Είναι γνωστή από την αρχαιότητα σαν “Ιερό Νησί” λόγω των Καβείριων Μυστήριων.
Το όνομα του νησιού σημαίνει “ψηλή Θράκη” – από το αρχαιοελληνικό σάμος, δηλαδή ψηλή.
Η Σαμοθράκη είναι νησί του Θρακικού Πελάγους. Βρίσκεται στο Β/Α τμήμα του Αιγαίου μεταξύ των νησιών Λήμνου, Ίμβρου και Θάσου και απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Το 80% του νησιού αποτελείται από βουνά. Το ψηλότερο βουνό της είναι το Σάος – 1664 μ. με κορυφή του το Φεγγάρι, καθώς είναι “τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι”. Από εκεί – κατά τον Όμηρο, παρακολούθησε ο Ποσειδώνας τον Τρωικό πόλεμο.
Λιμάνι του νησιού είναι η Καμαριώτισσα. Οφείλει την ονομασία της στο εικόνισμα της Παναγίας από τις Καμάρες, που φυλάσσεται στην ομώνυμη εκκλησία. Η Καμαριώτισσα είναι ο κόμβος από όπου ξεκινούν οι βασικές οδικές αρτηρίες για τις δύο πλευρές του νησιού. Μεγάλα ξενοδοχεία, πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια, ψαροταβέρνες, καφετέριες και κέντρα νυχτερινής διασκέδασης όλα υπάρχουν στο λιμάνι του νησιού.
Πέντε χιλιόμετρα προς το εσωτερικό του νησιού βρίσκεται η Χώρα ή Κάστρο ή Σαμοθράκη που είναι η πρωτεύουσα. Βρίσκεται μακριά από τη θάλασσα, ανάμεσα στις πλαγιές του όρους Σάος. Χτισμένη αμφιθεατρικά φαίνεται σκαρφαλωμένη στην πλαγιά του βουνού με παραδοσιακά σπίτια και τα γραφικά καλντερίμια της. Εδώ υπάρχει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία χτίστηκε το 1875 όπου φυλάσσονται τα λείψανα των Πέντε Αγίων Μαρτύρων της Σαμοθράκης. και το μικρό Λαογραφικό Μουσείο.
Η Σαμοθράκη είναι παγκοσμίως γνωστή λόγω του διάσημου αρχαιοελληνικού αγάλματος της Νίκης, το οποίο βρέθηκε το 1863 στο νησί. Το άγαλμα, ύψους 2,75 μέτρων, εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Στο βόρειο μέρος του νησιού είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Παλαιόπολης. Η αρχαία αυτή πόλη χτίστηκε το 700 π.X. Το επιβλητικό τείχος της σώζεται ακόμα, χτισμένο από ντόπιες πέτρες, σε αρκετά μεγάλο ύψος. Ξεκινάει από τη θάλασσα και σκαρφαλώνει στις απόκρημνες πλαγιές του Aϊ-Γιώργη. Στην Παλαιόπολη έχουν αποκαλυφθεί τα κτίσματα όπου τελούνταν τα Καβείρια Μυστήρια. Τα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο καθώς και αντίγραφο της Νίκης της Σαμοθράκης.
Το αρχαιολογικό μουσείο της Παλαιόπολης οικοδομήθηκε με πρωτοβουλία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών 1939 – 1955. Η βόρεια πτέρυγα προστέθηκε το 1960 – 61. Έγινε με σχέδια του αρχιτέκτονα Stuart M. Shaw του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Καβείρια μυστήρια: Η Σαμοθράκη θεωρούνταν ιερό νησί σε όλη την αρχαιότητα και κατοικία της Θέτιδας και άλλων νεράιδων αλλά κυρίως κέντρο μυστηριακών τελετών. Στα μυστήρια της Σαμοθράκης μπορούσε να πάρει μέρος κάθε άνθρωπος, άνδρας, γυναίκα, δούλος ή ελεύθερος, Έλληνας ή βάρβαρος, ενήλικος ή παιδί. Αυτό είναι μια βασική διαφορά σε σχέση με άλλα μυστήρια (π.χ. Ελευσίνια). Οι τελετές γίνονταν κατά το τέλος τον καλοκαιριού και έπαιρναν διεθνή θρησκευτικό και καλλιτεχνικό χαρακτήρα με την προσέλευση επιφανών προσωπικοτήτων από ξένες χώρες. Tα Kαβείρια Mυστήρια καλύπτονται ακόμα και σήμερα από πυκνό σκοτάδι, αφού όσοι ήταν μυημένοι δένονταν με ιερούς όρκους για να μην τα αποκαλύψουν.
Το 357 π.Χ. έγινε στη Σαμοθράκη μια κοσμοϊστορική συνάντηση. Στα Μυστήρια συναντήθηκαν ο Φίλιππος Β’ και η Ολυμπιάδα, και εκεί έγινε και η σύλληψη του Μεγάλου Αλεξάνδρου πού έμελλε ν’ αλλάξει τη ροή της ιστορίας. Ο Φίλιππος τότε ήταν 25 χρονών και η Ολυμπιάδα 19. Και οι δύο ήταν επικεφαλής πομπών, αυτός των Μακεδόνων κι εκείνη των Μολοσσών.
Τα μνημεία των Ιερών των Μεγάλων Θεών βρίσκονται στην Παλαιόπολη, στις παρυφές τον όρους Σάος δίπλα στη Θάλασσα.
Μέσα σε πλατάνια βρίσκεται το χωριό Θέρμα με τις ιαματικές του πηγές. Απέχει 14χλμ από το λιμάνι της Καμαριώτισσας. Τα νερά των συγκεκριμένων πηγών διαφέρουν από τα συνηθισμένα, είτε λόγω της υψηλής τους θερμοκρασίας- από 40 μέχρι και 100 βαθμούς Κελσίου είτε λόγω της παρουσίας σπάνιων δραστικών συστατικών, οφειλόμενες κυρίως σε ηφαιστειακές δραστηριότητες, χάρη στις οποίες έχει αναπτυχθεί ένας κλάδος θεραπευτικής αγωγής, η ιαματική υδροθεραπεία. Τα θειούχα και ραδιούχα νερά θεραπεύουν ρευματισμούς, αρθριτικά, ισχιαλγίες και αναπνευστικά προβλήματα. Οι επισκέπτες μπορούν επίσης να επισκεφθούν το υδροθεραπευτήριο με ατομικούς ή ομαδικούς λουτήρες.
Ο “Φονιάς” κοντά στα Θέρμα ένα μαγικό ρυάκι που σχηματίζει καταρράκτες και βάθρες που σε κάνουν να ξεχνάς τη θάλασσα.
Ένα μονοπάτι μας οδηγεί στην πρώτη βάθρα του Φονιά – χρόνος διαδρομής 30 λεπτά κατά μήκος του χειμάρρου μέσα από πλούσιο πλατανοδάσος. Συνεχίζει προς την Κλείδωση, όπου και βρίσκεται ο μεγαλύτερος καταρράκτης του νησιού με ύψος που φτάνει τα 35 μέτρα. Εδώ απαιτείται προσοχή, γιατί το έδαφος και τα βράχια είναι γλιστερά και οι κλίσεις απότομες, 2 ώρες πορείας.
Από την αρχή του μονοπατιού, και ακολουθώντας τον Φονιά προς την εκβολή του, μπορούμε να επισκεφθούμε την Βδελολίμνη. Είναι μια ρηχή λίμνη δίπλα στην θάλασσα που καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της από δάσος σκλήθρου, μοναδικό σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στην παραλία όπου εκβάλλει ο χείμαρρος, βρίσκεται ο Πύργος τους Φονιά, του οποίου το όνομα “φονιάς” δεν αφορά τον πύργο αλλά το ποτάμι.
Η “Γριά Βάθρα” δίπλα στα Θέρμα άλλο ένα ρυάκι κάτω από υπεραιωνόβια πλατάνια που μαγνητίζει τους περιπατητές.
Το “Κρεμαστό” ένας καταρράκτης με χιλιάδες πουλιά και τα “Πανιά της Γριάς” σπάνιοι γεωλογικοί σχηματισμοί στη νότια πλευρά του νησιού. Εκεί μπορούμε να πάμε μόνο με καραβάκι.
*Οι παραλίες του νησιού δεν είναι πολλές αλλά είναι τόσο ιδιαίτερες που δε μοιάζουν σε τίποτα με τις παραλίες άλλων νησιών της Ελλάδας. Οι μοναδικές αμμώδεις παραλίες είναι η Παχιά Άμμος στα Νότια του νησιού για πιο οικογενειακές καταστάσεις και οι περίφημοι Κήποι στα Βόρεια, σε ένα τοπίο απίστευτης ομορφιάς, με βράχια, ψιλό βότσαλο και νερά εκπληκτικής διαύγειας για τους λάτρεις της φύσης. Όλες οι άλλες παραλίες βρίσκονται χαμένες μέσα σε πυκνή βλάστηση, αθέατες οι περισσότερες από τα αδιάκριτα βλέμματα. Το χαρακτηριστικό βότσαλο του νησιού, η κροκάλα, κυριαρχεί. Το νησί είναι γνωστό και για τις απάτητες γωνιές του, στις οποίες μπορεί κανείς να φτάσει μόνο με καραβάκι, όπως στο Βάτο και ένας παράδεισος για ψάρεμα, ψαροντούφεκο και καταδύσεις.
Στο νησί υπάρχουν περισσότερες από 100 βάθρες στις οποίες μπορούμε να απολαύσουμε το μπάνιο μας. Οι βάθρες είναι λίμνες στις οποίες καταλήγουν οι καταρράκτες και τα ποτάμια του νησιού. Οι πιο δημοφιλείς είναι η Βάθρα του Φονιά, η Γριά Βάθρα και η Βάθρα του Χριστού.
Βάτος: Από το λιμανάκι των Λουτρών – Θέρμα, ξεκινά καραβάκι προς την παραλία του Βάτου. Από την παραλία του Βάτου μπορεί να ξεκινήσει κανείς την ανάβαση του φαραγγιού που διαρκεί περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά και έχει μέτριο βαθμό δυσκολίας. Φθάνοντας στην προτελευταία βάθρα πριν τον καταρράκτη, η οποία έχει βάθος 2,5 μέτρα, πρέπει να κολυμπήσουμε για να την περάσουμε και να φθάσουμε στον καταρράκτη και στην βάθρα που σχηματίζει.
Ελκυστικές και οι πολυάριθμες εκκλησίες και τα ξωκλήσια του νησιού. Η παράδοση θέλει στην Σαμοθράκη 999 εκκλησιές!
– Ναός Παναγίας Κρημνιώτισσας: Σε ένα βράχο, κοντά – περίπου 2 χλμ, στην παραλία της Παχειάς Άμμου το ανεμοδαρμένο παρεκκλήσι της Παναγιάς Κρημνιώτισσας προσφέρει εκπληκτική θέα στο Αιγαίο και τις παραλίες της νότιας ακτής της Σαμοθράκης. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας (726-843 μ.Χ.) η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βρέθηκε στον όρμο της Παχειάς Αμμου από βοσκούς, οι οποίοι και έκτισαν προς τιμήν της την εκκλησία που φιλοξενεί την εικόνα.
– Ναός Αγίας Παρασκευής: Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι κτισμένη δίπλα στη θάλασσα στη βορειοδυτική πλευρά της νήσου. Από εδώ διακρίνεται το ερημονήσι Καβούρι.
– Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου: Στη Χώρα υπάρχει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, μεγαλοπρεπής ξυλόστεγη βασιλική και ένα από τα μοναδικά δείγματα μνημειακής αρχιτεκτονικής των τελευταίων 150 χρόνων. Θεμελιώθηκε το 1857 και εγκαινιάστηκε το 1875. Διαθέτει αξιόλογες παλιές εικόνες. Στην εκκλησία φυλάσσονται τα λείψανα των πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης – Μανουήλ, Γεώργιος, Μιχαήλ, Θεόδωρος και Γεώργιος. Πρόκειται για πέντε από τους αιχμαλώτους που κράτησαν οι Τούρκοι μετά τη σφαγή των Σαμοθρακών το 1821, οι οποίοι, αφού εξαναγκάστηκαν να ασπαστούν το Μωαμεθανισμό, επέστρεψαν στη γενέτειρά τους το 1835, οπότε και ασπάστηκαν ξανά το Χριστιανισμό. Η πράξη τους κρίθηκε απαράδεκτη από τους Τούρκους, οι οποίοι τους αιχμαλώτισαν εκ νέου και, αφού τους βασάνισαν.
Προφήτης Ηλίας: Από τη νότια πλευρά του νησιού υπάρχουν τα χωριά Αλώνια με το παλιό μοναστήρι, όπου ο Ίων Δραγούμης εμπνεύστηκε για να γράψει μερικές από τις καλύτερες σελίδες του στο έργο του “Σαμοθράκη”, με μικρές ψησταριές και εξαίρετη θέα και Λάκκωμα.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για το μονύδριο του Αγίου Αθανασίου στα Αλώνια στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου καθώς και στο ερειπωμένου μοναστήρι του Σωτήρος στα Θέρμα, μετόχια της Ιερά Μονής των Ιβήρων του Αγίου Όρους.
Οι πύργοι των Gattilusi είναι μόλις 570 ετών περίπου και βρίσκονται στη Χώρα, την Παλαιόπολη και στην όχθη του “Φονιά”.
♥ Είχα τη μεγάλη χαρά να επισκεφθώ κάποτε τη Σαμοθράκη. Αρχές καλοκαιριού ο καιρός βροχερός, αλλά αυτό δεν μείωσε στο ελάχιστο την αίσθησή μου ότι βρέθηκα σ’ ένα καταπράσινο παράδεισο! Κάθε βήμα και πηγή και η γεύση του νερού ελιξήριο! Φιλοξενία, ωραίο σπιτικό φαγητό, ευκαιρία για ξεκούραση, ηρεμία και έμπνευση!!! ♥
Τι να δοκιμάσουμε:
Κατσικάκι
Μαντί – καβουρντισμένος κιμάς από χοιρινό και φύλλο πίτας με γέμιση ρυζιού
Γοργόβραστο με πιλάφι νερόβραστο κρέας μεγάλου ζώου και πιλάφι με τον ζωμό και γάλα
Λιωτό κρέας κοκκινιστό με λιωμένα καρύδια
Χασλαμάς: χαλβάς στο τηγάνι
Γλυκά του κουταλιού: πραγούοτι λευκό δαμάσκηνο), καϊσί, καρυδάκι, αγριόσυκο
Τυριά και κασέρια
Ξινό τραχανάς
Γοργή εφτάζυμα παξιμάδια με μαγιά ρεβιθιού
“Λαμπιργιάτ’ς” ή λαμπριάτης πασχαλινό φαγητό με κατσικάκι ή αρνάκι με παραγεμισμένη την κοιλιά του με γόμο από ρύζι, φρέσκα κρεμμυδάκια, άνηθο, σταφίδες, ζεματισμένα μικρά κομμάτια συκωτιού, ψημένο στο φούρνο
Ζμαρουπατού νηστίσιμη πίτα με αλεύρι, λάδι και γέμιση τριμμένο κολοκύθι και δυόσμο)
Χορτόπιτα με γέμιση γλυκοχόρταρα και παπαρούνες
Χυλοπίτες
…Πείνασα
Τι να ψωνίσουμε:
Αξίζει να δοκιμάσουμε τοπικό λάδι και ελιές, καθώς και μυζήθρα και ξεροτύρι. Ιδιαίτερα γευστικό είναι το ντόπιο μέλι ανθέων και ο βασιλικός πολτός.
Δοκιμάζουμε γλυκά του κουταλιού από βύσσινο, καρυδάκι, πετροκέρασο, κυδώνι, βερίκοκο, αγριόσυκο και άγριο δαμάσκηνο. Εξαιρετικά είναι και τα αρτοσκευάσματα του νησιού, ιδίως το ψωμί με μαγιά από ρεβίθι.
Η Σαμοθράκη συνδέεται ακτοπλοϊκά με την Αλεξανδρούπολη ενώ τους θερινούς μήνες και με Καβάλα και Λήμνο. Η διαδρομή από την Αλεξανδρούπολη είναι 2,5 ώρες περίπου ως το λιμάνι της Καμαριώτισσας.
Χρήσιμα τηλέφωνα:
Δήμος Σαμοθράκης 25510 41218
Κέντρο Υγείας Σαμοθράκης 25510 41217
Λιμεναρχείο Σαμοθράκης 25510 41305
Λιμεναρχείο Αλεξανδρούπολης 25510 26468
Λιμεναρχείο Καβάλας 2510 223716, 224472 Ι
Ιαματικές Πηγές Σαμοθράκης 25510 98229
Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης 25510 41474
Λαογραφικό Μουσείο Σαμοθράκης 25510 41227
