Τα Ιωάννινα είναι η μεγαλύτερη πόλη της ηπείρου και πρωτεύουσα του νομού. Χτισμένα στην όχθη της λίμνης Παμβώτιδας, μαγεύει με την ομορφιά της και τη ζεστή της ατμόσφαιρα. Μια ζωντανή πόλη με 100.000 κατοίκους, που κουβαλάει μια ιστορία αιώνων. Κάθε σοκάκι και πλατεία, κάθε σημείο της πόλης αντηχεί την σπουδαία της παράδοση.
Αξιοθέατα στα Ιωάννινα
Το Νησί
Δεν έχει άλλο όνομα και πιθανότατα δεν το χρειάζεται κιόλας, αφού όλοι το γνωρίζουν.Το νησί Παμβώτιδας αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας της πόλης των Ιωαννίνων: έχει συνδεθεί με την ιστορία και το θάνατο του Αλή Πασά.
Ήδη, όμως, από τη Βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο μαρτυρείται οργανωμένη ζωή πάνω στο νησί, με επίκεντρο τα οχτώ μοναστηριακά συγκροτήματα.
Στις Μονές αυτές και ιδιαίτερα στη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, διατηρούνται εξαιρετικής τέχνης μεταβυζαντινές τοιχογραφίες. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην παραπάνω Μονή εικονίζονται επτά ολόσωμοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας, Πλάτων, Σόλων, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Θουκιδίδης, Απολλώνιος και Χείλων.
Το Νησί κατά καιρούς και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αλλά και μετά την απελευθέρωση υπήρξε φάρος της γνώσης καθώς λειτούργησαν αρκετές σχολές. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και τερματίστηκε οριστικά η μοναστική ζωή στο Νησί, η Αρχαιολογική Υπηρεσία φρόντισε για τα μνημεία ανακηρύσσοντας τα διατηρητέα, όπως και το ίδιο το νησάκι.
Μολονότι η κατοίκηση νησιών μέσα σε λίμνη είναι ένα σπάνιο φαινόμενο παγκοσμίως, περίπου 100 οικογένειες -οι οποίες ασχολούνται με τον τουρισμό και το ψάρεμα – έχουν επιλέξει να παραμένουν στο Νησί της Παμβώτιδας, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση λιγότερη των 10 λεπτών από τα Γιάννενα.
Η σύνδεσή του με την πόλη των Ιωαννίνων, γίνεται με καραβάκια, που εκτελούν ημερήσια δρομολόγια ανά μισή ώρα το καλοκαίρι και ανά μία ώρα το χειμώνα. Στο Νησί υπάρχουν γραφικά καταστήματα λαικής τέχνης και εστιατόρια που σερβίρουν ψάρια, χέλια, βατραχοπόδαρα κ.λ.π. Αποτελεί πόλο τουριστικής ανάπτυξης των Ιωαννίνων.
Το Κάστρο των Ιωαννίνων
Το κάστρο των Ιωαννίνων χτίστηκε το 528μ.Χ, μέσα στα πλαίσια του σχεδίου του αυτοκράτορα Ιουστινιανού για την οχύρωση του βυζαντινού κράτους. Είναι το πιο αρχαίο βυζαντινό κάστρο, το οποίο την εποχή του Αλή Πασά αποτελούσε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο ολόκληρης της Ελλάδας.
Μέχρι το 1788 που ανέλαβε τη διοίκηση ο Αλή πασάς, οι Φράγκοι Δεσπότες το άφησαν ερείπιο. Ο Αλής ανακατασκευάζει τα τείχη και χτίζει δεύτερο εσωτερικό τείχος για προστασία του ανακτόρου του και του Διοικητικού Κέντρου του.
Η διάταξη των τειχών μήκους 2.000 μέτρων περιέκλειε έκταση 10 στρεμμάτων και περιελάμβανε: εξωτερικό περίβολο, τη Βορειοδυτική ακρόπολη με το Ασλάν τζαμί και την Βορειοανατολική ακρόπολη με την καστροπολιτεία.
Με το πάχος των τειχών που έφθαναν μέχρι δέκα μέτρα, τα 250 κανόνια που έβαλε, τους πολυγωνικούς πύργους που έφτιαξε και την ανανέωση της τάφρου το κατέστησε απόρθητο.
Σήμερα ο χώρος λειτουργεί ως Δημοτικό Μουσείο. Δεξιά και αριστερά, καθώς αρχίζει ο ανηφορικός δρόμος, συναντούμε πολλά κτίσματα της τουρκοκρατίας.
Σπήλαιο Περάματος
Ένα από τα σπουδαιότερα σπήλαια του κόσμου βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων μόλις χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων. Χρειάστηκαν 1.500.000 χρόνια προκειμένου μέσα σε μία έκταση 14.800 τ.μ., που αποτελούν το εσωτερικό του λόφου Γκορίτσα, στους πρόποδες του οποίου απλώνεται η λίμνη Παμβώτιδα, να δημιουργηθούν οι εκθαμβωτικοί σχηματισμοί σταλακτιτών και σταλαγμιτών, που συγκροτούν το Σπήλαιο του Περάματος.
Η ύπαρξη του σπηλαίου ήταν ήδη γνωστή από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το 1940 μάλιστα χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο των κατοίκων κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών από τους Ιταλούς.
Χαρακτηριστικό του Σπηλαίου είναι το γεγονός ότι εξακολουθεί να είναι ενεργό, δεν έχει σταματήσει να σχηματίζεται και αυτό φαίνεται αφενός από τις λίμνες, που διατηρεί, από την υγρασία που καλύπτει το δέρμα και τα ρούχα μετά από λίγα λεπτά αλλά και από τις σταγόνες που όχι μόνο βλέπεις στις απολήξεις των σταλαγμιτών αλλά και απ’ αυτές που βρέχουν το πρόσωπο σου.
Μουσείo Κέρινων Ομοιωμάτων Παύλου Βρέλλη
Το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων στην Ελλάδα, αλλά και ένα από τα καλύτερα σε όλο τον κόσμο. Γεγονότα, ιστορικά πρόσωπα και σημεία αναφοράς της Ελλάδας αναδεικνύονται μέσα από τις 36 συνθέσεις, που αποτελούν τα εκθέματα του Μουσείου Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη, στο Μπιζάνι, λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Γιάννενα.
Μέσα σε μια έκταση 17 στρεμμάτων ο καλλιτέχνης Παύλος Βρέλλης οραματίστηκε και πραγματοποίησε ένα όνειρο ζωής: να δώσει ψυχή στην Ελληνική Ιστορία. Τα κέρινα ομοιώματα του μουσείου, σε φυσικό μέγεθος και ενταγμένα σε μια πιστή αναπαράσταση του περιβάλλοντος της εποχής τους, ξαναζωντανεύουν μορφές της νεώτερης κυρίως ιστορίας.
Ο Παύλος Βρέλλης εργάστηκε πολλά χρόνια κάτω από αντίξοες συνθήκες για να στήσει αυτό το μουσείο, αλλά με το πάθος και το μεράκι του κατάφερε τελικά να αφήσει τους πάντες άφωνους με το αποτέλεσμα της δουλειάς του.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Οι συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων αναπτύσσονται σε επτά αίθουσες, τον κεντρικό διάδρομο και τρία αίθρια, σε συνολική επιφάνεια 1.200 τμ. Τα εκθέματα καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο, από την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στην Ήπειρο, κατά την Κατώτερη Παλαιολιθική εποχή πριν από 250.000 χρόνια, έως και τη δύση της όψιμης αρχαιότητας κατά τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα ευρήματα από το ιερό της Δωδώνης τα οποία εκτίθενται σε μια αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστικά σε ένα από τα σπουδαιότερα μαντεία του ελληνικού κόσμου
Το Μουσείο φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις, ενώ στις δραστηριότητές του συμπεριλαμβάνονται διοργανώσεις διαλέξεων.
Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
Το αρχαίο θέατρο Δωδώνης, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο καλοδιατηρημένα θέατρα του αρχαίου κόσμου, χωρητικότητας 17.000 θεατών, βρίσκεται 22 χιλιόμετρα μακριά από τα Ιωάννινα.
Εδώ έζησαν και δημιούργησαν πολιτισμό οι πρώτοι Έλληνες, οι Σελλοί. Το 1959 ο Ηπειρώτης αρχαιολόγος Δάκαρης ολοκληρώνει τις ανασκαφές και αναστηλώνει το θέατρο και άλλα κτίρια.
Κάθε καλοκαίρι, στα πλαίσια του Φεστιβάλ “Ηπειρωτικά”, ξανακούγεται ο λόγος των αρχαίων Ελλήνων δραματουργών. Αρχαίες Ελληνικές Τραγωδίες ζωντανεύουν ξανά μέσα στο μαγευτικό περιβάλλον τόσο του Αρχαίου Θεάτρου όσο και των υπόλοιπων αρχαίων μνημείων.
Κοντινοί Προορισμοί
Μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα από πολλούς κοντινούς προορισμούς οι οποίοι προσφέρονται για μοναδικές και αξέχαστες μονοήμερες εκδρομές.
Ζαγόρι
Είναι ένα σύμπλεγμα 46 χωριών ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού και φυσικού κάλλους. Η περιοχή είναι γνωστή κυρίως για τη χαράδρα του Βίκου, ένα σπάνιο φυσικό αξιοθέατο μήκους 12 χιλιομέτρων και βάθος 900μέτρα που φιλοξενείται στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες.
Υπάρχουν όμως πολλά ακόμα πράγματα να θαυμάσουμε στα Ζαγοροχώρια όπως η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των γραφικών πέτρινων οικισμών της περιοχής, τα αναρίθμητα πέτρινα γεφύρια με σημαντικότερα το τρίτοξο «Καλογερικό» και το γεφύρι του Κόκκορη, οι αλπικές δρακόλιμνες στη Γκαμήλα, η σκάλα του Βραδέτου, οι κολυμπήθρες στο Πάπιγκο, οι μονές Ρογοβού, Σπηλιώτισσας και Αγίας Παρασκευής και τα λαογραφικά μουσεία Λαζαρίδη και Τόλη.
Μέτσοβο
Σε απόσταση 50 περίπου χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα το Μέτσοβο προσεγγίζεται μέσω της Εγνατίας οδού σε λιγότερα από 25 λεπτά της ώρας και αποτελεί ιδανικό προορισμό για μια μονοήμερη εκδρομή όλες τις εποχές του χρόνου. Το Μέτσοβο αποτελεί έναν από τους πιο γραφικούς και καλοδιατηρημένους ορεινούς οικισμούς και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1150 μέτρων.
Δοκιμάζουμε το εκπληκτικό μετσοβίτικο κοντοσούβλι και το καπνιστό τυρί Μετσοβόνε ενώ δεν πρέπει να παραλείψουμεε να επισκεφθούμε το οινοποιείο και την πινακοθήκη Αβέρωφ και το Μουσείο λαϊκής τέχνης. Κατά τους χειμερινούς μήνες μπορούμε να απολαύσουμε το κατάλευκο τοπίο απολαμβάνοντας ένα ζεστό ρόφημα πλάι στο τζάκι στην καφετέρια του χιονοδρομικού κέντρου.
Τζουμέρκα
Η περιοχή των Τζουμέρκων αποτελεί έναν σχετικά νέο και ανεξερεύνητο προορισμό για το πλατύ κοινό. Τα καταπράσινα -το καλοκαίρι και κατάλευκα -το χειμώνα τοπία μας προκαλούν να τα περπατήσουμε και να τα ανακαλύψουμε. Σκαρφαλωμένους στις κορφές της Νότιας Πίνδου θα βρούμε τους μοναδικής ομορφιάς οικισμούς του Συρράκου και των Καλαρρυτών, την Μονή Κηπίνας, το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας το οποίο αποτελεί το ψηλότερο μονόταξο γεφύρι σε όλο τη Βαλκανική χερσόνησο.
Τα Τζουμέρκα αποτελούν τον ιδανικό προορισμό για τους λάτρεις των αυθεντικών εμπειριών και εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Στην περιοχή λειτουργεί το δασικό χωριό Κέδρος, διοργανώνεται κάθε χρόνο το Art Festival ενώ τα πολλά ποτάμια με τα πλούσια παραποτάμια οικοσυστήματα, αποτελούν το τέλειο σκηνικό για κάθε είδους extreme δραστηριότητες όπως Rafting, Canyoning, Rappel κ.α
Ζίτσα
Μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές των Ιωαννίνων, η περιοχή της Ζίτσας φημίζεται για τους αμπελώνες και τα κρασιά της. Η ομώνυμη κωμόπολη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 670 μέτρων και περιστοιχίζεται από αμπελώνες.
Αν αποφασίσουμε να την επισκεφούμε να μην παραλείψουμε να κάνουμε μια γευσιγνωστική δοκιμή στο οινοποιείο της οικογένειας Γκλίναβου το οποίο αποτελεί ένα πλήρως οργανωμένο και επισκέψιμο κτήμα, καθώς και τον Νερόμυλο του Αχιλλέα στην περιοχή Λίθινο. Ο Νερόμυλος ο οποίος ανακατασκευάστηκε πρόσφατα και λειτουργεί σαν εστιατόριο βρίσκεται σε ένα κατάφυτο περιβάλλον στις όχθες του ποταμού Καλαμά και περιστοιχίζεται από πανύψηλα πλατάνια.
Σε απόσταση λίγων μέτρων από τον Νερόμυλο βρίσκεται το «Θεογέφυρο» ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο, αποτέλεσμα ή καλύτερα έργο των ορμητικών νερών του Καλαμά. Έχει μήκος περίπου 45 μέτρα, πλάτος 3 μέτρα και βρίσκεται 20 περίπου μέτρα πιο ψηλά από τα νερά του ποταμού.
Κόνιτσα
Η ομώνυμη κωμόπολη βρίσκεται σε απόσταση 60 περίπου χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα και αποτελεί περιφερειακό κέντρο για πολλά μικρά χωριά της Πίνδου. Στην περιοχή λειτουργούν αρκετά Μουσεία ενώ υπάρχουν και πολλές αξιόλογες Μονές. Οι ποταμοί Βοϊοδομάτης, Σαραντάπορος και Αώος δημιουργούν μοναδικά τοπία.
Για τους λάτρεις των sports
Στην περιοχή του Μετσόβου, στο οροπέδιο «Πολιτσές» και σε υψόμετρο 1430-1620 μέτρων , λειτουργεί κατά τους χειμερινούς μήνες ένα πλήρες χιονοδρομικό κέντρο. Διαθέτει 6 πίστες με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας. Λίγο έξω από το Μέτσοβο στο ύψωμα «Καρακόλι λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο «Καρακόλι» το οποίο διαθέτει δύο πίστες και δύο τελεφερίκ. Επίσης στα όρια με το Νομό Γρεβενών λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο «Διάσελλο Βασιλίτσας» το οποίο διαθέτει 12 πίστες και εναέριους αναβατήρες. Και στα 3 χιονοδρομικά ενοικιάζεται εξοπλισμός σκι.
Ο Νομός Ιωαννίνων προσφέρεται επίσης και για μια σειρά άλλων extreme αθλημάτων και δραστηριοτήτων όπως το Kayak, το Rafting και η διάσχιση φαραγγιού αφού διαθέτει πολλά πλούσια και εντυπωσιακά ποτάμια. Αξίζει να αναφέρουμε τον διάσημο Αώο, τον Άραχθο και τον Καλαρρύτικο -το καλύτερα ποτάμια στην Ελλάδα για rafting, τον Βοϊδομάτη -ιδανικός για καγιάκ και ραφτινγκ αρχαρίων.
Ο Νομός Ιωαννίνων προσφέρει επίσης την ευκαιρία να απολαύσετε την σπάνια ομορφιά και την αυθεντικότητα της φύσης του με δύο ακόμα τρόπους. Με ποδήλατο βουνού αλλά και …. με παραπέντε.
Κατά τους θερινούς μήνες στη λίμνη Παμβώτιδα φιλοξενούνται ναυταθλητικοί αγώνες -κανώ, καγιάκ, θαλάσσιου σκι και κωπηλασίας.
Νυχτερινή ζωή στα Ιωάννινα
Τα Ιωάννινα σαν η μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή της Ηπείρου έχουν ιδιαίτερα πλούσια και έντονη νυχτερινή ζωή. Στο Παραλήμνιο Ψυχαγωγικό Πάρκο λειτουργεί ένα σύμπλεγμα 6 κινηματογράφων. Στο ίδιο συγκρότημα /πολυχώρο διασκέδασης λειτουργούν επίσης: υπερσύγχρονο Bowling, εστιατόρια, καφέ μπαρ, μπυραρία, internet cafe, μπιλιάρδα. Στην πόλη υπάρχουν 2 μουσικές σκηνές που φιλοξενούν σε σταθερή εβδομαδιαία βάση μουσικές εκδηλώσεις.
Υπάρχουν όμως και πολλά όμορφα και ατμοσφαιρικά μπαράκια για όλα τα γούστα. Τα café bars της πλατείας συνδυάζουν τον καφέ και το ποτό κυρίως τις απογευματινές και πρώτες βραδυνές ώρες για να δώσουν τη σκυτάλη στα μπαρ των οδών Ανεξαρτησίας, Καλλάρη και της παραλήμνιας περιοχής «Σκάλα» όπου η διασκέδαση συνεχίζεται μέχρι αργά το βράδυ. Στα Ιωάννινα λειτουργούν όμως και πολλές μπυραρίες που συνδυάζουν ποτό και φαγητό.
Στα Ιωάννινα θα βρείτε πολλά μεζεδοπωλεία και τσιπουράδικα -αρκετά από τα οποία με ζωντανή μουσική -αλλά και πολλά εστιατόρια γρήγορου φαγητού όπως και κλασικά μαγεριά τα οποία σερβίρουν για τους ξενύχτηδες, σούπες και μαγειρευτό φαγητό μέχρι νωρίς το ξημέρωμα.Στον Μώλο της λίμνης Παμβώτιδας λειτουργούν πολλά καλά εστιατόρια στα οποία μπορούμε να απολαύσουμε το γεύμα ή το δείπνο μας με θέα την λίμνη, το Κάστρο και το Νησί.
Τοπικά προϊόντα και κουζίνα
Η Ηπειρωτική κουζίνα είναι γνωστή τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Δεν είναι λίγα τα προϊόντα με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Και δεν νοείται να επισκεφθούμε τα Ιωάννινα και να μην δοκιμάσουμε τις πεντανόστιμες ζαγορίσιες πίτες, τα μοναδικά σιροπιαστά γλυκά, τα πασίγνωστα τυριά – φέτα Δωδώνης και μετσοβόνε και το διάσημο τοπικό τσίπουρο. Για μία αλλαγή από τα συνηθισμένα, μπορούμε να δοκιμάσουμε τοπικές σπεσιαλιτέ όπως βατραχοπόδαρα, πέστροφα ή χέλι.
(Επιμέλεια: Β Βίνος)
