Ο Άνηθος χρησιμοποιείται στη μαγειρική σε σαλάτες, σούπες, διάφορες σάλτσες. Το χαρακτηριστικό του άρωμα μοιάζει με αυτό του γλυκάνισου και οι σπόροι του χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών, ενώ μπορεί να διατηρηθεί και αποξηραμένος. Στη φαρμακευτική η δράση του θεωρείται ευεργετική κατά διαφόρων κολικών, ενώ χρησιμοποιείται και ως διουρητικό και τονωτικό.
Άλλες ονομασίες: Άνηθον το βαρύοσμον
Επιστημονική ονομασία: Anethum graveolens
Χρήσιμα μέρη: Σπόροι, φύλλα, άνθη, ρίζες
Άνηθος ιστορία:
Ο άνηθος ήταν γνωστός στην Αρχαία Ελλάδα με τις ονομασίες άνηθον και άνησον. Από τα άνθη του παρασκεύαζαν άρωμα, το «άνηθο μύρο», ενώ το πρόσθεταν σε διάφορα κρασιά που είχαν την ονομασία ανηθίτης οίνος.
Ακόμα, στεφάνωναν τους νικητές με ανθισμένα κλαδιά άνηθου, και με το αιθέριο έλαιο των καρπών του άλειφαν το σώμα τους οι αθλητές γιατί το θεωρούσαν χαλαρωτικό και τονωτικό των μυών.
Επίσης, κάλυπταν το κεφάλι των παιδιών με άνηθο, για να τα βοηθήσουν να κοιμηθούν. Στο μεσαίωνα οι «μάγοι» το χρησιμοποιούσαν στα ξόρκια.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
– Τα συστατικά του βοτάνου είναι η βιταμίνη C, κάλιο, ασβέστιο, φωσφόρο, μαγνήσιο, αιθέριο έλαιο, σταθερό έλαιο στους σπόρους, φυτικά έλαια που είναι πολύ σημαντική πηγή ενέργειας για τους ζωντανούς οργανισμούς, ρητίνη.
– Το αφέψημα των σπόρων του έχει ορεκτικές, χωνευτικές και διουρητικές ιδιότητες.
– Είναι χαλαρωτικός: Αν και δεν πίνεται ως ρόφημα, αρκετή ποσότητα άνηθου στο φαγητό συνιστάται σε πολλές παραδόσεις κατά της αϋπνίας.
– Διώχνει το λόξιγκα.
– Ρυθμίζει τα έμμηνα σε περιπτώσεις δυσμηνόρροιας.
– Διευκολύνει την παραγωγή γάλακτος σε μητέρες που θηλάζουν.
* Οι έγκυες, δεν πρέπει να πίνουν αφεψήματα άνηθου γιατί μπορεί να τους προκαλέσουν αποβολή.
– Ανακουφίζει από στομαχικές διαταραχές, ιδιαιτέρως των μικρών παιδιών, κολικούς και εμετό.
– Ωφελεί παιδιά που έχουν προσβληθεί από ιλαρά και ανεμοβλογιά.
– Το μάσημα των σπόρων του καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.
– Το ανηθέλαιο χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική ως αντιβηχικό, σπασμολυτικό και γαλακταγωγό.
– Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στην αρτοποιία, καθώς και στην παρασκευή ποτών.
Χρήση:
Αφέψημα: Για κάθε φλιτζάνι ρίχνουμε ένα κουταλάκι από το βότανο. Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε να βράσει για 10 έως 15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο, με ζάχαρη ή μέλι.
Έγχυμα: Σε ένα φλιτζάνι με βραστό νερό ρίχνουμε ένα κουταλάκι από το βότανο και το σκεπάζουμε. Το αφήνουμε 10 έως 15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο, με ζάχαρη ή μέλι.
Τσάι φίλτρου: Τοποθετούμε το φίλτρο στην καφετιέρα, ρίχνουμε ένα γεμάτο κουταλάκι βότανο στο φίλτρο για κάθε φλιτζάνι ροφήματος. Βάζουμε τόσα φλιτζάνια νερό όσα ροφήματα θα φτιάξουμε.
Διυλισμένο νερό από Άνηθο: Αφήνουμε να μουλιάσουν κλωνάρια με άνθη άνηθου όλη νύχτα σε θερμοκρασία δωματίου και πίνουμε ένα-δυο φλιτζάνια τη μέρα.
Για δυσπεψία: βράζουμε 2 κουταλάκια σπόρων σε 1 λίτρο νερό για περίπου 15 λεπτά.
Για την ατονία, την παχυσαρκία και τις κράμπες: παρασκευάζουμε έγχυμα από τους σπόρους του φυτού βάζοντας 5-10 γρ. σε 1 λίτρο νερού και πίνουμε 1 φλιτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
Για τη θεραπεία του τυμπανισμού πίνουμε ένα φλιτζάνι πριν από τα γεύματα. Αν χρησιμοποιήσουμε το βάμμα του βοτάνου πίνουμε 1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Στη μαγειρική προσθέτουμε τον Άνηθο αφού τελειώσει το μαγείρεμα, δηλαδή αφού σβήσουμε το μάτι, διότι ο βρασμός κατασέφεει τις βιταμίνες του.
Λάδι από άνηθο: Σε ένα μπουκάλι ελαιόλαδο βάζουμε ένα κλωνάρι δεντρολίβανου και τρία κλωνάρια άνηθου. Αφήνουμε αρκετές μέρες και μετά χρησιμοποιούμε για μαρινάρισμα ψαριών ή σε ψημένα ψάρια και σε σαλάτες.
Ο άνηθος αντενδείκνυνται για τους ανθρώπους που πάσχουν από χαμηλή πίεση. Επίσης η πολύ χρήση μπορεί να εξασθενίσει την όραση.
Αποθήκευση:
Όταν οι σπόροι αρχίσουν να αλλάζουν χρώμα προς το γκρι-πράσινο, έχει φτάσει η ώρα της συγκομιδής. Κόβουμε από τη ρίζα και κρεμάμε ανάποδα σε ξηρό μέρος. Απλώνουμε από κάτω ένα πανί ή φύλλα εφημερίδας για να μαζέψουμε τους σπόρους που θα πέφτουν καθώς ξεραίνεται. Τους κλείνουμε σε χάρτινα σακουλάκια και αφήνουμε να στεγνώσουν σε καλά αεριζόμενο χώρο. Οι σπόροι χάνουν εύκολα τη γεύση τους, γι’ αυτό τους διατηρούμε ολόκληρους και τους τρίβουμε τη στιγμή που θα τους χρησιμοποιήσουμε. Αποθηκεύουμε σε σκιερό μέρος κλεισμένους αεροστεγώς και θα κρατήσουν το άρωμα τους μέχρι και 2 χρόνια.
Ένας άλλος τρόπος αποθήκευσης είναι, αφού πλύνουμε τα μέρη του φυτού καλά και τα αφήνουμε να στεγνώσουν, τα βάζουμε σε μια σακουλίτσα ή τάπερ και τα τοποθετούμε στην κατάψυξη.
Καλλιέργεια:
Καλλιεργείται σε ευρύτερη κλίμακα στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία. Η Ινδία είναι πρώτη στον κόσμο σε παραγωγή άνηθου. Ακολουθούν η Κίνα, το Μεξικό και η Ισπανία.
Φυτεύουμε τον άνηθο μέσα Μαρτίου με μέσα Απριλίου, σαν σπόρο περίπου στα 2 εκατοστά βάθος. Συνήθως το φυτό ανθίζει μετά από 3 μήνες, δηλαδή κοντά στον Ιούλιο και αν είναι επιτυχημένο οι σπόροι θα ωριμάσουν ένα μήνα μετά.
Αν θέλουμε να τον αποξηράνουμε, πρέπει να το κάνουμε πριν ανθίσει το φυτό.
επιμέλεια- επεξεργασία: Α. Βίνος
