Βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου…

 

“Όπου φυτρώνει βασιλικός δεν πάει το κακό“, υποστηρίζει η ελληνική λαϊκή παράδοση!

Ήδη από την αρχαιότητα συνδεόταν με έντονους συμβολισμούς: σύμβολο του έρωτα για τους Ρωμαίους και του θανάτου για τους Έλληνες, ενώ οι Γαλάτες τον χρησιμοποιούσαν μαζί με νερό σε τελετές εξαγνισμού.

 

Ο βασιλικός έχει σημαντικό ρόλο στην Ελληνική λαϊκή και θρησκευτική παράδοση:
Σύμφωνα με αυτή το φυτό φύτρωσε στο χαμένο τάφο του Χριστού και η έντονη μυρωδιά του έγινε αφορμή να ανακαλυφθεί. Η Αγία Ελένη οδηγήθηκε στον Τίμιο Σταυρό από το έντονο άρωμα του βασιλικού που φύτρωσε δίπλα του. Την ονομασία του το φυτό την πήρε από το «βασιλιάς» και βασιλιάς είναι ο Ιησούς Χριστός.
Στα Θεοφάνεια ο ιερέας ραίνει τους πιστούς με αγιασμό βουτώντας ένα κλαδί βασιλικό μέσα στο άγιασμα.
Στις εκκλησίες μοιράζεται βασιλικός στη γιορτή της Υψώσεως του Τίμιου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου 

Η καταγωγή του είναι από την Ινδία – η ινδική ονομασία του βασιλικού είναι Τούλσι και το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου. Υπάρχουν περίπου 500 ποικιλίες βασιλικού, όπως ο πλατύφυλλος, σγουρός, μικρόφυλλος, σαραντάφυλλος κλπ. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται ο πλατύφυλλος, ο κατσαρός, ο μεγαλόφυλλος και ο μελανόφυλλος.

 

Χρήσιμα μέρη: Ολόκληρο το φυτό, ιδιαίτερα οι ανθισμένες κορυφές.

Άλλες ονομασίες: Ώκιμο το βασιλικό, Βασιλιτσά, Βασιλίτσα, λατ. Ocimum basilicum

 

Ιδιότητες:

– Περιέχει φυλλικό οξύ, σίδηρο,  βιταμίνη C, ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο.

Το αφέψημα/ έγχυμα  βασιλικού:

– Είναι ιδιαιτέρα χωνευτικό, διουρητικό καθώς και καταπραυντικό του εντέρου.

– Για ηρεμία και τόνωση της μνήμης:

Φτιάχνουμε ένα έγχυμα βάζοντας 25 γρ. φύλλα φρέσκου βασιλικού σε 1/2 λίτρο καυτό νερό και το αφήνουμε  για 10 λεπτά με κλειστό καπάκι. Αφού κρυώσει, πίνουμε 3-4 φλιτζάνια τη μέρα.

–  Για τη δυσάρεστη αναπνοή:

Κάνουμε γαργάρες με έγχυμα βασιλικού ή, αν έχουμε φάει σκόρδο, μασάμε δύο κλωνάρια.

– Κατά της γαστρίτιδας, και των εντερικών  διαταραχών.

– Βοηθάει στις περιπτώσεις στοματίτιδας και επιχείλιου έρπητα.

– Χρησιμοποιείται σε ασθένειες των νεφρών.

– Κατά της  πνευματικής υπερκόπωσης.

– Θεωρείται άριστο γαλακταγωγό για τις γυναίκες που θηλάζουν.

– Η λαϊκή μας παράδοση λέει ότι ο “αχνός” από το βράσιμο βασιλικού γιατρεύει τον πόνο στα αυτιά.  Αφού βράσει το νερό, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και βάζουμε το αυτί στον αχνό.
* Προσοχή: Μετά από αυτό πρέπει να ξαπλώσουμε και να σκεπαστούμε καλά για να μη πάθουμε ψύξη.

– Γιατρεύει τη χρόνια ρινίτιδα: Αν τρίψουμε ξερά φύλλα και τα κάνουμε σκόνη μπορούμε να προκαλέσουμε φτάρνισμα που γιατρεύει την ελάττωση της όσφρησης, τη χρόνια ρινίτιδα.

– Κατά της δυσκοιλιότητας: Τα φύλλα του φυτού βοηθούν στη δυσκοιλιότητα όταν φαγωθούν τρυφερά.

– Κατά του πονοκεφάλου και της ναυτίας.

– Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.

– Ανακουφίζει από τον τυμπανισμό.

– Ενισχύει την αδύνατη μνήμη.

– Κατά της νευρική αϋπνίας.

– Ενισχύει την εφίδρωση.

– Είναι καλό διουρητικό.

– Είναι  εμμηναγωγό .

– Είναι τονωτικό.

– Γνωστό αντισηπτικό: Το βάφτισμα των φύλλων μέσα στο νερό για αρκετή ώρα έχει σαν αποτέλεσμα να μη μουχλιάζει το νερό αυτό. Γι’ αυτό και ο βασιλικός χρησιμοποιείται από την Εκκλησία για τον αγιασμό του νερού.

 

 

Αιθέριο έλαιο:

Ο βασιλικός είναι τονωτικό αιθέριο έλαιο. Είναι ιδανικό σαν αρωματικό χώρου, ηρεμεί και χαλαρώνει. Χρησιμοποιείται στη φαρμακοβιομηχανία και στην παρασκευή αρωμάτων,αλλά και για το αρωμάτισμα ορισμένων λουκάνικων, ποτών, παγωτών.  Είναι αποτελεσματικό στα κρυολογήματα αλλά και σε τσιμπήματα εντόμων.

Χρήσεις:

Για τον πονοκέφαλο:  2 με 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο μαζί με μέλι διώχνουν τον πονοκέφαλο.

Για τις ημικρανίες : Σε ένα κουταλάκι λάδι σόγιας, βάζουμε από 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο λεβάντας, μέντας και βασιλικού. Κάνουμε μασάζ στους κροτάφους.

Για το στρες : Σε ένα κουταλάκι λάδι σόγιας, βάζουμε 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο μαντζουράνας και 2 βασιλικού. Kάνουμε μασάζ με το μείγμα στο σώμα.

Για τους σπασμούς εντέρου και στομάχου : Σε έναν κύβο ζάχαρης, βάζουμε 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο βασιλικού και  τον τρώμε ή τον προσθέτουμε στο τσάι ή στον καφέ μας.

 

 

Ο βασιλικός στη μαγειρική:

Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ.

Ταιριάζει πολύ σε σάλτσες που έχουν ως βάση τη φρέσκια ντομάτα. Στην Ιταλική κουζίνα, η σάλτσα ζυμαρικών πέστο –  pesto έχει για βάση της το βασιλικό.

Συντήρηση:

• Νωπά φύλλα στο ψυγείο: Κόβουμε άφθονα φύλλα, τα ξεπλένουμε σε μια λεκάνη με κρύο νερό και τα στεγνώ­νουμε στο περιστρεφόμενο σουρωτήρι, όπου στεγνώνουμε τα σαλατικά, ή σε καθαρές πετσέτες. Τα τυλίγουμε είτε σε χαρτί κουζίνας είτε σε ένα καθαρό και λεπτό πανί και τα βάζουμε στη συντήρηση του ψυγείου. Διατηρούνται έτσι για 3 – 4 ημέρες.

• Στην κατάψυξη: Πλένουμε και στεγνώνουμε πολύ καλά τα φύλλα, όπως περιγράψαμε για τη συντήρηση στο ψυγείο, και τα βάζουμε σε μικρά νάιλον σακουλάκια στην κατάψυξη. Εκεί διατηρούν σχεδόν αναλλοίωτο το άρωμά τους, για τουλάχιστον 4 μήνες.

• Ένας άλλος τρόπος να καταψύξουμε τον βασιλικό είναι να τον ψιλοκόψουμε στο μπλέντερ, προσθέτοντας λίγο νερό και μετά να βάλουμε το μείγμα σε παγοθήκες και όποτε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε  βασιλικό στη μαγειρική μας να βγάζουμε ένα παγάκι και να το προσθέτουμε στη σούπα, στον πουρέ ή όπου αλλού επιθυμούμε.

• Αποξη­ραμένα φύλλα: Απλώνουμε νωπά φύλλα σε ένα στεγνό ποτηρόπανο και τα αφήνουμε σε ξηρό χώρο, μέχρι να ξεραθούν. Στη συνέχεια φυλάμε τα φύλλα σε γυάλινο βαζάκι. Πολύ καλά αποξηραίνονται και στο φούρνο του σπιτιού, στους 50° C, στη λειτουργία του αέρα. Για να ελέγξουμε  τη σωστή ξήρανσή τους, τα τρίβουμε ανάμεσα στα δάχτυλά μας: πρέπει να θρυμματίζονται αμέσως και να μην έχουν ελαστικότητα. Αν τα φύλλα έχουν κρατήσει έστω και ελάχιστη υγρασία, το χρώμα τους σκουραίνει και είναι σίγουρο ότι θα μουχλιάσουν μέσα στο βάζο τους.

 

 

Γλάστρα στο παραθύρι…

Στην Ελλάδα είναι από τα πιο κοινά οικιακά φυτά.

Αγοράζουμε 2-3 γλάστρες και τις βάζουμε στη βεράντα ή στο παράθυρό μας, για να απολαμβάνουμε τη μυρωδιά και τη φρεσκάδα του οπωσδήποτε το καλοκαίρι, καθώς έχει και αντικουνουπική δράση. Καλύτερο θα είναι να αγοράσουμε  την πολυετή ποικιλία του βασιλικού, ώστε να συνεχίσουμε να τον χαιρόμαστε – σε κάποιο προστατευμένο σημείο και το χειμώνα.

Ο βασιλικός χρειάζεται γενικά ήλιο, προφύλαξη από το δυνατό αέρα και την παγωνιά, τακτικό πότισμα. Καλό είναι να κόβουμε τις κορυφές όταν σχηματίζουν μπουμπούκια, για να διατηρείται φουντωτός και να συνεχίζει να αναπτύσσεται. Oι σπόροι του «πιάνουν» εύκολα και εξίσου εύκολα ριζώνει, αν κόψουμε ένα κλαδί και το βάλουμε μερικές μέρες σε ένα ποτήρι με νερό.

 

Βασιλικός στον κήπο:

Μεγαλώνει εξαιρετικά τόσο στον κήπο -σε απόσταση τουλάχιστον 20cm ο ένας από τον άλλο, όσο και σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα.

Ο βασιλικός είναι ένα ιδανικό φυτό για να μεγαλώσει δίπλα στις ντομάτες. Ενισχύει τη γεύση τους και τις προστατεύει από αρρώστιες και παράσιτα, αρκεί και μόνο που βρίσκεται δίπλα τους!