…Αυτό λέγανε οι παλιοί…τρώγοντας κάστανα!
Τα κάστανα, γνωστά από την αρχαιότητα, ήταν εκλεκτή τροφή για θεούς και ανθρώπους, ενώ πριν μερικές δεκαετίες αποτελούσαν “το ψωμί”, δηλαδή την καθημερινή τροφή των ορεινών πληθυσμών της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αντικαθιστούσε επαξίως το ψωμί και το κρέας και για το λόγο αυτό ο Ξενοφώντας ονόμαζε την καστανιά “δένδρο του άρτου”.
Στην αρχαιότητα τα κάστανα ήταν γνωστά με διάφορα ονόματα όπως “Διός βάλανοι”, “Ευβοϊκά κάρυα”, “λόπιμα” ή “Σαρδιαναί βάλανοι” και αποτελούσαν ένα εκλεκτό συμπλήρωμα στη διατροφή, ή σε κάποιες περιπτώσεις ένα πλήρες φαγητό. Οι αρχαίοι τους απέδιδαν συνήθως ελληνική καταγωγή, χωρίς όμως να αποκλείουν και τις ανατολίτικες ρίζες τους – συγκεκριμένα από την Παφλαγονία. Αλλά και οι βυζαντινοί έτρεφαν μεγάλη εκτίμηση για τα κάστανα που αποτελούσαν ένα βασικό επιδόρπιο στο διαιτολόγιό τους. Αργότερα, στο μεσαίωνα, σε περιόδους λοιμών, αποτέλεσαν τη βασική τροφή των φτωχών λαών της Ευρώπης και όχι μόνο.
Τα κάστανα ανήκουν στους ξηρούς καρπούς, όμως σε αντίθεση με άλλους ξηρούς καρπούς περιέχουν αρκετό νερό και λιγότερο λίπος. Συγκεκριμένα, η περιεκτικότητά τους σε λίπος ανέρχεται περίπου στο 1-2%, όταν σε άλλους ξηρούς καρπούς το ποσοστό αυτό μπορεί να ξεπερνά ακόμα και το 50% . Έχουν αρκετές θερμίδες, 370 τα 100 γραμμάρια και για να είναι ευκολοχώνευτα πρέπει να καταναλώνονται μόνα τους χωρίς κανένα συνοδευτικό.
Τα κάστανα, ωμά ή ψητά, αποτελούν μια πλήρη τροφή, ιδανική τόσο για παιδιά στην ανάπτυξη, όσο και για τους ενήλικες, για όσους υποφέρουν από διανοητική ή σωματική κόπωση, για όσους αθλούνται πολύ, για όσους αναρρώνουν από διάφορες ασθένειες, αλλά και για τους ηλικιωμένους.
Χρησιμοποιούνται στη μαγειρική σε διάφορες συνταγές και γίνονται και αλεύρι, κυρίως σε διάφορες περιοχές της Ασίας. Στη βόρεια Ιταλία και στην κεντρική Γαλλία είναι πολύ διαδεδομένο το ψωμί από καστανάλευρο, ενώ εκεί όπου το κάστανο έχει πρωταγωνιστικό ρόλο είναι σαφώς η ζαχαροπλαστική
Ιδιότητες:
– Αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών.
– Περιέχουν απαραίτητα αμινοξέα που δεν συνθέτει από μόνος του ο οργανισμός και υδατανθράκων 45%, με μορφή κυρίως αμύλου.
– Από βιταμίνες περιέχουν:
• Βιταμίνες B1 και B2, απαραίτητες για τη μετατροπή των τροφών σε ενέργεια και για την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.
• Βιταμίνη C – ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και φυλλικό οξύ, απαραίτητο για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
• Ασβέστιο για τη μεταβίβαση των νευρικών ερεθισμάτων και την ενίσχυση των οστών και των δοντιών.
• Μαγνήσιο που έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και είναι απαραίτητο για την υγεία των μαλλιών.
• Φώσφορο για τα οστά και την όραση
• Σίδηρο, νάτριο και κάλιο
– Ενδείκνυνται για όσους πάσχουν από αιμορροΐδες, αναιμία, διάρροια.
– Συμβάλλουν ικανοποιητικά στην πρόληψη κατά του γήρατος.
– Γνωστή είναι η συμβολή του κάστανου στην καλή λειτουργία του εντέρου, ως υποκατάστατο δημητριακών
– Τα κάστανα δεν περιέχουν γλουτένη, οπότε είναι ιδανικά τρόφιμα για την κάλυψη των θερμιδικών αναγκών σε άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη. Λέγεται ότι τα κάστανα είναι “τα δημητριακά που μεγαλώνουν σε δέντρα”!
– Όπως όλοι οι ξηροί καρποί, συμβάλλουν στην καταπολέμηση του στρες και της κόπωσης, καθώς και στη μείωση της κακής-LDL χοληστερόλης, που είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.
– Τα κάστανα είναι ιδανικά για άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, γιατί η υψηλή περιεκτικότητά τους σε κάλιο σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό νατρίου που περιέχουν συμβάλλουν στον έλεγχο των επιπέδων της πίεσης, της καρδιακής συστολής και της υδατικής ισορροπίας του οργανισμού.
* Ιδανικό για γυναίκες στην εμμηνόπαυση.
*** Το γάλα αμυγδάλου ή σόγιας με κάστανα είναι ιδανικό για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Επειδή είναι εξαιρετικά πλούσιο σε μέταλλα και φυτικές ορμόνες, κατευνάζει τις διαταραχές της κλιμακτηρίου, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην πρόληψη κατά της οστεοπόρωσης.
Πώς να το φτιάξετε:
Βράζετε δέκα περίπου κάστανα και αφού τα ξεφλουδίσετε τα χτυπάτε στο μπλέντερ με ένα ποτήρι γάλα αμυγδάλου – σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Πιείτε το στο ενδιάμεσο των γευμάτων ως σνακ ή αν θέλετε να χάσετε βάρος καταναλώστε το στη θέση του μεσημεριανού ή βραδινού γεύματος.
Επίσης:
– Το αφέψημα που γίνεται αν βράσουμε το αγκαθωτό περίβλημα τους καταπολεμά τη διάρροια.
– Το εκχύλισμα από κάστανο διακρίνεται για τις στυπτικές αντι-φλεγμονώδεις και ενυδατικές του ιδιότητες.
– Το τσάι από φύλλα καστανιάς έχει εξαιρετικές τονωτικές ιδιότητες και ανοίγει την όρεξη.
– Ο φλοιός της καστανιάς έχει αντιπυρετικές ιδιότητες και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την καταπράυνση του κοκίτη.
Χρήσιμες συμβουλές:
– Όταν αγοράζουμε ωμά κάστανα, διαλέγουμε αυτά που έχουν λαμπερή φλούδα, χωρίς σκασίματα ή τρύπες.
– Τα κάστανα ξεφλουδίζονται εύκολα όταν τα χαράξουμε και τα βράσουμε σε λίγο νερό για 5 λεπτά. Αφαιρούμε την εξωτερική φλούδα και τα ξαναβράζουμε μέχρι να χαλαρώσει και η εσωτερική τους φλούδα, για να τα καθαρίσουμε εύκολα.
– Για να ξεφλουδίσουμε εύκολα τα κάστανα που έχουμε ψήσει στα κάρβουνα, θα πρέπει πρώτα να τα βρέξουμε και να τα χαράξουμε ελαφρά και στη συνέχεια να τα ψήσουμε. Θα διαπιστώσουμε ότι η φλούδα τους φεύγει αμέσως.
– Μπορούμε να τα κρατήσουμε για λίγες μέρες στο ψυγείο σε δοχεία που κλείνουν αεροστεγώς ή στην κατάψυξη για περισσότερο καιρό.
Και για ένα γρήγορο θρεπτικό σνακ από κάστανα:
Αντί να βράσουμε ή να ψήσου τα κάστανα, χρησιμοποιούμε τον φούρνο μικροκυμάτων, αρκεί να χαράξουμετη φλούδα τους όπως στις παραδοσιακές μεθόδους. Τα αφήνουμε να ψηθούν σε μέγιστη θερμοκρασία για κάποια λεπτά. Με αυτό τον τρόπο παραμένουν μαλακά, αφράτα, ενώ ξεφλουδίζονται εύκολα. Αν θέλουμε να τους προσθέσουμε και λιποδιαλυτικές ιδιότητες, τα πασπαλίζουμε με λίγη κανέλα όσο είναι ακόμη ζεστά!
Ποικιλίες:
Υπάρχουν δυο είδη κάστανου που συνήθως συναντάμε στο εμπόριο: τα αγριοκάστανα και τα μαρόνια – γλυκά και χονδρά. Το πρώτο -το λέει και η λέξη, ευδοκιμεί σε ψυχρά κλίματα, και το δεύτερο είναι προϊόν καλλιέργειας που προορίζεται για την παρασκευή μαρόν γλασέ, μαρμελάδων, γλυκών και αλευριού.
*Ιδιαίτερο και μοναδικό για τις ιδιότητές του είναι το μέλι της καστανιάς!
Ώρα να πεταχτώ στον καστανά της γειτονιάς…
