Είναι το φρούτο που στην αρχαιότητα χαρακτηρίστηκε «τροφή των θεών». O λωτός, αν και ήταν γνωστός καρπός στους Έλληνες, δεν αποτελεί σήμερα ιδιαίτερο καταναλωτικό προϊόν. Ανήκει στα ψυχανθή φυτά, έχει περισσότερα από 400 διαφορετικά είδη και στην χώρα μας ευδοκιμεί ιδιαίτερα αλλά δεν αποτελεί προϊόν ευρείας καλλιέργειας. Ο καρπός του λωτού έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα με χρώμα ξανθό, πορτοκαλί, κόκκινο ή κυανόμαυρο, ανάλογα με την ποικιλία και το είδος προέλευσης του ομώνυμου φυτού.
Η γεύση του, αμέσως μετά τη συγκομιδή, είναι στυφή. Αυτό οφείλεται στο ότι άγουρος είναι πλούσιος σε τανίνες. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να καταναλωθεί αμέσως και απαιτείται να ωριμάσει περισσότερο. Τότε γίνεται γλυκός και ζουμερός, με το δέρμα του να τείνει να σπάσει πολύ εύκολα.
Είναι φυλλοβόλο δέντρο, που ωριμάζει από τον Νοέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο, οπότε και διατίθεται στην αγορά σε πλαστικά, ξύλινα ή χάρτινα τελάρα για την καλύτερη διατήρησή του, επειδή είναι ευπαθές φρούτο.
Η προέλευση του λωτού
Η πατρίδα του λωτού είναι η Ινδία από όπου εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Κίνα, όπου ονομαζόταν “μήλο της Ανατολής». Από την Κίνα εξαπλώθηκε στην Ιαπωνία και την Ασία, όπου μέχρι σήμερα θεωρείται εκλεκτό φρούτο. Στη δύση τον διέδωσαν οι Ισπανοί θαλασσοπόροι και στους κήπους των χωρών της Ευρώπης άρχισε να καλλιεργείται από τα τέλη του τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, αν και ο Λωτός ήταν γνωστός στην αρχαιότητα, στους μετέπειτα χρόνους σχεδόν λησμονήθηκε και άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστός και πάλι μόλις τα τελευταία χρόνια.
Ο λωτός που αναφέρεται στην Οδύσσεια, και καταναλώθηκε από τους ναύτες του Οδυσσέα που ξέχασαν το δρόμο της επιστροφής προς την Ιθάκη, δεν έχει ξεκαθαριστεί τι ακριβώς φυτό ήταν. Πάντως δεν πρέπει να είναι το ίδιο που έφεραν οι Ισπανοί.
Ποικιλίες
Πρόκειται για ένα φρούτο που ανήκει στην οικογένεια των Εβενοειδών και περιλαμβάνει περί τα 200 είδη των τροπικών κυρίως περιοχών και ελάχιστα των εύκρατων.
Οι ποικιλίες που βρίσκουμε είναι κυρίως δύο: Η ποικιλία που είναι στυφοί στη γεύση και για να φαγωθούν πρέπει να μαλακώσουν και αυτοί που τρώγονται σκληροί.
Η πρώτη ποικιλία λωτού προϋποθέτει αρκετές ημέρες ωρίμανσης για να εξουδετερωθούν οι τανίνες του φρούτου που προσδίδουν την στυφή γεύση και να αντικατασταθούν με φυσικά σάκχαρα για να είναι το φρούτο γλυκό και ευχάριστο.
Η δεύτερη ποικιλία είναι ο λωτός με τα 3-4 μακρόστενα κουκούτσια στην σάρκα του, το οποίο η γεύση του θυμίζει μήλο και τρώγεται σκληρό, χωρίς να απαιτείται η ωρίμανση του φρούτου.
Θρεπτικές ιδιότητες
– Περιέχει σε αρκετή ποσότητα β-καροτίνη, βιταμίνη με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση ενάντια στις ελεύθερες ρίζες, την γήρανση και την τοξική δράση της ηλιακής ακτινοβολίας.
– Είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες και εμφανίζει αποτελεσματική διουρητική δράση, επειδή έχει άφθονο ασβέστιο και κάλιο που βοηθούν στο να απελευθερωθούν τα πλεονάσματα των υγρών.
– Μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών ασθενειών, περιορίζοντας την αρτηριακή πίεση, τον κίνδυνο θρομβώσεων καθώς και το ποσοστό της κακής χοληστερόλης LDL και των τριγλυκεριδίων.
– Η πρόσληψη του λωτού φαίνεται να έχει και μια σημαντική αντικαρκινική δράση.
– Έχει διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες. Όμως, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα, απαγορεύεται σε εκείνους που πάσχουν από διαβήτη.
– Το χρυσοκόκκινο χρώμα του οφείλεται στα φλαβονοειδή που είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά. Επίσης, περιέχει πολυφαινόλες και κατεχίνες οι οποίες είναι γνωστές για την αντιφλεγμονώδη δράση τους.
– Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση ενάντια στις ελεύθερες ρίζες που είναι υπεύθυνες για την πρόωρη γήρανση. Η ζεαξανθίνη που περιέχει ο πολύτιμος καρπός, η οποία ανήκει στα καροτινοειδή, είναι ένας εξαιρετικός διατροφικός σύμμαχος στην πρόληψη και αντιμετώπιση της ωχράς κηλίδας, ιδιαίτερα σοβαρής πάθησης του ματιού.
– Είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, η οποία ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και δίνει λάμψη στο δέρμα.
– Περιέχει βιταμίνες της ομάδας Β, οι οποίες έχουν ευεργετικές ιδιότητες για το νευρικό μας σύστημα, την σύνθεση και την λειτουργία των κυττάρων αλλά και την ολοκλήρωση του μεταβολισμού. Ένας καρπός μπορεί να μας προσφέρει το 95% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας από τις συγκεκριμένες βιταμίνες.
– Είναι πλούσιος σε ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, μαγνήσιο, χαλκό.
– Περιέχει φυτικές ίνες και έτσι είναι ιδιαίτερα ευεργετικός σε άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.
– Τα πολλά σάκχαρα που περιέχει μας χαρίζουν αμέσως ενέργεια, απαραίτητη αν έχουμε αυξημένη φυσική δραστηριότητα. Μπορεί να θεωρηθεί εξίσου πολύτιμος με την μπανάνα, όταν καταναλώνεται πριν από την προπόνηση.
– Τα 100 γρ φρέσκου λωτού παρέχουν μόλις 70 θερμίδες, άρα είναι ιδανικός για άτομα που ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή.
Τρόποι κατανάλωσης
Αφήνουμε τη φαντασία μας ελεύθερη και εκμεταλλευόμαστε την υπέροχη γλυκιά γεύση του, δημιουργώντας μαρμελάδες από λωτούς, λικέρ, κέικ ή τους χρησιμοποιούμε για να δώσουμε επιπλέον γεύση στις σαλάτες και στα φαγητά μας.
Σε ορισμένες χώρες ο καρπός τρώγεται πολύ και αποξηραμένος, ενώ στην Ιαπωνία χρησιμοποιείται στην παρασκευή του sake.
Μέθοδοι Ωρίμανσης
Η ωρίμανση μπορεί να γίνει τοποθετώντας τα φρούτα σ’ ένα κλειστό δοχείο ή διπλωμένη χάρτινη σακούλα, σε θερμοκρασία δωματίου. Ιδανικά κλείνουμε τη σακούλα, αφήνοντας μια πολύ μικρή τρύπα για ήπιο αερισμό.
Ακόμα γρηγορότερη και πιο σίγουρη ωρίμανση θα γίνει αν μαζί με τα φρούτα τοποθετήσουμε δύο με τρία μήλα. Τα μήλα βγάζουν ένα αέριο, το αιθυλένιο, που βοηθά στην ωρίμανση. Όταν ωριμάσουν, μπορούμε να τα βάλουμε στο ψυγείο για να διατηρηθούν περισσότερο.
Άλλη μία μέθοδος ωρίμανσης, είναι να βάλουμε τους λωτούς στην κατάψυξη περίπου για τρεις ημέρες. Μετά τους αφήνουμε στο ψυγείο να ξεπαγώσουν.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Κατά της αναιμίας
Πίνουμε 50 έως 100 ml χυμό λωτού 2 φορές την ημέρα πριν από τα γεύματα.
Κατά του βήχα
Πίνουμε χυμό λωτού διαλυμένο σε ένα ποτήρι ζεστό νερό.
Κατά της ακμής
Για να απαλλαγούμε από την ακμή, καθώς και για να τονώσουμε το δέρμα μας, κάνουμε μια μάσκα από τον πολτό ενός λωτού τον οποίο αναμιγνύουμε με κρόκο αυγού.
Επιμέλεια – Επεξεργασία: Β. Βίνος
