Ρίγανη, σύμβολο χαράς και ευτυχίας!

Πολυετές αρωματικό χόρτο, ευρύτατα διαδεδομένο σε όλους τους ξερότοπους της Ελλάδας, αυτοφυές, στα πιο άνυδρα και ανεμοδαρμένα βουνά και νησιά της χώρας μας, από την Μακεδονία, στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο ψηλά στον Ταύγετο και στον Πάρνωνα και στα περισσότερα νησιά μας.

Άλλες ονομασίες: Αγριορίγανη, Ρίανο, Ρούβανο, Ρούανο, Ορίγανος.

Το όνομα της προέρχεται από τις λέξεις «όρος» και «γάνος» γάνος – η λαμπρότητα, το φυτό που λαμπρύνει το βουνό.

Στην Αρχαία Ελλάδα τη συναντάμε να είναι σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς τα γαμήλια στεφάνια συνήθιζαν να περιέχουν και κλαδιά ρίγανης αλλά και σαν καρύκευμα στην μαγειρική και σαν ένα από τα βασικότερα και ισχυρότερα ιάματα. Ο Αριστοτέλης έγραφε ότι αν τύχαινε και κάποιο τραυματισμένο από βέλος κυνηγού κατσίκι έτρωγε ρίγανη, η πληγή του έκλεινε! Επίσης τη χρησιμοποιούσαν πίνοντας το τσάι της σε κολικούς και εξωτερικά σε πρηξίματα και για το στραβολαίμιασμα.

Η Ελληνική ρίγανη, Greek Oregano, είναι φυτό πολυετές και ποώδες, δηλαδή, φυτό που έχει μαλακό βλαστό. Η ποιότητα της θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως.

Πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση που αφήνει στο φαγητό έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, με κυριότερη γνωστή φαρμακευτικά δραστική ουσία την καρβακρόλη. Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο! Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα κυρίως στη μαγειρική, ιδιαίτερα στη χωριάτικη σαλάτα, αλλά και σπανιότερα ως αφέψημα, το οποίο αναφέρεται ως εξαιρετικό κατά του βήχα.

Η συλλογή της ρίγανης γίνεται κατά την ανθοφορία του φυτού, τα άνθη της ξεραίνονται σε ειδικά υπόστεγα ή ξηραντήρια και στη συνέχεια τρίβονται και κοσκινίζονται.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Εσωτερική χρήση ως έγχυμα:

– Η ρίγανη είναι ένα από τα βότανα με το μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C

– Είναι πλούσια σε ανόργανα συστατικά, ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, κάλιο, χαλκό, βόριο, μαγγάνιο και βιταμίνη Α.

– Αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών και β-καροτίνης.

– Έχει αντιβιοτικές και αντισηπτικές ιδιότητες, ιδιαίτερα το αιθέριο έλαιο, γι’ αυτό την κατατάσσουμε στα αντιοξειδωτικά φυτά.

– Πολύτιμη σε προβλήματα του στομάχου, ιδιαίτερα στην γαστρική ατονία.

– Βοηθά σε εντερικές διαταραχές και στους πόνους της κοιλιάς.

– Θεωρείται διεγερτικό, εφιδρωτικό, αποχρεμπτικό και αντιασθματικό.

– Κατάλληλο για ουλίτιδα πονόδοντο και φλεγμονές του λαιμού με στοματικές πλύσεις και γαργάρες 2-3 φορές την ημέρα.

– Για την βελτίωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

– Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις γρίπης, κρυολογήματος.

– Για την δύσπνοια και τη φυματίωση των πνευμόνων.

-Για τις γυναικολογικές ασθένειες π.χ σαν εμμηναγωγό στα επώδυνα έμμηνα ή στην εμμηνόπαυση.

– Κατά των ρευματικών πόνων των μυών και των αρθρώσεων.

– Λειτουργεί σαν ηρεμιστικό μέσο για το νευρικό σύστημα.

– Κατά του πονοκεφάλου.

– Κατά της ευκοιλιότητας.

– Δρα σαν διουρητικό μέσο στις ασθένειες των νεφρών, ρευματικές παραμορφώσεις των αρθρώσεων και ποδάγρα.

– Βοηθά στην επούλωση και αποστείρωση πληγών και αμυχών που πυορροούν.

– Ελευθερώνει από τους σπασμούς και τον λόξιγκα.

 

Εξωτερική χρήση:

– Οι εισπνοές με ρίγανη βοηθούν σε στηθικά νοσήματα.

– Με τα πρώτα συμπτώματα του κρυολογήματος ή της γρίπης τοποθετούμε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο ρίγανης ή ριγανέλαιου σε ένα χαρτομάντιλο ή σε λίγο βαμβάκι και το βάζουμε δίπλα στο μαξιλάρι μας για να βοηθήσει στην αποσυμφόρηση της μύτης.

– Με πλύσεις, λουτρά και εντριβές δρα κατά του «στραβολαιμιάσματος» των μυϊκών ψύξεων, της φθειρίασης.

– Βοηθάει στην αντισηψία των τραυμάτων.

– Αφέψημα ρίγανης στο νερό του μπάνιου καταπραΰνει και τονώνει. Βράζουμε 100γρ. ρίγανης σε 1 λίτρο νερό.

– Χρησιμοποιείται υπό μορφή εμπλάστρων και για πλυσίματα στην αρθρίτιδα, μυϊκούς πόνους, έκζεμα, φαγούρα, καλόγερους και πυώδη σπυριά.

– Ένα κομμάτι βαμβάκι μουσκεμένο με το αλκολάτ, δηλαδή βότανο σε οινόπνευμα, (1:3) ή (1:4) της ρίγανης τοποθετείται στο πονεμένο δόντι για το σταμάτημα του πονόδοντου.

– Το αφέψημα της ρίγανης μπορούμε να το να το χρησιμοποιούμε ως λοσιόν καθαρισμού, μιας και είναι άριστο στο να απομακρύνει ρύπους και υπολείμματα από το δέρμα. Εάν διαπιστώσουμε πως μετά την ολιγοήμερη χρήση της γεμίζουμε σπυράκια, δεν ανησυχούμε, αυτό είναι δείγμα πως υπήρχε πρόβλημα στο εσωτερικό της επιδερμίδος μας και η ρίγανη το έφερε στην επιφάνεια ώστε να εξαλειφθεί!!

 

Αιθέριο έλαιο:

Η ξερή ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο σε μερικές περιοχές μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7% και αυτό συμβαίνει μόνο σε περιοχές της Ελλάδας.

Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης περιέχει δύο κύριες ουσίες στις οποίες αποδίδονται οι βιολογικές ισχυρές της δράσεις και αυτές είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας. Το ριγανέλαιο πωλείται σε υγρή μορφή και σε κάψουλες.

Δεν πρέπει να συγχέουμε το αιθέριο έλαιο της ρίγανης με το φυτό της ρίγανης, που χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα στην κουζίνα. Το καρύκευμα προέρχεται από το φυτό Origanum Marjoram ενώ το ριγανέλαιο από το φυτό Origanum vulgare.

Το ριγανέλαιο είναι και πόσιμο αιθέριο έλαιο και η δοσολογία του είναι μία σταγόνα σε λίγο νερό ή σε ένα φλιτζάνι τσάι ή χυμό ή για ακόμη πιο εύκολη λήψη σε μια κουταλιά ελαιολάδου 2-3 φορές την ημέρα. Για μακροχρόνια χρήση του ελαίου συνίσταται η λήψη εναλλάξ ανά διαστήματα 15 ημερών μια παύση μίας εβδομάδας.

– Φυσικό αντιβιοτικό: Στάζουμε 4 σταγόνες σε 100ml ελαιολάδου και λαμβάνουμε καθημερινά 1 κουτ. σούπας, είτε ως έχει, είτε μέσα στην σαλάτα.

– Αφέψημα για το κρυολόγημα με ρινέλαιο: Στάζουμε 1 σταγόνα στην κούπα του τσαγιού, προσθέτουμε λίγο μέλι, ανακατεύουμε και τέλος προσθέτουμε το ζεστό νερό.

– Καταπολεμά το βήχα: Ιδιαίτερα αποτελεσματικό για ενήλικες αλλά και για τα μικρά παιδιά, σε αναπνευστικά προβλήματα όπως βήχα, άσθμα και βρογχίτιδα. Ρίχνουμε 10 σταγόνες ελαίου σε εξατμιστήρα ελαίων και αφήνουμε όλο το βράδυ να καίει στο δωμάτιο, ή κάνουμε εισπνοές.

– Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης – οριγανέλαιο- χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο.

– Μολύνσεις του δέρματος: Το ριγανέλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί πάνω στο δέρμα για να θεραπεύσει την φαγούρα, μολύνσεις του δέρματος μόνο αν είναι διαλυμένο σε φυτικό έλαιο. Πάντα ακολουθούμε τις οδηγίες χρήσης πριν το απλώσουμε στο δέρμα. Το χρησιμοποιούμε αναμειγμένο με ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο ή λάδι καρύδας. Συνήθως χρειαζόμαστε ένα κουταλάκι του γλυκού φυτικό λάδι για κάθε σταγόνα ριγανέλαιου.

– Προβλήματα χώνευσης: Η υψηλή συγκέντρωση Θυμόλης και Καρβακρόλης στο ριγανέλαιο βοηθά στην ανακατωσούρα του στομαχιού και ενισχύει την πέψη. Για αυτό το λόγο μια γρήγορη σπιτική θεραπεία για ελαφριά δυσπεψία είναι να πίνουμε ένα ποτήρι γάλα ή χυμό ανακατωμένο με δυο-τρεις σταγόνες ριγανέλαιου ή επίσης ένα κουτάλι μέλι με 2 σταγόνες ριγανέλειου.

*** Το ρινέλαιο δεν χρησιμοποιείται στο δέρμα αδιάλυτο.

 

Ανθόνερο Ρίγανης:

Ένα προϊόν της απόσταξης του φυτού της άγριας ρίγανης είναι το ανθόνερο. Είναι αποσταγμένο νερό με μικρή ποσότητα αιθέριο έλαιο ρίγανης. Μυρίζει σαν τη ρίγανη και είναι ευεργετικό και ασφαλέστερο από το ριγανέλαιο για εσωτερική χρήση. Είναι αντισηπτικό, αντιμυκητιακό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εσωτερικά για ελαφριά δυσπεψία, θεραπεύει τις στοματικές πληγές, πλύσιμο του στόματος για μολύνσεις των ούλων και των δοντιών, γαργάρες για τον λαιμό, έχει αντιβακτηριδιακές ιδιότητες για μάσκες αργίλου .

 

Χρήση και Δοσολογία:

Αφέψημα:

Βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού ρίγανη σε ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

Έγχυμα:

Ρίχνουμε 1 ή μισή κουταλιά του γλυκού σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάσουμε για 5-10 λεπτά ανάλογα με το πόσο δυνατό το θέλουμε και μετά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα σκέτο ή με μέλι.

Για πλύσεις:

Βάζουμε 2 κουταλιές της σούπας ξηρό βότανο σε μισό λίτρο βραστό νερό και το σκεπάσουμε για 10-15 λεπτά. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο έγχυμα αν το διατηρήσουμε στο ψυγείο ή το ξαναζεστάνουμε.

 

Δεν ξεχνάμε να σεβόμαστε τη φύση!!!

Γι’ αυτό μαζεύουμε μόνο όσο βότανο χρειαζόμαστε – δύο το πολύ τρία ματσάκια – μας φτάνουν για όλο το χρόνο και ποτέ μα ποτέ δεν ξεριζώνουμε τα φυτά. Τα φυτά αυτά είναι αυτοφυή και δεν είναι εύκολο να τα αντικαταστήσουμε.

Η καλύτερη εποχή για να τη συλλέξουμε είναι η εποχή της ανθοφορίας.

Κόβουμε τα ανθισμένα κλωνάρια περίπου 30 με 35 εκατοστά μέγεθος, τα κάνουμε ματσάκια -όχι πολύ παχιά περίπου 4 με 5 εκατοστά – τα δένουμε χαμηλά στη βάση τους και τα κρεμάμε ανάποδα σε σκιερό μέρος. Περιμένουμε μέχρι να ξεραθούν τελείως και τρίβουμε με το χέρι τα φύλλα και τους ανθούς. Μόλις την τρίψουμε την αποθηκεύουμε σε γυάλινο βάζο και την φυλάμε σε σκοτεινό-ξηρό μέρος για δύο το πολύ χρόνια.

Εκφράσεις:

* Βάλ’ του ρίγανη: φράση που λέγεται για να δηλώσει ότι αδιαφορούμε για κάτι ή το υποτιμούμε ή ότι μας έχει συμβεί κάποιο αθεράπευτο κακό.

* Κολοκύθια με τη ρίγανη: φράση που λέγεται για να χαρακτηρίσει ως ανόητα και αστήριχτα κάποια λόγια ή απόψεις που εκφράζει κάποιος. Για να αμφισβητήσουμε ή να αποδοκιμάσουμε τους ισχυρισμούς κάποιου.

Μαγειρική:

Οι χρήσεις της ρίγανης στην μαγειρική είναι ατελείωτες. Συνδυάζεται τέλεια με βασιλικό, θυμάρι και μαντζουράνα, ειδικά στο κρέας.

Ρίγανη στα ζώα:

Επίσης με λίγη ρίγανη στην τροφή των πτηνών μας κρατάμε τις αρρώστιες μακριά τους.

 Προσοχή:

Αποφεύγουμε την θεραπευτική χρήση του βοτάνου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ακόμα δεν συνίσταται συχνή χρήση σε άτομα με έλλειψη σιδήρου. Όταν το λαμβάνουν να είναι δύο ώρες πριν ή μετά το φαγητό.

 

(πηγές: www.monastiriaka.gr, el.wikipedia.org, mymethana.gr)