Πουαρό, την αστυνομική ιστορία που θα χαρακτηριστεί αργότερα ως κλασική του είδους και θα αποτελέσει ορόσημο στην πλοκή του μυστηρίου. Το βιβλίο την εδραιώνει ως συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών. Την ίδια χρονιά χάνει τη μητέρα της και χωρίζει από τον πρώτο της σύζυγο.
Όταν μετά το διαζύγιό μου πήρα την απόφαση να ταξιδέψω μόνη μου στη Βαγδάτη σκέφτηκα ή τώρα ή ποτέ: Είτε θα κολλήσω σε όσα ασφαλή και σε όσα ξέρω ή αλλιώς θα πάρω κάποια πρωτοβουλία, να κάνω πράγματα μόνη μου. Μόνο έτσι θα ανακάλυπτα τι άτομο είμαι, αν δηλαδή είχα εξαρτηθεί εντελώς από τους άλλους, όπως φοβόμουν. Έλπιζα όχι…
Σύντομα επιστρέφει δριμύτερη! Μέχρι το 1930 θα δώσει στο κοινό έξι ακόμα αστυνομικές ιστορίες, εισάγοντας μια σειρά ακόμα από εμβληματικούς ντετέκτιβ.
Τα περισσότερα από τα βιβλία της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο – μερικά μάλιστα πολλές φορές, όπως το Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές και το Έγκλημα στον Νείλο.
Επίσης πολλά έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, στο ράδιο και έχουν εμπνεύσει ηλεκτρονικά παιχνίδια και κόμικς.
Και βέβαια, έχουμε και τα θεατρικά της, με την πασίγνωστη “Ποντικοπαγίδα” να παίζεται στο Λονδίνο από το 1952 – όταν και έγινε η πρεμιέρα της – μέχρι και σήμερα, καταρρίπτοντας όλα τα ρεκόρ για τη μακροβιότερη θεατρική παράσταση.
Δεν μου επιτρέπω να κάνω κριτική στους νέους ή επίδοξους συγγραφείς. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να τους συμβουλέψω, ότι δεν έχει νόημα να ξεκινάς θεωρώντας τον εαυτό σου ιδιοφυΐα, κάποιοι είναι, αλλά πολύ ελάχιστοι. Ο συγγραφέας είναι ένας απλός τεχνίτης , ένας επαγγελματίας που ασκεί ένα καλό και τίμιο επάγγελμα. Πρέπει να μάθεις την τεχνική και μετά μπορείς να εφαρμόσεις τις δικές σου δημιουργικές ιδέες, αλλά πρώτα πρέπει να υποταχθείς στην πειθαρχία της φόρμας.
Το 1930 παντρεύεται τον καθηγητή αρχαιολογίας Μαξ Μάλοουαν, τον οποίο και ακολουθεί στα χρόνια που θα έρθουν σε πολυάριθμες αρχαιολογικές αποστολές σε όλο τον κόσμο και κυρίως τη Μέση Ανατολή, αντλώντας υλικό για μια σειρά από νέα και εξωτικά πλέον μυστήρια.
Την ίδια χρονιά, έρχεται η σειρά του δεύτερου πασίγνωστου μυθιστορηματικού ντετέκτιβ της, φέρνοντας το κοινό σε επαφή με την Μις Τζέιν Μαρπλ! Ο «Φόνος στο Πρεσβυτέριο» – The Murder at the Vicarage, γίνεται παγκόσμια επιτυχία, καθιερώνοντας την Κρίστι στο διεθνές συγγραφικό στερέωμα.
Η συμπαθής γεροντοκόρη Τζέην Μάρπλ θα εμφανιστεί σε 17 βιβλία, με το τελευταίο να κυκλοφορεί το 1977, σηματοδοτώντας για την Αγκάθα Κρίστι μια γενναία συγγραφική στροφή: εκεί που ο Ηρακλής Πουαρό λύνει το μυστήριο με τη βοήθεια της λογικής συνεπαγωγής, η ηλικιωμένη δεσποινίς Μαρπλ εφαρμόζει το αλάνθαστο γυναικείο ένστικτο και την απαράμιλλη πονηριά της!
Ανθρώπινες αρετές:
Νομίζω ότι την πίστη θαυμάζω περισσότερο από κάθε άλλη αρετή. Η πίστη και το κουράγιο είναι τα δυο σπουδαιότερα πράγματα στον κόσμο. Κάθε είδους κουράγιο, σωματικό ή ηθικό, γεννάει μέσα μου τον απόλυτο θαυμασμό. Είναι μια από τις πιο σημαντικές αρετές που μπορεί να έχει κανείς στη ζωή. Αν αντέχεις να ζήσεις τελικά, πρέπει να αντέχεις να ζήσεις με κουράγιο. Είναι απαραίτητο.
Η Αγκάθα Κρίστι έμελλε να γίνει ένας από τους πλέον ανάρπαστους και πολυδιαβασμένους συγγραφείς στην ιστορία της γραφής, με τα μπεστ-σέλερ βιβλία της να αγγίζουν το δυσθεώρητο νούμερο των δύο δισεκατομμυρίων πωλήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο και συνεχίζουν…Την εποχή που έφευγε από τη ζωή, ήταν η Βρετανή συγγραφέας με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών, πίσω ακριβώς από τον Ουίλιαμ Σαίξπιρ. 1 δισεκατομμύριο αντίτυπα στην αγγλική και 1 δισεκατομμύριο σε 103 άλλες γλώσσες!!!
Έλαβε τιμητικά τίτλο ευγενείας το 1971, ενώ το 1974 έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή της στην πρεμιέρα της θεατρικής μεταφοράς του κορυφαίου αστυνομικού «Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές»
Πέθανε στις 12 Ιανουαρίου 1976, λίγο αφότου έγινε πρόεδρος του Βρετανικού Κλαμπ Εξιχνίασης Εγκλημάτων.
Το ρητό της ζωής της : δοκίμαζε τα πάντα, μια φορά!
Αν μπορούσα να κάνω ένα δώρο σε ένα παιδί κατά τη βάφτισή του, να τι θα διάλεγα: μια εκ φύσεως χαρούμενη πνευματική προδιάθεση. Στα 13-14 μου δε σκεφτόμουν πια τον εαυτό μου ως προστατεύομενο μέλος. Είχα αναπτύξει δικά μου προστατευτικά συναισθήματα. Ένοιωθα υπεύθυνη για τη μητέρα μου. Άρχισα επίσης να προσπαθώ να μάθω τον εαυτό μου, τι είδος άτομο ήμουν, τι μπορούσα να καταφέρω με επιτυχία, και σε τι δεν ήμουν καλή, άρα να μη σπαταλώ το χρόνο μου μου. Ήξερα ότι δεν ήμουν εύστροφη: πρέπει να δώσω χρόνο στον εαυτό μου να κοιτάξω το πρόβλημα προσεκτικά πριν αποφασίσω πως να το λύσω. Άρχισα να εκτιμώ το χρόνο. Δεν υπάρχει πιο υπέροχο πράγμα στη ζωή από το να έχεις χρόνο. Πάντοτε ξυπνούσα με τη χαρά ότι είμαι ζωντανή. Δε λέω ότι το αισθάνεσαι συνειδητά, αλλά είσαι ζωντανός, ανοίγεις τα μάτια σου έχεις μπροστά σου μια άλλη μέρα, άλλο ένα βήμα στο ταξίδι σου για κάποιο άγνωστο μέρος. Στο συγκλονιστικό ταξίδι που είναι η ζωή σου. Όχι ότι αναγκαστικά θα είναι συγκλονιστική ως ζωή, για σένα όμως θα είναι επειδή είναι η δική σου ζωή! Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα μυστικά της ύπαρξης, να απολαμβάνεις το δώρο της ζωής που σου έχει δοθεί!!!
πηγές: el.wikipedia.org, www.newsbeast.gr, Η Αυτοβιογραφία μου, εκδόσεις www.lyhnari.gr
