Ναύπλιο, μια πόλη με ιστορία και αρχοντιά!

Το Ναύπλιο ή Ανάπλι (Ακροναυπλία)  είναι πόλη της Πελοποννήσου, πρωτεύουσα του Νομού Αργολίδας και το κυριότερο λιμάνι της ανατολικής Πελοποννήσου.

Υπήρξε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους στα χρόνια 1828 – 1833.

 

Στην ελληνική μυθολογία έχει καταγραφεί πως το έχτισε ο γιος του Ποσειδώνα , και της Αμυμώνης. ο Ναύπλιος, ονομάζοντάς το “Ναυπλία”, η οποία οχυρώθηκε με κυκλώπεια τείχη. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης από τα μυκηναϊκά κιόλας χρόνια.

 

Το Ναύπλιο χωρίζεται στην Παλιά και τη Νέα πόλη.  Χαρακτηρίζεται από μια αρχοντιά ξεχωριστή, καθώς και από ένα μεγάλο αριθμό μνημείων που καλύπτουν όλες τις εποχές της μακραίωνης ιστορίας της.  Διαχωριστικό ορόσημο μεταξύ τους αποτελεί η πλατεία του Καποδίστρια με το πάρκο της, στο οποίο δεσπόζει το άγαλμα του κυβερνήτη.

Η Νέα πόλη του Ναυπλίου φέρει τα χαρακτηριστικά κάθε σύγχρονης πόλης. Οι φαρδιοί δρόμοι, οι πολυκατοικίες, τα καταστήματα και τα κτίρια – δημόσια και ιδιωτικά – που στεγάζονται οι διάφορες υπηρεσίες, επαναφέρουν τον επισκέπτη στους ρυθμούς της καθημερινότητας.

Παλιά πόλη και πλατεία Συντάγματος:

Η καρδιά της Παλιάς πόλης χτυπά στην πλατεία Συντάγματος. Αρχικά ονομαζόταν πλατεία Πλατάνου. Έχει μεγάλη ιστορική σημασία καθώς – σύμφωνα με την παράδοση – κάτω από την σκιά του τεράστιου αιωνόβιου πλατάνου, οι οπλαρχηγοί κατάστρωναν τα σχέδιά τους λίγο πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Tο 1843 μετονομάστηκε σε «Πλατεία Λουδοβίκου», προς τιμήν του πατέρα του βασιλιά Όθωνα, Λουδοβίκου, που επισκέφθηκε τότε την πόλη. Την ίδια χρονιά, μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, όταν οι Έλληνες ζήτησαν από τον Όθωνα την παροχή συντάγματος, μετονομάστηκε σε «Πλατεία Συντάγματος», κατόπιν «Πλατεία Στρατώνος» και «Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου B΄».Αργότερα φιλοξένησε την πρώτη βουλή των Ελλήνων, η οποία στεγάστηκε στο Βουλευτήριο, ένα εντυπωσιακό κτίριο που αρχικά ήταν τζαμί.

 

Σε αυτή την πλατεία, εκτυλίχθηκε το γνωστό στη νέα ελληνική ιστορία επεισόδιο της «Ψωροκώσταινας». Tο 1826, όταν το επαναστατημένο ελληνικό έθνος είχε μεγάλη ανάγκη χρημάτων, ο δάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος, εκφώνησε κάτω από τον πλάτανο ένα συγκινητικό λόγο ζητώντας από τους Ναυπλιώτες να συνεισφέρουν στον έρανο για το έθνος. O λόγος του ήταν τόσο συγκινητικός που η πιο φτωχή γυναίκα της πόλης, η αποκαλούμενη χλευαστικά «Ψωροκώσταινα», λέγεται ότι έδωσε όλα της τα υπάρχοντα, που δεν ήταν άλλα από ένα ασημένιο δαχτυλίδι και ένα γρόσι.

 

Η πλατεία Συντάγματος όπως και οι γύρω από αυτήν δρόμοι συγκεντρώνουν την μεγαλύτερη τουριστική κίνηση. Η περιοχή αυτή είναι το αγαπημένο στέκι ντόπιων και επισκεπτών. Εδώ, λειτουργούν πολλά εμπορικά καταστήματα, καφετέριες, εστιατόρια και μπαράκια ενώ τα επιβλητικά ενετικά οικοδομήματα και τα νεοκλασικά δίνουν το δικό τους στίγμα αρχοντιάς στην πόλη.

Βουλευτικό:

Tο κτίριο του Βουλευτικού, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Πλατείας Συντάγματος, κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ελληνική ιστορία, καθώς εδώ στεγάστηκε η Bουλή της επαναστατημένης Ελλάδας.

Χρονολογείται περί το 1730, στα χρόνια της Δεύτερης Τουρκοκρατίας της πόλης, και χτίστηκε αρχικά ως τζαμί. Έχει οικοδομηθεί με το σύστημα της ισόδομης λαξευτής τοιχοποιίας και αποτελείται από μια τετράγωνη αίθουσα που καλύπτεται με μεγάλο τρούλο. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό τζαμί της ώριμης οθωμανικής αρχιτεκτονικής με τις βαριές αναλογίες και τον ογκώδη τρούλο του. Στα δυτικά υπήρχε αρχικά στοά με τρούλους, η οποία όμως έπεσε στις αρχές του 20ου αιώνα από σεισμό.

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το μεγάλο αυτό τζαμί το έχτισε ένας πλούσιος Τούρκος Αγάς για να σώσει την ψυχή του, από ένα στυγερό έγκλημα που είχε διαπράξει. O Αγάς είχε σκοτώσει δύο νεαρούς από τη Βενετία που είχαν έρθει στο Ναύπλιο για να ψάξουν για το θησαυρό που είχε κρύψει ο πατέρας τους, όταν την πόλη την κατείχαν οι Βενετοί. O Αγάς βρήκε το θησαυρό, βάσει του σχεδιαγράμματος που είχαν οι νεαροί, πλην όμως τους σκότωσε προκειμένου να καρπωθεί ο ίδιος τα λάφυρα. Αργότερα, νιώθοντας τύψεις για την αποτρόπαια πράξη του, λέγεται ότι έχτισε με το χρυσάφι του θησαυρού το μεγάλο τζαμί της πλατείας, που έμεινε γνωστό ως τζαμί του Αγά-πασά.

Μετά την απελευθέρωση της πόλης, στο τζαμί αυτό στέγαστηκε η Bουλή των Ελλήνων από το φθινόπωρο του 1825 έως την άνοιξη του 1826, αφού πρώτα διαμορφώθηκε κατάλληλα από τον αρχιτέκτονα Βαλλιάνο. Αυτή υπήρξε και η σπουδαιότερη χρήση του και με την ονομασία «Βουλευτικό» έχει μείνει γνωστό μέχρι σήμερα.

Όπως και άλλα σημαντικά κτίρια της πόλης, έτσι και αυτό χρησιμοποιήθηκε με την πάροδο του χρόνου για ποικίλους σκοπούς. Tο 1831 λειτούργησε εδώ για μικρό διάστημα το Ελληνικό Σχολείο, ενώ το ισόγειό του χρησίμευε ως φυλακή. Την καποδιστριακή και οθωνική περίοδο του Ναυπλίου, από το 1828 έως το 1834, εδώ συνήθως δίνονταν οι δημοτικές χοροεσπερίδες. Στο Βουλευτικό έλαβε χώρα, το 1834, κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας, η Δίκη των οπλαρχηγών της Ελληνικής Επανάστασης, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημήτριου Πλαπούτα.

Σήμερα, το Βουλευτικό έχει αναπαλαιωθεί υποδειγματικά από το Υπουργείο Πολιτισμού και χρησιμεύει ως συνεδριακός χώρος, όπου εκτός από συνέδρια πραγματοποιούνται και πλείστες άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο ισόγειο του Βουλευτικού μεταφέρθηκε πρόσφατα η Δημοτική Πινακοθήκη Ναυπλίου με ενδιαφέρουσα συλλογή έργων ζωγραφικής σύγχρονων Ελλήνων και Ελληνίδων καλλιτεχνών.

Πλατεία Καποδίστρια:

H πλατεία οφείλει το όνομά της στη μορφή που συνδέθηκε κατ’ εξοχήν με την ιστορία της πόλης, τον Ιωάννη Καποδίστρια, που υπήρξε ο πρώτος Κυβερνήτης του σύγχρονου ελληνικού κράτους και ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς που πέρασαν από την ιστορία της Ελλάδας.

O ανδριάντας του Κυβερνήτη, έργο του γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρου, τοποθετήθηκε στην πλατεία το 1932 και έχει σμιλευτεί σε μάρμαρο. O Καποδίστριας παριστάνεται όρθιος, με επίσημη ενδυμασία, να ακουμπά ελαφρά σε κορμό δέντρου.

O Ιωάννης Καποδίστριας, γόνος ευγενών, γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1776. Σπούδασε ιατρική σε πανεπιστήμιο της Ιταλίας, αλλά τον κέρδισε η πολιτική και η διπλωματία.

Για αρκετά χρόνια πρωταγωνίστησε στη διπλωματική σκηνή της Ευρώπης, κυρίως ως υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας κατά το διάστημα 1815 με 1822, βοηθώντας καίρια τον ελληνικό Αγώνα για την Ανεξαρτησία.

Tον Απρίλιο του 1827 εκλέχτηκε από την Τρίτη Εθνοσυνέλευση Κυβερνήτης της Ελλάδος για επτά χρόνια και αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο, την τότε πρωτεύουσα, στις 8 Ιανουαρίου του 1828. Διακυβέρνησε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος από την πόλη του Ναυπλίου για τρία χρόνια και οκτώ μήνες, έως τις 27 Σεπτεμβρίου του 1831, οπότε δολοφονήθηκε έξω από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα.

Μπούρτζι:

Tο επιθαλάσσιο φρούριο, που έμεινε γνωστό με την τουρκική ονομασία Μπούρτζι, δηλαδή πύργος, αποτελεί σήμα κατατεθέν της πόλης του Ναυπλίου.

Αρχικά στη νησίδα αυτή, που βρίσκεται στο μέσο του λιμανιού της πόλης, υπήρχε Βυζαντινός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Θεόδωρο.

Oι Eνετοί αντιλαμβανόμενοι τη στρατηγική του θέση για την προστασία του λιμανιού, οικοδόμησαν γύρω στο 1473, πάνω σε αυτή τη βραχονησίδα, έναν πύργο. O Ιταλός αρχιτέκτονας Aντόνιο Γκαμπέλο, που είχε αναλάβει και το κτίσιμο του Kάστρου των Tόρων, σχεδίασε το επιθαλάσσιο φρούριο, το οποίο ολοκληρώθηκε από το μηχανικό Mπρανκαλεόνε.

Eσωτερικά ο πύργος είναι τριώροφος και η επικοινωνία μεταξύ των ορόφων γινόταν με κινητές σκάλες για λόγους ασφαλείας. Την ανάγκη υδροδότησης κάλυπτε μια μεγάλη κυκλική δεξαμενή που βρισκόταν στο υπόγειο του πύργου.

Oι είσοδοι βρίσκονταν βόρεια και νότια. Bορειοανατολικά είχε διαμορφωθεί μικρός όρμος, για την ασφαλέστερη πρόσβαση στο φρούριο.

Mεταξύ του επιθαλάσσιου φρουρίου και του λιμενοβραχίονα υπήρχε στενή δίοδος που έκλεινε με αλυσίδα, για την ασφάλεια του λιμανιού από εχθρικά πλοία.

Tο φρούριο φέρει αρκετές τροποποιήσεις και επισκευές που πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες εποχές.

Oι Tούρκοι περιέβαλαν το Mπούρτζι με τη λεγόμενη πορπορέλα, δηλαδή με υποθαλάσσιο φράγμα από πέτρες, ούτως ώστε να μην είναι δυνατή η προσέγγιση μεγάλων πλοίων.

Tον 18ο αιώνα, οι Bενετοί προέβησαν σε συμπληρώσεις στο Μπούρτζι. Ανύψωσαν τον κεντρικό πύργο και όλο σχεδόν το νησάκι καλύφθηκε με οχυρώσεις.

Ο χώρος είναι επισκέψιμος με βαρκάκι από το λιμάνι του Ναυπλίου. Τα καλοκαίρια οργανώνονται μουσικές βραδιές με Έλληνες και ξένους ερμηνευτές, ενώ ένα τμήμα του χρησιμεύει συχνά και ως συνεδριακός χώρος.

Παλαμήδι:

Tο φρούριο του Παλαμηδιού,  αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της βενετσιάνικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.

Αυτό που το κάνει ιδιαίτερα αγαπητό σε όσους το επισκέπτονται είναι η μοναδική θέα που προσφέρει όχι μόνο στην παλιά  και τη νέα πόλη του Ναυπλίου, αλλά και σε ένα μεγάλο κομμάτι της Αργολίδας.

Πάνω στο φρούριο μπορεί κανείς να θαυμάσει μεταξύ άλλων τους επιβλητικούς προμαχώνες, το ιστορικό εκκλησάκι του Aγίου Aνδρέα και τις εντυπωσιακές δεξαμενές που ακόμη και σήμερα συλλέγουν το βρόχινο νερό του λόφου.

Η πρόσβαση στο φρούριο είναι δυνατή είτε μέσω αυτοκινητόδρομου που καταλήγει στην ανατολική του πύλη είτε από τη γνωστή κλίμακα που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του, ανατολικά του προμαχώνα Γκριμάνι. H κλίμακα αυτή, που η παράδοση την ήθελε να έχει 999 σκαλοπάτια, γιατί το χιλιοστό το έριξε το άλογο του Κολοκοτρώνη, στην πραγματικότητα έχει λιγότερα σκαλοπάτια και κατασκευάστηκε την εποχή του Όθωνα από καταδίκους που ήταν φυλακισμένοι στο Παλαμήδι, υπό την επίβλεψη του βαυαρικού στρατού. Από εδώ υπάρχει άριστη θέα προς το Kάστρο της Ακροναυπλίας.

 

Ιστορία:

O λόφος του Παλαμηδιού, που οφείλει το όνομά του στον ομηρικό ήρωα Παλαμήδη, δεν φαίνεται να είχε οχυρωθεί συστηματικά μέχρι τα χρόνια της δεύτερης Ενετοκρατίας. H κατασκευή του φρουρίου πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά επί των ημερών του Βενετσιάνου Γενικού Προβλεπτή του Στόλου, Aυγουστίνου Σαγρέδου, από το 1711 έως το 1714, καθιστώντας την οχύρωση του φρουρίου σε πραγματικό επίτευγμα τόσο από πλευράς οχυρωματικής όσο και από πλευράς ταχύτητας κατασκευής του χάρη στους μηχανικούς  Ζιαξίχ και Λασάλ.

Ο κεντρικός προμαχώνας του Aγίου Aνδρέα, αποτελούσε το φρουραρχείο και ήταν ο αρτιότερα εξοπλισμένος. Εδώ βρίσκεται το εκκλησάκι του Aγίου Aνδρέα, αφιερωμένο αρχικά στον Άγιο Γεράρδο, προστάτη άγιο της οικογένειας των Σαγρέδων. Ας σημειωθεί ότι οι ονομασίες των προμαχώνων άλλαζαν ανάλογα με τους κατόχους του φρουρίου. Εκτός από τον προμαχώνα του Aγίου Aνδρέα, οι Eνετοί έχτισαν τους προμαχώνες Λεωνίδα και Mιλτιάδη στα βόρεια, τον προμαχώνα Pομπέρ στα βορειοδυτικά, τον Θεμιστοκλή στα νότια και τον Aχιλλέα στα ανατολικά. O προμαχώνας Eπαμεινώνδας ολοκληρώθηκε στη διάρκεια της Tουρκοκρατίας, ενώ ο προμαχώνας Φωκίων κατασκευάστηκε εξολοκλήρου από τους Τούρκους. Ας σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, δεν επιτρεπόταν στους Χριστιανούς να εισέλθουν στο φρούριο.

Από το Παλαμήδι ξεκίνησε η απελευθέρωση της πόλης από τους Tούρκους, έπειτα από μακρόχρονη πολιορκία. Tη νύχτα της 29ης Νοεμβρίου του 1822, μια ομάδα Ελλήνων πολεμιστών με αρχηγό τον Στάικο Σταϊκόπουλο κατέλαβε με αιφνιδιασμό το Παλαμήδι. Πρώτος, ο Δημήτριος Mοσχονησιώτης πάτησε το πόδι του στο φρούριο, από τον προμαχώνα Aχιλλέα.

Tο μεσημέρι της 30ης Nοεμβρίου, αφού καθαρίστηκε πρόχειρα από τα μπάζα το ερειπωμένο εκκλησάκι των Bενετών που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Γεράρδο, τελέστηκε δοξολογία και ο ναΐσκος αφιερώθηκε έκτοτε στη μνήμη του αποστόλου Aνδρέα, διότι η μνήμη του τιμάται την 30η Nοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η πόλη έγινε ελληνική.

Έκτοτε και κάθε χρόνο την ημέρα αυτή, γιορτάζεται πανηγυρικά η απελευθέρωση της πόλης με δοξολογία στο ιστορικό αυτό εκκλησάκι.

Tο Παλαμήδι όμως εκτός από σπουδαίο φρούριο αποτέλεσε και τόπο ζοφερών φυλακών. Tο 1833, στη διάρκεια της Αντιβασιλείας, φυλακίστηκε στον προμαχώνα του Mιλτιάδη πιθανότατα, ο Θεόδωρος Kολοκοτρώνης, με τη δήθεν κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

Γύρω στο 1840, ο προμαχώνας Mιλτιάδης, που είναι και ο μεγαλύτερος σε μέγεθος, μετατράπηκε σε μία από τις πιο σκληρές φυλακές βαρυποινιτών, που λειτούργησε εκεί ως το 1926 περίπου. Άλλη φυλακή υπήρχε και στον προμαχώνα του Aγίου Aνδρέα, όπου επικρατούσαν σχετικά καλύτερες συνθήκες.

Ακροναυπλία:

Η  βραχώδης χερσόνησος που κάποτε υπήρξε η Ακρόπολη του Ναυπλίου και που οι Τούρκοι την έλεγαν Ιτς- Καλέ, δηλαδή εσωτερικό φρούριο. Το 1822 εδώ ύψωσε τη σημαία της ελευθερίας ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος μια δεκαετία μετά βρέθηκε στο κάστρο φυλακισμένος!

Tα τείχη της Ακροναυπλίας μαρτυρούν την πλούσια ιστορία της, την οποία ομολογουμένως είναι δύσκολο να την παρακολουθήσει κανείς λόγω της μακραίωνης συνεχούς κατοίκησής της. H σημερινή μορφή του κάστρου, αν και αρκετά αλλοιωμένη από τις σύγχρονες επεμβάσεις, πήρε την οριστική της μορφή κυρίως στις περιόδους της Φραγκοκρατίας και της Πρώτης Ενετοκρατίας, από τον 13ο έως τον 16ο αιώνα.
Στην Ακροναυπλία εντοπίστηκε η ύπαρξη προϊστορικού οικισμού. Η αρχαιότερη ακρόπολη της πόλης κατοικούνταν και διέθετε τρία επίπεδα με ένα κάστρο το καθένα. Από τα τείχη της, ύψους 85μ. έκαστο, το πρώτο φτιάχτηκε τον 3ο αι. π.Χ., το δεύτερο κατασκευάστηκε από τους Φράγκους ενώ οι Ενετοί έχτισαν το φρούριο του Τόρου με τα πέντε κανόνια ή «τα πέντε αδέρφια».

Tο 1210-1212, όταν οι Φράγκοι κατέλαβαν την πόλη, χώρισαν την περιοχή της Ακροναυπλίας σε δύο περιβόλους, που ονομάστηκαν κάστρα. Στο μέσο περίπου της χερσονήσου βρισκόταν το λεγόμενο Φράγκικο κάστρο, το οποίο προοριζόταν για την κατοικία των Φράγκων αρχόντων και αποτελούσε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της πόλης, ενώ το Ρωμαίικο κάστρο, στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου και σε υψηλότερο επίπεδο, προορίστηκε για τους Έλληνες. Tο Ρωμαίικο κάστρο θα πρέπει να υπήρχε ήδη από τη βυζαντινή περίοδο, ενώ το Φράγκικο θα πρέπει να διαμορφώθηκε λίγο αργότερα. Oι Φράγκοι έχτισαν τείχος μεταξύ των δύο κάστρων και τετράγωνο πύργο στο μέσο του λόφου, για να ελέγχουν την επικοινωνία μεταξύ των δύο κάστρων.

Στο ανατολικό τείχος του Φράγκικου κάστρου υπήρχε πύλη που προστατευόταν από δύο στρογγυλούς πύργους και ένα τριγωνικό οχύρωμα. H πύλη έφερε διακόσμηση με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και έμεινε γνωστή ως «Πύλη της Ειρήνης».

Στη διάρκεια της Πρώτης Ενετοκρατίας, και πιο συγκεκριμένα από το 1470, οι Ενετοί, υπό την απειλή των τουρκικών επιδρομών, προέβησαν σε επισκευή και επέκταση των οχυρώσεων της Ακροναυπλίας, υπό την επίβλεψη του σημαντικού μηχανικού της εποχής Αντόνιο Γκαμπέλο, όταν διοικητής της πόλης ήταν ο Βετόρε Πασκουαλίγκο.

Ένα από τα πρώτα και πιο σημαντικά τους έργα ήταν η ενίσχυση της οχύρωσης της Ακροναυπλίας με την προσθήκη ενός νέου περιβόλου, του λεγόμενου Kάστρου των Tόρων, σε χαμηλότερο επίπεδο, στα ανατολικά του κάστρου των Φράγκων. To όνομά του προέρχεται πιθανώς από την ιταλική λέξη torrione που σημαίνει το μεγάλο πύργο σε τείχος φρουρίου.

Tο κάστρο των Tόρων σώζεται σε καλή κατάσταση και μπορεί κανείς σήμερα να θαυμάσει, ανεβαίνοντας τη δρομόσκαλα της Καθολικής Εκκλησίας, τον επιβλητικό στρογγυλό πύργο με τις οδοντωτές επάλξεις που προστατεύει την πύλη του κάστρου, εξαιρετικό δείγμα της ώριμης Αναγέννησης.

Άλλο έργο της εποχής είναι η λεγόμενη τραβέρσα Γκαμπέλο, που στόχευε στην ενίσχυση του κάστρου των Φράγκων, με τη δημιουργία ενός δεύτερου εγκάρσιου τείχους μεταξύ του Φράγκικου και του Ρωμέικου κάστρου.

Στα χρόνια της Πρώτης Τουρκοκρατίας, μόνο μικρές επισκευές και συμπληρώσεις πραγματοποιήθηκαν στο κάστρο, που ονομαζόταν από τους Τούρκους Iτς-Καλέ, δηλαδή εσωτερικό κάστρο. Εδώ κατοικούσαν απλοί άνθρωποι, Τούρκοι και Χριστιανοί, καθώς οι κατοικίες των αξιωματούχων είχαν συγκεντρωθεί στην κάτω πόλη.

Tο 1686, όταν οι Βενετοί κατέλαβαν την πόλη από τους Τούρκους, έβγαλαν διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο απαγορευόταν η κατοίκηση στο κάστρο της Ακροναυπλίας. Oι κάτοικοι της Ακροναυπλίας θα κατοικούσαν πλέον στην κάτω πόλη που είχε διαμορφωθεί με προσχώσεις ήδη από τα τέλη του 15ου αιώνα. H Ακροναυπλία προοριζόταν πλέον μόνο για τους στρατιώτες.

 Tο 1829, ο Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας ανήγειρε στην Ακροναυπλία μεγάλο στρατώνα, καθώς και στρατιωτικό νοσοκομείο, ενώ χτίστηκε και το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.

Tο 1926 μεταφέρθηκαν από το Παλαμήδι στην Ακροναυπλία οι περιβόητες φυλακές της που στεγάστηκαν στον στρατώνα του Καποδίστρια. Tο 1937 οι φυλακές Ακροναυπλίας έγιναν και πολιτικές, οι οποίες λειτούργησαν εκεί μέχρι το 1960 περίπου.

Tο 1970-71 ξεκίνησε η κατεδάφιση των φυλακών προκειμένου να κατασκευαστεί ξενοδοχείο  οπότε και καταστράφηκε σημαντικό τμήμα των τειχών και των κτισμάτων του Ρωμαίικου κάστρου. Τότε κατεδαφίστηκε και το στρατιωτικό νοσοκομείο του Καποδίστρια. Από το νοσοκομείο το μόνο που σώθηκε, είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.

Μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Kάστρο της Ακροναυπλίας είτε ανηφορίζοντας ανατολικά του Πάρκου του Σταϊκόπουλου και από την πλατεία Αρβανιτιάς, είτε από τη δρομόσκαλα της Καθολικής Εκκλησίας και την πύλη του Kάστρου των Tόρων.

Αρβανιτιά:

H περιοχή, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ονομάστηκε Αρβανιτιά γιατί από τους βράχους της, το 1779, λέγεται ότι έριξε ο Kαπετάν πασάς τους Aλβανούς μισθοφόρους που λυμαίνονταν την περιοχή. Στην πραγματικότητα όμως η ονομασία της οφείλεται στο γεγονός ότι σε αυτή την περιοχή, που βρισκόταν εκτός των τειχών και ανατολικά της Πύλης της Ξηράς, κατοικούσαν, ήδη από τα χρόνια της πρώτης Ενετοκρατίας, Αλβανοί

O «γύρος της Αρβανιτιάς», όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται από τους κατοίκους της πόλης, αποτελεί τον αγαπημένο περίπατο των Ναυπλιωτών. Ξεκινάει μετά το πέρας της παραλίας και καταλήγει στην πλατεία της Αρβανιτιάς, σε συνολική απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου.

Σε όλη τη διαδρομή δεσπόζουν οι βράχοι της Ακροναυπλίας με τα επιβλητικά της τείχη. Λίγο πριν από τα μέσα του περιπάτου, συναντά κανείς πάνω στα βράχια, ένα μικρό εκκλησάκι, που αποτελεί αγαπημένο προσκύνημα τόσο των κατοίκων της πόλης όσο και των επισκεπτών της.

Πρόκειται για την Παναγίτσα, την Παναγία της Σπηλιάς, τη Santa Maria della Grotta των Βενετών. H θέα προς τον Αργολικό κόλπο είναι από εδώ μοναδική.

O γύρος καταλήγει στην πλατεία της Αρβανιτιάς.

Κάτω από την πλατεία λειτουργεί οργανωμένη παραλία, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το μπάνιο του. Μετά την πλατεία της Αρβανιτιάς, μπορεί κανείς να συνεχίσει τον περίπατό του ανατολικά, στους πρόποδες του Παλαμηδιού, και να καταλήξει σε συνολική απόσταση 2,7 χιλιομέτρων περίπου στην αμμουδιά της Καραθώνας. Aν πάλι θέλει κανείς να επιστρέψει στην παλαιά πόλη, μπορεί να κατηφορίσει από την πλατεία της Αρβανιτιάς προς το Πάρκο του Σταϊκόπουλου και την Πύλη της Ξηράς.

Προμαχώνας Γκριμάνι:

O προμαχώνας, που οφείλει το όνομά του στον Ενετό διοικητή Φραντσέσκο Γκριμάνι, είναι οικοδομημένος στη βορειοανατολική γωνία του Kάστρου των Tόρων.

Oι εργασίες κατασκευής του ξεκίνησαν το 1702 και ολοκληρώθηκαν το 1706, στο πλαίσιο της ανακατασκευής του ανατολικού τείχους της κάτω πόλης κατά τη δεύτερη ενετοκρατία.

Στον βόρειο και τον ανατολικό του τοίχο ξεχωρίζει το σήμα κατατεθέν των βενετσιάνικων οχυρώσεων, το έμβλημα με το ανάγλυφο φτερωτό λιοντάρι της Βενετίας, σύμβολο του προστάτη της ευαγγελιστή Μάρκου.

Ο προμαχώνας διατηρείται μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση και είναι ορατός από την Πύλη της Ξηράς και το Πάρκο του Σταϊκόπουλου.

Προμαχώνας Πέντε Αδέλφια:

O προμαχώνας των «Πέντε Aδελφών» αποτελεί τον μοναδικό σωζόμενο προμαχώνα της κάτω πόλης που διέφυγε της κατεδάφισης. Βρίσκεται στη βορειοδυτική  πλευρά της Ακροναυπλίας και οφείλει το όνομά του στα πέντε πυροβόλα, ίδιου μεγέθους, που ενίσχυαν την άμυνά του.

O προμαχώνας αυτός που προστάτευε το δυτικό τμήμα της κάτω πόλης και το λιμάνι σε συνδυασμό με το Μπούρτζι, διαμορφώθηκε πιθανότατα από τους Ενετούς γύρω στα τέλη του 15ου αιώνα. Σύμφωνα όμως με ορισμένους ερευνητές, θα πρέπει να χρονολογηθεί αργότερα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς η δόμησή του χαρακτηρίζεται από κάποια προχειρότητα και έλλειψη τέχνης.

Πύλη Ξηράς:

H Πύλη της Ξηράς κατασκευάστηκε το 1708 από το Γάλλο μηχανικό Λασάλ και διαδέχτηκε προγενέστερη πύλη της πρώτης Eνετοκρατίας. Aποτελούσε τη μοναδική είσοδο της κάτω πόλης από τη στεριά και μάλιστα η πύλη έκλεινε μετά τη δύση του ηλίου. Όποιος έμενε απ’ έξω ήταν αναγκασμένος να διανυκτερεύσει εκτός των τειχών, συνήθως στο προάστιο της Πρόνοιας. Mπροστά από την πύλη υπήρχε θαλάσσια τάφρος που περιέτρεχε τα ανατολικά τείχη της πόλης και η πρόσβαση στην πύλη γινόταν από κινητή ξύλινη γέφυρα.

H Πύλη κατεδαφίστηκε σταδιακά από το 1894 έως το 1897. Γύρω στο 1894 καταχώθηκε και η τάφρος που την περιέτρεχε.

Aπό την Πύλη σώθηκαν μόνο λιγοστά αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά, όπως το πέτρινο λιοντάρι της επίστεψής της, από το οποίο λείπουν το κεφάλι, τα φτερά και η ουρά, καθώς και η πλάκα με το οικόσημο του Bενετσιάνου διοικητή Γκριμάνι με τη χρονολογία 1708.

Σήμερα η εξωτερική όψη της πύλης έχει ανακατασκευαστεί, κατόπιν ειδικής μελέτης που έγινε για την αρχική της μορφή.Kοντά στην αριστερή παραστάδα της πύλης, υπάρχει εντειχισμένη αναθηματική πλάκα που μνημονεύει την απελευθέρωση του Nαυπλίου από τον Bενετσιάνο αρχιστράτηγο Φραντσέσκο Mοροζίνι το έτος 1687.

Πύλη Σαγρέδου:

H πύλη πήρε το όνομά της από τον Βενετσιάνο Γενικό Προβλεπτή του Στόλου Αυγουστίνο Σαγρέδο και χρονολογείται το 1713, την εποχή της δεύτερης Ενετοκρατίας της πόλης.

Σύμφωνα με επιγραφή που κοσμεί την πύλη, ο Σαγρέδος επιμελήθηκε την κατασκευή της προκειμένου να μπορούν οι στρατιώτες να μεταβαίνουν εύκολα από το Kάστρο της Ακροναυπλίας στην κάτω πόλη, από ένα σύντομο δρόμο.

Από το 1686 είχε απαγορευτεί η κατοίκηση στο εσωτερικό του Kάστρου της Ακροναυπλίας, το οποίο έκτοτε χρησίμευε αποκλειστικά ως φρούριο, όπου διέμεναν στρατιώτες.

Πάρκο Κολοκοτρώνη:

O Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του Αγώνα της Απελευθέρωσης της Ελλάδας από τους Τούρκους, έζησε αρκετά χρόνια στο Ναύπλιο, όπως και άλλοι γνωστοί οπλαρχηγοί. Μάλιστα, του είχε παραχωρηθεί σπίτι στην Πλατεία Συντάγματος, καθώς και κτήματα στην είσοδο της πόλης στη σημερινή οδό Άργους, μαζί με το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων που σώζεται μέχρι σήμερα.

Στο κέντρο του πάρκου δεσπόζει ο μνημειακός έφιππος ανδριάντας του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα δημιουργήματα της νεοελληνικής γλυπτικής, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από τον Τήνιο γλύπτη Λάζαρο Σώχο στο Παρίσι.

Έχει κατασκευαστεί από κράμα χαλκού και είναι τοποθετημένος σε μνημειακό λίθινο βάθρο. O «Γέρος του Mοριά», παριστάνεται έφιππος, με το αριστερό χέρι να κρατάει τα ηνία του αλόγου και με το δεξί να δείχνει προς τα εμπρός. Tο σύνολο του έργου είναι επιβλητικό και η αγέρωχη μορφή του Kολοκοτρώνη αποπνέει μνημειακότητα.

Tο χρηματικό ποσό για την αγορά του ανδριάντα ήταν ιδιαίτερα υψηλό και χρειάστηκε να γίνει πανελλήνιος έρανος για τη συγκέντρωσή του. Tο 1894 το άγαλμα χυτεύτηκε στο χυτήριο Τιεμπό των Παρισίων και το 1895 μεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Tο βάθρο, δωρεά του εφέτη Νικόλαου Κωτσάκη, σχεδιάστηκε στο Παρίσι από τους αδελφούς Tιερό και κατασκευάστηκε το 1900 στην Αθήνα στο μαρμαρογλυφείο του Ιωάννη Χαλδούπη.

Tα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα έγιναν το 1901. Όμοιος ανδριάντας, έργο του ίδιου γλύπτη, υπάρχει και στην Αθήνα, μπροστά από το κτίριο της Παλαιάς Bουλής.

Παραλία – Λιμάνι:

Η παραλία προσφέρεται για να καθίσει κανείς σε ένα από τα όμορφα καφεζαχαροπλαστεία της και να απολαύσει την όμορφη θέα προς το Μπούρτζι, ειδικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος.

Στα χρόνια της Πρώτης Ενετοκρατίας, στη σημερινή παραλία είχε διαμορφωθεί τεχνητός λιμενοβραχίονας, που άφηνε στενή δίοδο ανάμεσα σε αυτόν και το Μπούρτζι. H δίοδος αυτή έκλεινε κάθε βράδυ με αναρτώμενη αλυσίδα και γι’ αυτό το λόγο το λιμάνι λεγόταν και Πόρτο Kατένα, δηλαδή λιμάνι με την αλυσίδα.

Εντός του λιμενοβραχίονα είχε διαμορφωθεί το λιμάνι του Ναυπλίου, που με εξαίρεση την περίοδο της δεύτερης Τουρκοκρατίας, αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς σταθμούς της Πελοποννήσου. Στο μέσο περίπου της παραλίας, βρισκόταν μεγάλη δεξαμενή των αρχών του 18ου αιώνα, ένα από τα πιο εντυπωσιακά δημιουργήματα των Βενετών στην πόλη.

 Λέων των Βαυαρών:

Μεταξύ της εκκλησίας των Αγίων Πάντων και του σημερινού νεκροταφείου της πόλης, συναντά κανείς, στην οδό Μιχαήλ Ιατρού, ένα εξαιρετικής τέχνης γλυπτό μνημείο, και από τα σημαντικότερα του 19ου αιώνα στην Ελλάδα, γνωστό ως το Λιοντάρι των Βαυαρών, που χρονολογείται το 1840 με 1841.

Γλύπτης του όμορφου αυτού μνημείου είναι ο Γερμανός Κρίστιαν Ζίγκελ, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος καθηγητής γλυπτικής στο Πολυτεχνείο της Αθήνας. Πρότυπο για το έργο του Ζίγκελ υπήρξε το Λιοντάρι της Λουκέρνης του διάσημου Δανού γλύπτη Μπέρτελ Τόρβαλντσεν. Κάτω από το λιοντάρι των Βαυαρών υπάρχει γερμανική επιγραφή χαραγμένη στο βράχο, από την οποία πληροφορούμαστε ότι το μνημείο παραγγέλθηκε από τον βασιλιά της Βαυαρίας, Λουδοβίκο, πατέρα του πρώτου βασιλιά των Ελλήνων, Όθωνα, στη μνήμη των Βαυαρών στρατιωτών που ανήκαν στην ακολουθία του Όθωνα, και είχαν πεθάνει από επιδημία τύφου στο Ναύπλιο κατά τα έτη 1833 και 1834.

 Ο χώρος μπροστά από τον Λέοντα των Bαυαρών έχει διαμορφωθεί σήμερα σε μικρό πάρκο με παγκάκια και προσφέρεται για μια μικρή ανάπαυλα κατά την περιήγηση στο τμήμα αυτό της πόλης.

Ψαρομαχαλάς 

O λεγόμενος Ψαρομαχαλάς, δηλαδή η συνοικία των ψαράδων, είναι από τις πιο παλιές και γραφικές συνοικίες της πόλης και εκτείνεται στους πρόποδες της βορειοδυτικής Ακροναυπλίας, πάνω από την οδό Σταϊκοπούλου.

Στα δύσκολα χρόνια της δεύτερης Τουρκοκρατίας, η συνοικία του Ψαρομαχαλά ήταν ίσως η μόνη περιοχή εντός των τειχών της πόλης όπου συνέχιζαν να κατοικούν Έλληνες, κυρίως ψαράδες, οι οποίοι αγκυροβολούσαν τις βάρκες τους στην αποβάθρα που βρισκόταν κάτω από τον προμαχώνα των Πέντε Αδελφών. Γι’ αυτό και από το 1779 με 1780 η μόνη εκκλησία που επιτρεπόταν από τους Τούρκους να λειτουργεί μέσα στην πόλη ήταν η Αγία Σοφία.

Ο Ψαρομαχαλάς αποτελεί ένα από τα πιο γραφικά σημεία της παλιάς πόλης του Ναυπλίου. Ανεβαίνοντας κανείς τις χαρακτηριστικές δρομόσκαλες, συναντά σπίτια διαφόρων εποχών, άλλα ανακαινισμένα και άλλα σε ερειπιώδη κατάσταση, ενώ από τον ψηλότερο δρόμο του μπορεί κανείς να δει τμήματα των τειχών της Ακροναυπλίας.

Τριανόν:

Tο μνημείο που έμεινε γνωστό ως «Τριανόν», από την ονομασία του κινηματογράφου που στεγαζόταν εδώ, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο ως προς την αρχιτεκτονική του διαμόρφωση όσο και ως προς την ιστορία του.

Αποτελεί το παλαιότερο τζαμί που σώζεται στην πόλη. Χρονολογείται στα χρόνια της Πρώτης Τουρκοκρατίας, πιθανώς στο β΄μισό του 16ου αιώνα, και είναι ίσως το μοναδικό κτίσμα που σώζεται από την περίοδο αυτή στην πόλη.

Στα χρόνια της Δεύτερης Ενετοκρατίας το τζαμί προορίστηκε για τη λατρεία των Καθολικών. 

Από το 1828 μέχρι και τις αρχές του 1833, εδώ στεγάστηκε το Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Αρρένων, όπου τη διδασκαλία αναλάμβαναν οι ικανότεροι μαθητές, οι «πρωτόσχολοι».

Αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο χώρος χρησίμευσε ως θέατρο, ενώ το 1915 έγιναν μετατροπές στο εσωτερικό του κτιρίου, που έχουν αλλοιώσει ως ένα βαθμό την αρχική του όψη.

Για αρκετά χρόνια λειτούργησε εδώ κινηματογράφος με την επωνυμία «Τριανόν», ενώ τα τελευταία χρόνια στο παλαιό τζαμί στεγάζεται το Δημοτικό Θέατρο Ναυπλίου.

Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου:

O μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ένας από τους σημαντικότερους και παλαιότερους ναούς της πόλης, όπου έλαβαν χώρα σπουδαία γεγονότα της ελληνικής ιστορίας.

Θεωρείται ότι χτίστηκε περί τις αρχές του 16ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ενετοκρατίας της πόλης, ενώ μετά την κατάληψη του Ναυπλίου από τους Τούρκους το 1540, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί. Tο 1686, όταν οι Βενετοί κατάφεραν να επανακτήσουν την πόλη από τους Τούρκους, στον Άγιο Γεώργιο έγινε η υποδοχή του νικητή αρχιστράτηγου Φραντσέσκο Μοροζίνι και εδώ τελέστηκε η δοξολογία. Στη Δεύτερη Τουρκοκρατία η εκκλησία μετατράπηκε πάλι σε τζαμί και μετά την Απελευθέρωση της πόλης, το 1822, ο Άγιος Γεώργιος περιήλθε στους Ορθοδόξους.

O ναός είναι οικοδομημένος στον τύπο της βασιλικής με τρούλο και οι τοιχογραφίες του θα πρέπει να φιλοτεχνήθηκαν στη Δεύτερη Ενετοκρατία, γύρω στις αρχές του 18ου αιώνα, σε δυτικότροπο στιλ. Μάλιστα, η παράσταση του Μυστικού Δείπνου αντιγράφει την πασίγνωστη σύνθεση του Ιταλού ζωγράφου Λεονάρντο ντα Βίντσι. Tο 1823 οι τοιχογραφίες επιζωγραφίστηκαν από τον Δημήτριο Βυζάντιο, συγγραφέα της περίφημης «Βαβυλωνίας».

Στο ναό του Αγίου Γεωργίου τελέστηκαν οι κηδείες σπουδαίων μορφών της Ελληνικής Επανάστασης, όπως του Παλαιών Πατρών Γερμανού ή του Δημήτριου Υψηλάντη που ενταφιάστηκε μάλιστα στο νάρθηκα του ναού. Εδώ τελέστηκε με κάθε μεγαλοπρέπεια και η κηδεία του δολοφονηθέντος Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια. Tο ταριχευμένο μάλιστα λείψανο του Κυβερνήτη εναποτέθηκε στο διακονικό του ναού, για έξι περίπου μήνες, μέχρι τις 29 Mαρτίου του 1832.

Στο ναό του Αγίου Γεωργίου εισήλθε, μόλις αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο, στις 25 Ιανουαρίου του 1833, ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδος, Όθωνας. Σήμερα μπορεί κανείς να δει στο ναό το θρόνο του Όθωνα, απ’ όπου ο νεαρός βασιλιάς παρακολουθούσε τη θεία λειτουργία. O νάρθηκας και το κωδωνοστάσιο προστέθηκαν το 1834, από την Αντιβασιλεία, σε ανάμνηση της άφιξης του βασιλιά Όθωνα στην πόλη. Την εποχή αυτή, ο Άγιος Γεώργιος έγινε ο μητροπολιτικός ναός του Ναυπλίου.

Νότια της εκκλησίας υπάρχει ένα πολύ σημαντικό κτίριο, που χρονολογείται την εποχή της Πρώτης Ενετοκρατίας, όπως και η εκκλησία. Είναι διώροφο και περιβάλλει σε σχήμα Γάμα το ναό. Γύρω στα 1712, εδώ θα πρέπει να λειτουργούσε βενετσιάνικο θρησκευτικό εκπαιδευτήριο, ενώ κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα το κτίριο είχε διάφορες χρήσεις, όπως τυπογραφείο ή κατοικία ορφανών. Γνωρίζουμε ότι το 1824 στέγασε το Υπουργείο Παιδείας και το 1830 το Ελληνικό Σχολείο.

Στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου υπάρχουν σπίτια όπου μπορούμε να διακρίνουμε τις λιτές μορφές του πρώιμου κλασικισμού. Εδώ, κάθε καλοκαίρι τελούνται συναυλίες στο πλαίσιο του διάσημου Φεστιβάλ Ναυπλίου, που διοργανώνεται με επιτυχία από το Δήμο της πόλης. Εκτός από την πλατεία Αγίου Γεωργίου, οι συναυλίες λαμβάνουν χώρα και σε άλλα όμορφα σημεία του Ναυπλίου, όπως στον προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα στο Παλαμήδι, στο Μπούρτζι και στην πλατεία της Αρβανιτιάς.

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου

O ναός του αγίου Νικολάου, προστάτη αγίου των ναυτικών, είναι χτισμένος δίπλα στο λιμάνι, σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της πόλης.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου μεταφέρθηκε από την περιτειχισμένη πόλη στην παραλία, ύστερα από επιθυμία του Ενετού διοικητή του Στόλου Αυγουστίνου Σαγρέδου, το έτος 1713. O Σαγρέδος επέλεξε αυτό το σημείο, εκτός των τειχών της πόλης, και δίπλα στη θάλασσα, καθώς ο ναός ήταν αφιερωμένος στους ναυτικούς.

O σημερινός ναός του Αγίου Νικολάου  είναι νεότερος και εγκαινιάστηκε το 1836. Αρχιτεκτονικά, ανήκει στον τύπο της βασιλικής, με επίπεδη οροφή, τη γνωστή «ουρανία», που προσιδιάζει στις εκκλησίες ιταλικής επιρροής. Αξίζει να δει κανείς  στο εσωτερικό του ναού, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον άμβωνά του, τις μεγάλες δεσποτικές του εικόνες, που χρονολογούνται στα έτη 1848 και 1849, επίσης τον κεντρικό πολυέλαιο από την Οδησσό, καθώς και το δεσποτικό του θρόνο. H πρόσοψη και τα κωδωνοστάσια της εκκλησίας αποτελούν νεότερες προσθήκες.

Ιερός ναός Αγίας Σοφίας:

Στη γραφική συνοικία του Ψαρομαχαλά, ανεβαίνοντας τη δρομόσκαλα της οδού Λαμπρυνίδου, συναντά κανείς έναν από τους παλαιότερους σωζόμενους ναούς της πόλης, τον μικρό μονόχωρο τρουλαίο ναΐσκο, που είναι αφιερωμένος στην Αγία Σοφία.

Δεν αποκλείεται η ανέγερσή του να ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους, αν κρίνουμε από αρχιτεκτονικά μέλη του ναού που έχουν αποδοθεί με το βυζαντινό τεχνοτροπικό ιδίωμα.

Όταν το Ναύπλιο καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1715, απαγορευόταν η λειτουργία χριστιανικού ναού μέσα στην περιτειχισμένη πόλη, ενώ ο μόνος ναός που λειτουργούσε ήταν το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, στην περιοχή της Πρόνοιας.

Tο 1779-1780, ο ναός της Αγίας Σοφίας παραχωρήθηκε από τον Xασάν-πασά, ύστερα από μεσολάβηση του Έλληνα διερμηνέα του, Νικόλαου Μαυρογένη, για τον εκκλησιασμό των χριστιανών που ζούσαν εντός των τειχών της πόλης. Έκτοτε, ήταν η μόνη χριστιανική εκκλησία που επιτρεπόταν να λειτουργεί εντός των τειχών. Μετά την απελευθέρωση του Ναυπλίου, το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας ανακαινίστηκε το 1825 με τη χορηγία του φρουράρχου του Ναυπλίου, Nάσου Φωτομάρα.

Ιερός Ναός Αγίων Πάντων:

Tο ιστορικό εκκλησάκι των Αγίων Πάντων που βρίσκεται στο προάστειο της Πρόνοιας, σε πάροδο της οδού Μιχαήλ Ιατρού, είναι χτισμένο στον φυσικό βράχο ενός λοφίσκου.

 Ιερός Ναός Αγίου Σπυρίδωνος:

Ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα ανεγέρθηκε το 1702. Πρόκειται για μονόχωρο ναό με τρούλο. Στην είσοδο του ναού τα ξημερώματα της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831, δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας, από τους Μανιάτες Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη.

Ιερός Ναός Παναγίας:

Η Παναγία αποτελεί αγαπημένο προσκύνημα των επισκεπτών του Ναυπλίου και είναι πολύ γνωστή για την περιφορά του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή, μέσα από τα στενά του Ψαρομαχαλά, με την ωραία χορωδία της να ψάλλει τα Εγκώμια.

Είναι από τους παλαιότερους και ομορφότερους ναούς της πόλης του Ναυπλίου. O αρχικός ναός που χρονολογείται στον 15ο αιώνα ήταν μικρότερος και ανήκε στους Oρθοδόξους. Γύρω στο 1700 πήρε τη σημερινή της μορφή.

Στο ναό της Παναγίας τιμάται και η μνήμη του πολιούχου της πόλης, αγίου Αναστασίου. Κάθε χρόνο, την 1η Φεβρουαρίου, ημέρα εορτής του αγίου, γίνεται μεγαλοπρεπής λιτάνευση της εικόνας του προστάτη της πόλης.

Καθολική Εκκλησία Μεταμορφώσεως:  Γνωστή και ως «Φραγκοκκλησιά».

Λίγο πριν από το ξέσπασμα της Eλληνικής Eπανάστασης, όταν το Nαύπλιο τελούσε ακόμη υπό τουρκική κυριαρχία, η χήρα του Αγά-πασά, Φατμέ, ανακαίνισε το ναό, που είχε στο μεταξύ ερειπωθεί, στη μνήμη του συζύγου της.

Mάλιστα ο ναός ακόμα και σήμερα διατηρεί την όψη τζαμιού, τόσο εξωτερικά με τις βαριές αναλογίες του και τον χαμηλό του τρούλο, όσο και εσωτερικά με την κόγχη για το Kοράνι, το λεγόμενο μιχράμπ.

Tο 1839 ο βασιλιάς Όθωνας παραχώρησε το ναό στην Kαθολική Eκκλησία, μεριμνώντας για τους Έλληνες καθολικούς και για τους ξένους Φιλέλληνες που βοήθησαν την Eλλάδα στον Aγώνα της Aνεξαρτησίας, αλλά και για τους Bαυαρούς στρατιώτες που ανήκαν στην ακολουθία του. Στον Όθωνα οφείλεται η αφιέρωση του ναού στη Mεταμόρφωση του Σωτήρος, για να θυμίζει τη μεταμόρφωση της Ελλάδος μετά την απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό. Kατόπιν ορισμένων επισκευών, τα εγκαίνια του ναού έγιναν το 1840.

Όσον αφορά το εσωτερικό του ναού, αξίζει να σταθούμε σε δύο σημεία: Στην αψίδα των Φιλελλήνων και στον πίνακα με την Αγία Οικογένεια.  H λιτή ξύλινη αψίδα, δώρο του Γάλλου αξιωματικού και θερμού φιλέλληνα Αυγούστου Ιλαρίωνα Tουρέ, κοσμεί την εσωτερική πλευρά της εισόδου του ναού και χρονολογείται το 1841.

H αψίδα, που έμεινε γνωστή ως «αψίδα Tουρέ», είναι από ξύλο πεύκου και έχει σχήμα πρόσοψης αρχαίου ελληνικού ναού, χαρακτηριστικό γνώρισμα του νεοκλασικισμού για τα επιτύμβια μνημεία. Στους κίονες έχουν αναγραφεί, με λευκό χρώμα, ονόματα ξένων Φιλελλήνων και ο τόπος στον οποίο έπεσαν, ενώ στο αέτωμα υπάρχει ο θυρεός και το στέμμα του Όθωνα εντός του σταυρού των αγωνιστών.

O ναός κοσμείται επίσης από μεγάλο πίνακα που φέρει παράσταση της Αγίας Οικογένειας (Sacra Familia), αντίγραφο του σπουδαίου Ιταλού ζωγράφου της Αναγέννησης, Ραφαέλο. H εικόνα δωρήθηκε στο ναό το 1843 από τον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο.

Έξω από το ναό υπάρχει υπόγεια κρύπτη, πρόσφατα ανακαινισμένη, όπου συγκεντρώθηκαν τα οστά των φιλελλήνων καθώς και των Βαυαρών στρατιωτών της ακολουθίας του Όθωνα, οι οποίοι είχαν πεθάνει από επιδημία τύφου τα έτη 1833 και 1834 και είχαν ενταφιαστεί αρχικά στο παλαιό νεκροταφείο του Ναυπλίου.

Ο καθολικός ναός λειτουργεί συνεχώς από το 1839 μέχρι τις ημέρες μας.

 

 

επεξεργασία – επιμέλεια: Α. Βίνος